تحقیق بررسي رابطه بين هوش هيجاني و خلاقيت در بين دانش آموزان متوسطه نظري منطقه 11 تهران

چکیده

از آنجا که توجه به هوش هیجانی و خلاقیت نقش مهمی در تعلیم و تربیت دارد لازم ا ست دست اندرکاران نظام آموزشی توجه به پرورش و رشد و شکوفایی خلاقیت را در نظر دا شته باشند.

بایستی به معلمان خاطر نشان ساخت که رفتار خلاق و عوامل درونی و بیرونی مرتبط با آن رفتار را می توان تغییر داد و در بهبود آن تلاش کرد.

در مورد هوش عمومی و خلاقیت همواره این سوال مطرح است که آیا خلاقیت یکی از عوامل هوش است.یا اینکه بین این دو استقلالی وجود دارد ؟ عده ای معتقدند بین این دو ارتباطی قوی وجود دارد و آنها شبیه بهم هستند و خلاقیت بدون هوش بی معنی ا ست .

عده ای دیگر معتقدند بین این دو ارتباطی وجود ندارد و آنها مستقل از هم عمل می کنند . در این دیدگاه اظهار می شود خلاقیت ترکیبی یکپارچه از عناصر مختلف سیالی ابتکار انعطاف پذیری و بسط

است. که بعدی خاص تحت عنوان خلاقیت را می سازند و این عناصر با هم در تعامل و ارتباط هستند.

یکی از کارکردهای اصلی آموزش و پرورش این است که دانش آموزان را نسبت به شخصیت خودشان آگاه سازد. دانش آموزان باید از همان سالهای ابتدا یی مدرسه بی همتا بودن خود و دیگران را بطور عمیق و کامل احساس کنند. فرد برای رسیدن به خلاقیت و خود شکوفایی نیازمند اعتماد به خود است .شخص باید به ارزش فردی خود اطمینان داشته باشد .

از جنبه کاربردی اهمیت موضوع پژوهش را باید بطور عمده به نفع نظام آموزشی تفسیر کرد. اگرچه در سیستم آموزشی ما کمتر به شناسایی و پرورش خلاقیت توجه شده اما لازم است به شناخت دقیق فرایند های هوش هیجانی و خلاقیت پرداخته شود و عوامل موثر بر آنها بررسی گردد.نتیجه ای که از پژوهش حاضر حاصل خواهد شد این است که آیا بین هوش هیجانی و خلاقیت رابطه وجود دارد یا خیر ؟

فرضیه اصلی تحقیق : بین هوش هیجانی و خلاقیت در دانش آموزان دوره متوسطه منطقه ۱۱ تهران همبستگی وجود دارد .

فرضیه های فرعی تحقیق: ۱- بین میانگین هوش هیجانی دختران و پسران تفاوت وجود دارد.

۱-    بین میانگین خلاقیت دختران و پسران تفاوت وجود دارد.

۲-    بین میانگین هوش هیجانی دانش آموزان علوم انسانی با علوم ریاضی و تجربی تفاوت وجود دارد.

۳-    بین میانگین خلاقیت دانش آموزان علوم انسانی با علوم ریاضی و تجربی تفاوت وجود دارد.

۴-    بین میانگین هوش هیجانی دانش آموزان پایه اول با پایه دوم و سوم تفاوت وجود دارد.

۵-    بین میانگین خلاقیت دانش آموزان پایه اول با پایه دوم و سوم تفاوت وجود دارد.

تحقیق حاضر از نوع همبستگی می باشد واز آنجائی که به توزیع ویژگیهای جامعه آماری نیز می پردازیم تحقیق از نوع توصیفی پیمایشی نیز می باشد. جامعه آماری این پژوهش را  کلیه دانش آموزان دوره متوسطه نظری منطقه ۱۱ تهران که در سال تحصیلی ۸۵-۱۳۸۴ مشغول به تحصیل هستند،وتعداد آنها ۳۵۰۰نفر می باشد ،  تشکیل می دهد. ابتدا بیست پرسشنامه از طریق PILOT بین افراد نمونه توزیع گردید وبالاترین انحراف معیار و میانگین در آن محاسبه شد سپس با استفاده از فرمول محاسبه حجم نمونه تصادفی ساده وبا اطمینان ۹۵%  تعداد نمونه مورد نظر ۳۵۰ نفر محاسبه گردید . دراین تحقیق دو پرسشنامه استاندارد در رابطه با هوش هیجانی بار-آن و خلاقیت عابدی استفاده گردید .

نتایج تحقیق:۱- فرضیه اصلی مبنی بر (بین هوش هیجانی وخلاقیت همبستگی وجود دارد ) پذیرفته میشود.

فرضیه ۲ : مبنی بر ( بین میانگین هوش هیجانی دختران وپسران تقاوت وجود دارد ) پذیرفته می شود این تفاوت در جهت مثبت بوده و با توجه به میانگین دو گروه ونتیجه آزمون t می توان گفت دختران نسبت به پسران از هوش هیجانی بالاتری برخوردارند .

