دراین فایل مطالب ارزشمندی(۲۳۴ اسلاید تخصصی) در ارتباط با بازاریابی بین المللی بخش بندی بازارها و صادرات فرش دستباف به بازارهای جهانی آورده شده است و سعی براین است که علاوه برمطالب موجود در مقالات وپژوهش های داخلی ،از ترجمه مطالب تخصصی به ویژه در ارتباط با فرش های سازگار با محیط زیست نیز آورده شود.

در بخش آغازین این نوشتار مطالب تخصصی در ارتباط با فرش استان لرستان و شهرستان های تابعه آن استان به صورت مطالعه موردی بحث شده است و در ادامه مطالب تخصصی وبازاریابی صادرات نیز به صورت تحلیلی مورد بحث قرار گرفته است .

مخاطبین

۱) کسانی که به دنبال یادگیری یک مهارت کاری در زمینه بازاریابی وصادرات فرش هستند

۲) مدیرانی که کسب و کار خود را تازه راه اندازی کرده اند

۳) کارشناسان بازاریابی شرکتها و سازمانها و مدیران هامل شرکت های تعاونی فرش

۴) مدیران استارت آپی که در تلاش برای رشد سریع کسب و کار خود هستند

۵) کارافرینانی که به دنبال اجرای مفاهیم بازاریابی هستند

۶)سئو کارانی که میخواهند درصنعت فرش حرفه ای تر عمل کنند

۷)-دانشجویان و اساتید دانشگاه در زمینه بازاریابی صادرات مشغول تحصیل هستند

و تمام وبمسترانی که به دنبال رشد سایت و کسب و کار خود هستند

فرش

وضعیت فرشبافی در بسیاری از کشورهای جهان همچون ایران، ترکیه، هند، پاکستان، افغانستان، چین، مراکش، مصر و… از دیرباز گسترده بوده است و مردم این کشورها به کار بافتن قالی آشنایی داشته‌اند و این کشورها را می‌توان به عنوان قدیمی‌ترین مراکز بافت فرش در جهان قلمداد کرد.

در میان این کشورها، فرش ایران از قالی و قالیچه گرفته تا گلیم و دیگر دستبافها جایگاه بسیار بالایی در میان کشورهای جهان دارد. آمارهای موجود در زمینه صادرات فرش این حقیقت را نشان می‌دهد که تا سال ۱۹۷۰ میلادی، فرش ایران اغلب بازارهای مهم جهان را در نیمی از مقدار و ارزش صادرات جهانی این کالا به خود اختصاص داده است.

پیش از پیروزی انقلاب، ارز فراوان حاصل از فروش نفت بر همه فعالیت‌های اقتصادی، صنعتی و بازرگانی کشور گسترده بود و همگی کمبودها و کاستی‌ها را به ساده گی پوشش می‌داد. این مساله باعث شده بود تا برای هیچ یک از کالاها و تولیدات مورد نیاز اعم از صادراتی یا وارداتی، برنامه‌ریزی و تشکیلات آموزش دیده فراهم نشود.

پول رسمی کشور با پشتیبانی کافی ناشی از فروش نفت برخوردار بود و سایر کالاهای مهم از جمله قالی، هیچ گاه به صورت مستقل مورد بررسی و مداقه قرار نمی‌گرفت تا بتواند در نوسانات بازارهای خارجی موقعیت خود را حفظ کند و یا شرایط مناسب‌تری را به دست آورد.

پس از آن در سال ۱۹۷۳ما شاهد یک دوره شکوفایی در صنعت و بازار فرش ایران شدیم که به مدد مطالعه درمورد بازار و همچنین تامین نیاز مشتریان بدست آمد، اما امروزه به علت عدم توجه به اصول بازاریابی نوین و راهبردی فرش در تمامی مراحل از مرحله تهیه مواد اولیه، بافت فرش تا عرضه به بازارهای جهانی باعث شده که ما جایگاه واقعی خود را در بازارهای سنتی و ثابت (کشورهای اروپایی و آسیایی مانند آلمان، انگلستان، اتریش، فرانسه و عربستان) و بازارهای جدید (ژاپن، برزیل، اروپای شرقی، استرالیا و زلاندنو) به نفع رقیبان خود همچون کشورهای چین، هند، پاکستان و… از دست بدهیم.

در زمینه اصول بازاریابی نوین و راهبردی که صادرکنندگان نادیده می‌گیرند می‌توان موارد زیر را نام برد:

نگرش قوم ‌مدارانه

نگرش قوم مدارانه دربافت فرشو عدم هماهنگی در بافت فرش‌های ایران و ذوق و سلیقه خریداران در بازارهای جهانی از نظر طرح، رنگ، نقشه، اندازه، رجشمار، کیفیت، نوع بافت، و… باعث از دست رفتن بخشی از بازارهای ما به نفع رقبا شده است.

