تعریف و مفهوم خصوصی‌سازی خصوصی‌سازی درسال 1983 برای اولین باردر فرهنگ لغات دانشگاه وبستر[1]بدینصورت تعریف شده است: «خصوصی‌سازی عبارتست از تغییر کنترل یا مالکیت از سیستم دولتی به سیستم خصوصی».
قدیمی ترین تاریخ ثبت استفاده از واژه خصوصی‌سازی به سال 1948 برمی‌گردد وهانک[2] مدعی تعمیم آن در سال‌های 1981-1980 است؛ زمانی که وی درهیأت مشاوران اقتصادی رئیس جمهوری آمریکا خدمت می‌کرد (کمیجانی ورحیمی‌فرد، 1372). دریک تعریف کاربردی می‌توان بیان نمود که خصوصی‌سازی، اصطلاحی بسیار گسترده، اما ساده است. خصوصی‌سازی انتقال دارایی‌ها یا توزیع خدمات از دولت به بخش خصوصی است که می‌تواند دامنه گسترده‌ای را شامل شود که گاهی اوقات نقش بسیار محدود دولت رانیز منع می‌کندو در پاره‌ای از اوقات شراکتی بین دولت وبخش خصوصی ایجاد می‌کند، درحالی که دولت همچنان بازیگرمسلط وغالب است (فافالوئیودونالدسون،2007). ازدیدگاه اقتصادی، خصوصی‌سازی مانده درآمد فعالیتهای اقتصادی وقدرت کنترل آنها را ازدولت به سرمایه گذاران بخش خصوصی منتقل می‌کند. درنتیجه، بازار توزیع درآمد را به دست گرفته، انگیزه سرمایه گذاری را بهبود می‌بخشد. خصوصی سازی شامل انتقال دارایی‌ها و فعالیتهای دولتی به بخش خصوصی است وعموماً به عنوان ابزارشکل‌دهی یک شرکت پوبا شناخته می‌شود که نتیجه فروش سهام دولت به سهامداران خصوصی است (پورتی، 1995).
تعریف‌های گوناگونی از خصوصی‌سازی شده است که هریک بخشی ازمفهوم را می‌رسانند: خصوصی‌سازی عبارتست از :
- مجموعه عملیات حقوقی، اقتصادی، اجتماعی مبتنی برکاهش وحتی حذف دیوان سالاری وتکنوکراسی اداری برمؤسسات بخش عمومی (شمس،1371 ،ص11).
- مجموعه‌ای از اقدامات که در قالب آن، سطوح وزمینه های گوناگون، کنترل یا مالکیت ویا مدیریت ازدست بخش دولتی خارج وبه دست بخش خصوصی سپرده می‌شود (بهکش،1381، 110-111).
- انتقال بنگاه‌های موجود تحت مالکیت دولت به مالکیت بخش خصوصی یا هر نوع انتقال مدیریت یا مالکیت از بخش دولتی به بخش خصوصی (گوکگووجونز،2006).
بانگاهی به تعاریف متعدد خصوصی‌سازی می‌توان مفاهیمی از قبیل بهبود عملکرد، انتقال مالکیت ومدیریت، آزادسازی، بازارگرا کردن، ایجاد شرایط رقابت کامل، واگذاری، حذف مقررات دست و پاگیرو ... رادید، که بادرنظرگرفتن این مفاهیم می‌توان تعریفی مشترک وکلی ازخصوصی سازی ارائه داد. برهمین اساس، خصوصی‌سازی فرایندی است که طی آن عملکرد فعالیتهای اقتصادی دولت زیرسوال می‌رود، طی آن سرمایه‌های مردمی جذب شده، درنتیجه دولت تصمیم می‌گیرد دامنه فعالیتهای خود را محدود ومالکیت یا مدیریت برخی از واحدهای اقتصادی تحت تملک خود را به مکانیزم بازار محول نماید (کریمی، 1381).
اهداف خصوصی‌سازی
اهداف خصوصی‌سازی باتوجه به ویژگی‌های اقتصادی وموقعیت هرکشور با یکدیگر متفاوت خواهد بود. ولی به هر حال در همه کشورهایی که به خصوصی‌سازی پرداخته‌اند، هدف اصلی بهبود بخشیدن به اوضاع وشرایط اقتصادی است. در کنار این هدف اصلی اهداف دیگری نیز می‌تواند وجود داشته باشد که عبارتند از :
افزایش بهره‌وری وتولید ملی، دستیابی دولت به منابع مالی بخش خصوصی، تشویق رقابت، افزایش رفاه ملی وافزایش کارایی فعالیتهای اقتصادی، صرفه جویی در هزینه‌های دولت، ایجاد رونق در بازار سرمایه و گسترش فرهنگ مشارکت در کشور ، جلوگیری از انحصارات آشکار، جمع آوری نقدینگی وایجاد نظام متعادل توزیع درآمد بین اقشار مختلف مردم.
هدف خصوصی‌سازی در ساده‌ترین شکل آن گردش یا انتقال دارایی از یک سازمان غیرانتفاعی به مالکیت خصوصی برای اطمینان به تداوم وحفظ دارایی است. (واد، 2008،4).
