پاورپوینت قالب هاي شعر فارسي    

قالب بندی: پاورپوینت

تعداد اسلاید: 49

بيت ، مصراع و قافيه

بيت : به هر سطر از يك شعر بيت مي گويند .     ( نكته : كوچكترين واحد شعر يك بيت است .  )
مصراع ( مصرَع ) : هر بيت از دو قسمت تشكيل شده است كه هر قسمت يك مصراع نام دارد .  ( نكته : كمترين مقدار سخن آهنگين را مصراع مي نامند . )
مثال :          بشنو اين ني چون شكايت مي كند        از جــدايي ها حــكايـت مـي كند
قافيه : به كلمات غير تكراري گفته مي شود كه در پايان بيت ها و مصراع ها مي آيند ، بطوري كه يك يا چند حرف آخر آنها با هم مشترك است .
نكته (1) : حرف يا حروفي كه در كلمات قافيه مشترك مي آيند « حروف قافيه » نام دارند .
مثال (1) :     آتـش عشـق است كانـدر ني فتــاد            جـوشش عشـق است كانـدر مـي فتـاد
مثال (2) :      سرآن ندارد امـشب كه برآيد آفتابي         چه خيالها گـذر كـرد و گذر نكرد خوابي
                به چه ديرماندي اي صبح كه جان مابرآمد           بـزه كــردي و نكـردند مـوذنـان صـوابـي
نكته (2) : اگر دو كلمه قافيه در تلفظ يكسان ، ولي در معني متفاوت باشند قافيه درست است .
مثال :         آتش است اين بانگ ناي ونيست باد           هـر كـه اين آتـش نـدارد نيـست بـاد  
توضيح : اين بيت داراي دو قافيه است كه هر دو كلمه قافيه، از نظر شكل ظاهري با هم يكسان هستند امّا از جهت معني با هم فرق دارند . بطوري كه نيست در مصراع اول فعل و در مصراع دوم اسم مي باشد
و كلمه باد در مصراع اوّل اسم ، امّا در مصراع دوم فعل دعا است .

قافيه مياني ، بيت مقفّي و بيت مُصرّع

قافيه مياني : گاهي براي غني تر كردن موسيقي شعر علاوه بر قافيه پاياني ، قافيه اي در ميان مصراع مي آيد كه به آن قافيه مياني گويند .
مثال :   ملكا ذكر تو گويم كه تـو پـاكي و خـدايي     نروم جز به همـان ره كه تـوام راه نمـايي
       همه در گاه تو جويم همه از فضل تو پويم        همه توحيد تو گويم كه به توحيد سزايي
بيت مُقفّي : ابياتي كه مصراع هاي دوم آنها هم قافيه باشند .
مثال: نه چـنان گناهـكارم كه به دشمـــنم سپاري     تو به دست خويش فرماي اگرم كني عذابي
   دل همچوسنگت اي دوست به آب چشم سعدي     عجب است اگر نگـردد كه بگـردد آسيـابي
بيت مُصرّع : به بيتي گفته مي شود كه در هر دو مصراع آن قافيه رعايت شده باشد .
مثال : زميـن گشـت روشـن تـر از آسمـان   جهـانـي خـروشـان و آتــش دمــان
و . . . .