سالهاست كه انسان به اهيت بهداشت در زندگي خود و محيط زيست پيرامونش پي برده است، زيرا براي انجام كارهاي خود به نيرو احتياج دارد كه اين نيرو و انرژي را بايد از غذاي كافي و مناسب بدست آورد. اگرچه مواد غذايي براي سلامتي لازم هستند، اما آلودگي و فساد آنها مي‌تواند سلامتي انسان را به خطر بياندازد. امروزه علم بهداشت به صورت شاخه‌اي از علوم تجربي در شعبه‌هاي متنوعي داراي ابعاد تخصصي است. بنابراين علم بهداشت اسمي عام است كه به يك يا چند مورد خاص محدود نيست، بلكه دامنه‌اي وسيع به وسعت كل جهان هستي دارد و با پيشرفت علوم گوناگون، وسعت كاربرد پيرامون آن نيز گسترده‌تر و تخصصي‌تر مي‌شود.

بهداشت مواد غذايي يكي از شاخه‌هاي علم بهداشت محسوب مي‌شود كه به طور مستقيم در سلامت و تندرستي و كيفيت زندگي انسان موثر است. بهداشت مواد غذايي عبارت است از كليه موازيني كه رعايت آنها در مراحل گوناگون از ماده اوليه، توليد، فرآوري، نگهداري، توزيع و عرضه مواد غذايي موجب فراهم آوردن غذاي سالم و با كيفيت بالاي بهداشتي و خوراكي خواهد شد. در واقع هدف اصلي از رعايت اصول بهداشتي در مواد غذايي در مرحله اول، سالم بودن غذا و پس از آن بالا بودن كيفيت خوراكي مواد غذايي است كه براي نيل به آن آشنايي با اصول بهداشتي در مراكز تهيه، نگهداري و توزيع مواد غذايي، براي كليه متخصصان بهداشت مواد غذايي ضروري است. از سوي ديگر آگاهي و داشتن دانش فني در زمينه فن‌آوري مواد غذايي (صنايع مواد غذايي) به منظور به اجرا درآوردن اصول بهداشتي بسيار ضروري است، زيرا در غيراينصورت از اجراي اصول بهداشتي در كنترل و پيشگيري از بروز مسموميت‌ها، عفونت‌هاي غذايي عاجز مي‌مانيم، در صورت همه‌گيري (اپيدمي) غذايي از پي بردن به منشاء آنها و كنترل و در نهايت برطرف كردن آنها ناتوان خواهيم ماند.

در پايان اين مقاله دانشجو بايد بتواند:

علم بهداشت مواد غذايي را تعريف و نقش آن را در زندگي انسان بازگو كند.

اهميت رعايت اصول بهداشتي در مواد غذايي را بيان كند.

عوارض ناشي از مواد غذايي آلوده را بيان كند.

روش‌هاي گوناگون نگهداري و محافظت مواد غذايي را نام ببرد.

هدف از محافظت مواد غذايي را بشناسد.با توجه به رشد جمعيت روزافزون جهان براي اينكه جمعيت جهان دچار كمبود مواد غذا شود، بايد از شيوه‌هاي جديد نگهداري مواد غذايي استفاده شود. روش‌هاي تهيه و توزيع آنها را بهبود بخشيد تا حتي‌الامكان از ضايعات و تلفات آنها كاست. به طور مثال در اغلب كشورهاي جهان به ويژه كشورهاي جهان سوم، گندم و گوشت را جزو محصولات و مواد غذايي استراتژيك به شمار مي‌آورند و اين به آن معناست كه اين مواد اهميت ويژه دارند و دستيابي به آنها موجب حفظ و نگهداري و استقلال اين كشورها مي‌شوند.

با اين حال در بسياري از كشورها به ويژه ايران دگرگوني زيادي در روش‌هاي نگهداري قديمي و غيربهداشتي صورت نگرفته است و هنوز از روش‌ها و شيوه‌هايي استفاده مي‌شود كه در بسياري از كشورها منسوخ شده است.

كاربرد روش‌هاي قديمي و شيوه‌هاي غيربهداشتي تهيه، توزيع و مصرف مواد غذايي موجب گسترش روزافزون انواع آلودگي‌هاي ميكروبي و بيماري‌هاي همه‌گيري و كشنده مي‌شود، از جمله مي‌توان گسترش آلودگي ناشي از ميكروب سالمونلا را مثال زد كه از كودكان شيرخوار تا بزرگسالان را تهيه مي‌كند.

بهداشت مواد غذايي موضوعي گسترده است و هدف از بيان و شرح، مطالعه روش‌هايي براي توليد، آماده‌سازي و عرضه يك ماده غذايي است كه از نظر سلامت، داراي كيفيتي مطلوب باشد. اصولاً يك ماده غذايي بايد مغزي باشد و از نظر ظاهري مطلوب و در عين حال از مواد زيان‌بخش نيز عاري باشد.

يكي از وظايف مهم انسان، تامين مواد غذايي سالم و كافي است كه اين مواد بايد طبق اصول بهداشتي مناسب نگهداري شوند.

مواد غذايي در معرض آلودگي‌هاي گوناگون فيزيكي، شيميايي و زيست‌شناختي هستند كه بايد با فن‌آوري صحيح و نظارت كافي از آلودگي هرچه بيشتر آنها جلوگيري شود. طبق تعريف كميسيون كودكس اليمانتاريوس (Codex Alimentarius)‌ بهداشت مواد غذايي عبارت است از تمام موازيني كه رعايت آنها در توليد، فرآيند نگهداري و عرضه مواد غذايي ضروري است تا ماده غذايي سالم و با كيفيت بالاي بهداشتي به دست مصرف كننده برسد. بهداشت مواد غذايي در وهله اول از نظر سالم بودن غذا و پس از آن بالا بودن كيفيت خوراكي آن حائز اهميت است و براي رسيدن به اين هدف اجراي اين موارد ضروري است.

رعايت بهداشت مواد غذايي مسئوليت همه‌ي افراد جامعه است، به خصوص كساني كه در تهيه و توزيع و نگهداري يا فروش مواد غذايي كار مي‌كنند، اما پس از خريداري مواد غذايي در منزل هم نكات مهمي در نگهداري و مصرف آنها وجود دارد كه رعايت آنها بر عهده اعضاي خانواده به خصوص زنان است. زنان نقش مهمي در بهداشت مواد غذايي دارند.