دانلود پاورپوینت معماری گنبد

تعداد اسلاید : 92

قسمتی از متن اسلاید ها :

ارمغانهای ایران بجهان معماری گنبد

  از آنگاه كه مردمان غارها و اشكفت‌های كوهساران را رها كردند و در دامنه كوهها و میان دشتها پراكنده شدند نخستین چیزی كه ناگزیر از فراهم كردن آن بودند سرپوشیده‌هائی بود كه بتواند مانند غار پناهگاه آنان باشد.اگرچه در روزهای نخستین نیازی به شبستانهای گسترده نبود و همین كه پناهگاهشان خانواده كوچكی را در زیر آسمانه خود جای میداد خوشنود بودند ولی دیری نپائید كه خانواده‌های كوچك بهم پیوستند و دسته و گروههائی تشكیل دادند كه كند كوچكی كه در دل زمین كنده بودند یا آشیانه و كلبه مختصری كه با چوب و شاخ و برگ و خار و خاشاك برپا شده بود نمیتوانست دسته یا گروهی را سرپناه باشد. نیاز به سرپوشیده‌‌های گسترده دیرك و ستون را پدید آورد و شبستانها و نهانخانه‌ها و تالارهای چهلستون جای كلبه‌های نئین و چیرهای چوب‌پوش و كندهای غار مانند نشست ولی وجود تعدادی زیاد دیرك و ستون (كه طبعاً در آغاز بسیار بهم نزدیك بود) مانع دید میشد و بویژه هنگام برگزاری آئین‌ها و جشن‌ها و میهمانیها این كم‌وكاست بیشتر بچشم میخورد

نخست كوشیدند تا آنجا كه میسر است ستونها را از همدیگر دور كننند و برای اینكار ناچار بفراهم كردن فرسب‌ها و تیرهای سخت و استوار و كشیده‌شدند ولی بازهم ناتوانی تیرهای چوبین در بردن بار دهانه‌های بزرگ كا را دشوار میكرد این بود كه پوشش دهانه‌های بزرگ‌بیستون آرزوی معماران روزگار باستان شد.

ساختمان تالار چهلستون در جهان كهن نمونه‌های بیشمار داشت ولی برای نخستین‌بار در ایران و در شهر پارسه یا تخت‌جمشید بود كه با فراهم كردن چوب كنار از جاهای دوردست (مانند جبل‌عامل) و فرسب و لته و تخته‌چوب چندن و ساج از گنداره معمار یا رازیگر پارسی توانست فاصله دوستون را تا حداكثر ممكن (یعنی درحدود شش گز- (نزدیك 4/6 متر) برساند در حالیكه بیش از آن در چهلستون‌ها و ستاوندهای كهتر گاهی سطبرای ستون‌ها پیش از فاصله میان آنها بود.

اگرچه این پیشرفت بسیار چشم‌گیر بود ولی ایرانی به آن خشنود نشد و برای برگزاری جشن‌ها وبارهای شاهانه چیزی گسترده‌تر و پیشرفته‌تر آرزو میكرد پس از یورش خشمگینانه و دژ چشمانه اسكندر ویرانگر بایران (با اینكه امید داشت ایران و آسیا را یونانی كند و فرهنگ باختری را بزور در خاورزمین فرنانروا سازد جز چند مورد معدود (مانند آتشكده خورهه) كه تا حدی از سر ستونهای معروف به (ایوتی- یونیك) استفاده شده بود معماری یونان هرگز نتوانست در ایران جای گرم كند (این نكته نیز جالب توجه است كه نمونه كلیه سرستون‌هائی كه امروز بنام توسكان و دوریك و یونیك معروف شده در استودانها و پرستشگاههای كهن ایران مانند قخریكه و سكاوند وقزناپان و داو- دختر و در روزگاری بسیار كهنتر از دوران درخشش معماری یونان بكار گرفته شده و بخوبی میتواند خاستگاه خود را نشان دهد و ما در بحثی دیگر از آن سخن خواهیم گفت) از همان روزهائیكه شاهنشاهی هخامنشی فرو می‌افتاد معماران ایرانی برآن شدند كه طاق و گنبد را (كه پدیده طبیعی و خاص معماری ایرانی است) جانشین تخت‌بام و خرپشته چوبین كنند