فهرست مطالب

چکیده

مقدمه

فصل اول : کلیات پژوهش

بیان مسئله     ۲

اهمیت وضرورت موضوع پژوهش     ۳

اهداف پژوهش     ۶

فرضیه های تحقیق     ۷

متغیرها    ۸

تعاریف نظری وعملیاتی متغیرها     ۹

الف ) تعاریف نظری     ۹

ب) تعاریف عملیاتی     ۱۱

فصل دوم :پیشینه تحقیق

پیشینه موضوع پژوهش درایران      ۱۳

پیشینه موضوع پژوهش در جهان     ۱۴

مبانی نظری تحقیق    ۱۷

تعریف هیجان     ۱۷

تعریف هوش     ۱۹

ریشه های تاریخی هوش هیجانی     ۱۹

هوش هیجانی وبهره هوشی     ۲۳

آموزش هوش هیجانی     ۲۶

آیامی توان هوش هیجانی را آموخت وآموزش داد     ۲۷

برنامه های آموزشی که مستقیماً درمورد هوش هیجانی می باشند    ۲۸

رشد تنظیم هیجانی     ۳۰

عوامل موثر در قابلیت هیجانی     ۳۱

نقش خود    ۳۱

مهارت های قابلیت هیجانی     ۳۲

هوش هیجانی در محیط کار     ۳۴

هوش هیجانی وتفکر انتقادی     ۳۹

تمایز بین احساسات سازنده ومخری     ۴۲

استفاده از عواطف برای تعیین اهداف     ۴۴

طبقه بندی هیجانی     ۴۵

انگیزش وهیجان     ۴۶

ترس هیجان     ۴۶

دلیل اهمیت عواطف چیست     ۴۷

چگونگی شکل گیری هوش هیجانی     ۴۸

انواع هوش     ۵۱

مدل های هوش هیجانی     ۵۴

ویژگیهای آزمون هوش هیجانی     ۵۵

آزمونی Eqi     ۵۷

زمینه های تاریخی هوش هیجانی     ۶۱

نظریه سالوی     ۶۷

هوش هیجانی وهوش بهر بالا    ۶۹

خلاقیت چیست     ۷۱

تعریف خلاقیت     ۷۲

مراحل خلاقیت     ۷۵

نظریه های خلاقیت     ۷۷

رویکردتداعی گری و رفتار گرایی     ۷۸

رویکرد شناختی     ۷۹

رویکرد روان کاوی     ۸۰

رویکرد انسان گرایی     ۸۱

رویکرد روان سنجی     ۸۳

ویژگیهای افراد خلاق     ۸۴

موانع خلاقیت     ۸۶

موانع خلاقیت در مدرسه     ۸۶

محیط کلاسی مناسب برای پرورش خلاقیت     ۸۸

نقش معلم درپرورش خلاقیت دانش آموزان     ۹۰

فصل سوم : روش شناسی تحقیق

مقدمه     ۹۳

روش تحقیق     ۹۳

جامعه آماری     ۹۳

نمونه  وروش نمونه گیری     ۹۳

ابزار جمع آوری اطلاعات     ۹۴

الف: آزمون هوش هیجانی بار-آن (Bar-on)    ۹۴

ب: ـآزمون خلاقیت عابدی     ۹۵

روش آزمون خلاقیت عابدی     ۹۵

چگونگی اجرای تحقیق     ۹۶

شیوه نمره گذاری ابزار اندازه گیری خلاقیت     ۹۷

روش آماری     ۹۷

روش تجزیه وتحلیل داده ها     ۹۷

فصل چهارم : تحلیل یافته های پژوهش

مقدمه :    ۹۹

شاخص های آماری مربوط به کل آزمودنی ها    ۱۰۰

نمودار هوش هیجانی     ۱۰۱

نمودار خلاقیت     ۱۰۲

آزمون فرضیه اصلی     ۱۰۴

نمایش گرافیکی همبستگی هوش هیجانی با خلاقیت     ۱۰۵

نتایج آزمون همبستگی     ۱۰۶

آزمون فرضیه های فرعی     ۱۰۷

یافته های مربوط به مقایسه میانگین نمرات هوش هیجانی دختران وپسران     ۱۰۸

یافته های مربوط به مقایسه میانگین نمرات هوش هیجانی رشته های علوم انسانی با ریاضی وتجربی     ۱۰۹

یافته های مربوط به مقایسه میانگین نمرات خلاقیت  رشته های علوم انسانی با ریاضی وتجربی        ۱۱۰

یافته های مربوط به میانگین هوش هیجانی دانش آموزان پایه اول با دوم وسوم     ۱۱۱

یافته های مربوط به میانگین خلاقیت  دانش آموزان پایه اول با دوم وسوم    ۱۱۲

همبستگی بین خلاقیت وهوش هیجانی دختران( جدول ۴-۴)      ۱۱۳

همبستگی بین خلاقیت وهوش هیجانی پسران ( جدول ۵-۴)     ۱۱۳

همبستگی بین خلاقیت وهوش هیجانی دانش آموزان پایه اول دبیرستان (جدول  ۶-۴)     ۱۱۴

همبستگی بین خلاقیت وهوش هیجانی دانش آموزان پایه دوم وسوم ( جدول ۷-۴)     ۱۱۵

همبستگی بین خلاقیت وهوش هیجانی دانش آموزان گروه تجربی وریاضی ( جدول ۸-۴)     ۱۱۵

همبستگی بین خلاقیت وهوش هیجانی دانش آموزان گروه علوم انسانی ( جدول ۹-۴)     ۱۱۶

فصل پنجم : نتیجه گیری

مقدمه     ۱۱۸

پیشنهادات

الف : پیشنهادات مبتی بر فرضیه های بررسی شده     ۱۲۱

ب: پیشنهادات برای تحقیقات بعدی     ۱۲۲

ج: پیشنهادات جانبی     ۱۲۲

محدودیتها     ۱۲۲

منابع فارسی     ۱۲۴

منابع انگلیسی     ۱۲۹

پیوست     ۱۳۰

پرسشنامه هوش هیجانی بار –آن     ۱۳۱

پرسشنامه خلاقیت عابدی     ۱۳۴

فصل  اول

کلیات