به طور کلی اهداف خصوصی‌سازی عبارتنداز :
شتاب بخشیدن به توسعه اقتصادی ، بهبود رقابت پذیری ، شفاف کردن تجدید ساختاری ومدرنیزه کردن شرکت‌ها ، توسعه بازار سرمایه ، کارایی عملکرد ، تشویق به سرمایه گذاری خارجی و کارافرینی ، افزایش اشتغال ، بهبود استانداردهای زندگی ، کاهش بودجه دولت وتوانایی آن در جهت توسعه سرمایه‌گذاری درامور زیربنایی ، بهبود بهره‌وری دستگاه‌های دولتی ، بهبود ارائه خدمات (وناواز، 2009، 11).
روش‌های خصوصی‌سازی
1- خصوصی‌سازی ازطریق فروش سهام به عموم مردم : در این روش انتشار سهام بنگاه به عموم مردم صورت می‌گیرد، یعنی بنگاه به صورت شرکت سهامی عام درمی‌آید. این روش یکی از متداول‌ترین روش‌های واگذاری مالکیت در بیشتر کشورها است. بهترین ابزار عملی برای اجرای این روش مکانیزم بازار بورس اوراق بهادار است.
2- خصوصی‌سازی از طریق مذاکره ومزایده به سرمایه‌گذاران خاص : این روش در کشورهای کوچک با بازارهای سرمایه کمتر توسعه یافته معمول است ودر مورد شرکت‌های ناکارامد توجیه دارد که به دانش فنی در زمینه فنی و مدیریت نیاز است. این روش مشکلاتی نیز دارد، از جمله نحوه انتخاب خریداران، تعیین قیمت عادلانه و بیکاری کارکنان واحدها بعد از واگذاری، خطر حاکمیت و نیز تمرکز درآمد و کنترل افراد، شرکت‌ها ومؤسسات از جمله بانکها .
3- خصوصی سازی به روش قرارداد: این روش در واقع یک جایگزین برای روش‌های قبلی فروش سهام به سرمایه‌گذاران خصوصی است. یک شیوه این است که مدیریت شرکت برای مدت مشخصی در اختیار مدیران بخش خصوصی قرار داده می‌شود که تجربه مدیریتی فنی داشته باشند و برای بنگاه‌هایی که علاوه بر سرمایه به دانش بالایی نیاز دارند، مناسب باشد (کن‌وی، 2009: 423-426). شیوه دیگر این است که از طریق مزایده حق ارائه خدمات بر اساس یک قرارداد به بخش خصوصی داده شود (اوتایبی، 2006: 20-21).
4- خصوصی‌سازی از طریق فروش سهام شرکت به مدیریت و کارکنان: این روش برای بنگاه‌های دولتی توجه می‌شود که در شرایط سخت مالی و اقتصادی هستند اما مدیریت کارامدی دارند و مستعد قرار دادن شرکت در مسیردرست هستند .
5- خصوصی‌سازی از طریق کوپن (خصوصی‌سازی کوپنی): در این روش همه شهروندان به نسبت برابری کوپن یا گواهی سهام دریافت می‌کنند که در آینده صاحب آن سهام شوند. این روش با هزینه پایین و به سرعت انجام می‌شود و همه آحاد جامعه در خصوصی‌سازی مشارکت می‌کنند و مشروعیت سیاسی آن بالاست (کن‌وی، 2009). کوپن زمانی کارایی دارد که توزیع آن و مراکز مبادله به آسانی قابل دسترس باشد ویک نظام اداری شایسته برای توزیع و ثبت نام وجود داشته باشد (ویگاماوسامویل، 2008،ص27).
6- خصوصی‌سازی از طریق فروش دارایی‌ها و اموال شرکت: در این روش سهام شرکت عرضه نمی‌شود بلکه دولت اموال و دارایی‌های شرکت را به طور مستقیم در معرض فروش به بخش خصوصی قرار می‌دهد.
7- تجدید ساختار و تفکیک واحدهای دولتی به منظور خصوصی‌سازی: در این روش شرکت مورد نظر به چند قسمت تفکیک می‌شود و بخش‌های جدا شده با هویتی مستقل در معرض فروش قرار می‌گیرد. این روش در بسیاری از کشورهای در حال توسعه استفاده می‌شود.
8- سرمایه گذاری جدید بخش خصوصی در واحدهای دولتی: این روش برای افزایش سرمایه شرکت از طریق جذب سرمایه بخش خصوصی اعمال می‌گردد. در این روش دولت مالکیت سهام خود را از دست نمی‌دهد و مالکیت دولت در شرکت به تدریج کم می‌شود (حاجیلی، 1379).
فرمت ورد قابل ویرایش
تعداد صفحات: 30
مبانی نظری و پیشنه تحقیق جهت نوشتن فصل دوم پایان نامه ارشد و دکتری
همراه با رفرنس نویسی و پاورقی داخل متن
پیشینه تحقیق کامل: خارجی و داخلی
منابع فارسی کامل
منابع انگلیسی کامل
ما در این بخش علاوه بر منابع مبانی نظری، منابع کلی دیگری رو برایتان در نظر گرفتیم تا همواره در نوشتن پایان نامه از این منابع بهره مند گردید.
برچسب ها:
پیشینه تحقیق و مبانی نظری خصوصی‌سازی و کیفیت سود دانلود پیشینه تحقیق و مبانی نظری خصوصی‌سازی و کیفیت سود مبانی نظری خصوصی‌سازی و کیفیت سود خصوصی‌سازی و کیفیت سود