نبودافراد متخصص

عدم وجود افراد متخصص در امر کارشناسی قالی، اعم از بافندگی، طراحی، رنگرزی و… کشور ما به متخصصین، کاردانان و کارشناسانی نیاز دارد که هر یک بتوانند راهنمایی گروهی هنرمند فرش را برعهده بگیرند. کارشناسانی که بافنده نیستند اما بافندگی را به خوبی می‌دانند و کارشناسان طراحی، رفوگری، رنگرزی و… همچنین بیش از هرچیز ما به متخصصینی نیاز داریم که هم به ابعاد هنریفرشو هم به ابعاد اقتصادی آن و هم به عواقب بی‌توجهی به هر دوی این موارد آگاه باشند و در عین حال سیاستگزارانی برای فرش باشند که از روی عقل و منطق تصمیم بگیرند. امید است در مورد آموزش دانشجویانی که در مقاطع مختلف رشته فرش به تحصیل مشغولند قصور و کوتاهی صورت نگیرد تا در آینده افرادی متخصص عهده‌دار زمام امور فرش شوند.

نبود شناسنامه

نبود شناسنامه برایفرش‌های ایرانیگره بالا، نفیس و گران قیمت و دیگر فرش‌ها که عکس بافنده و دیگر ویژه گی های وی، مدت زمان بافت، محل بافت، طرح، ابعاد، رنگ زمینه، رنگ حاشیه، جنس تار، جنس پرز، شمار تقریبی گره در هر متر مربع و… در آن ثبت شده باشد و تایید آن توسط مسوولان این صنعت برای جلوگیری از تقلید رقبا و ارایه فرش‌های تقلبی خود با نام فرش ایران.

فقدان نوآوری و یکنواختی طرح‌ها

فقدان نوآوری و یکنواختی طرح‌ها و نبودن طرح‌های نو و جالب باعث شده است در بسیاری از بازارهای جهانی،فرش‌های بی‌گره هندی و چینی که به مراتب کیفیتی پایین‌تر از فرش‌های ایرانی دارد، به مدد نوآوری در طرح، رنگ و تزئینی بودن آن، بازارهای جهانیفرش ایران را اشباع کنند. نکته قابل توجه در این خصوص این است که آنچه قالی ایران را از سایر کشورهای جهان متمایز و ممتاز می‌سازد اصالت طرح‌ها، نقشه‌های تاریخی و سنتی آن است و بافت قالی‌هایی که کپی تابلوهای نقاشان معروف غربی است و در اصطلاح به آن گوبلنی گفته می‌شود و ریشه در حرکت‌های تقلیدی دارد، که از زمان قاجار به بعد شروع شد ، باعث زیان در هنر و صنعت قالی بافی کشورمان شده و می شود. ما باید با حفظ نقشه‌ها و طرح‌های سنتی‌مان که قالی ما را از دیگر کشورها متمایز و ممتاز می‌سازد اقدام به نوآوری کنیم زیرا خارجی‌ها می‌خواهند قالی با مبلمان مدرنشان هارمونی داشته باشد.

روش‌های نادرست تولید

مانند بی‌گره بافی، جفتی بافی، استفاده از پودهای ضخیم برای بالا آمدن قالی و…

رقابت

نبود توجه به حضور فعال رقبای متعدد مانند هندوستان، پاکستان، چین، افغانستان، روسیه، ترکیه، رومانی، مصر، مراکش و کشورهای اروپای شرقی که با عرضه‌ فرش های تقلیدی از نقشه‌ها و طرحفرش ایراندست به تولید انواع قالی و قالیچه زده‌اند. این کشورها با بهره‌گیری از نیروی انسانی فراوان و ارزان خود در سال‌های اخیر قیمت را پایین آورده‌اند و این کاهش قیمت تا حدی بوده است که حتی حساسیت بازار اروپا و آمریکا در مورد نقش و طرح را تحت تاثیر قرار داده است.

به گونه ای که در حال حاضر ۸۴ درصد قالی مورد نیاز آمریکا از سوی سه کشور هند، چین و پاکستان تامین می‌شود و این کشورها به ترتیب ۳۷ درصد ۲۹ درصد و ۱۸ درصد از بازارهای قالی آمریکا را به خود اختصاص داده‌اند و حتی بسیاری از رقبای تازه وارد، پا را از حد تقلید طرح‌های ایران فراتر گذاشته و در مواردی دست به جعل عنوان و کارهایی از این قبیل می‌زنند. برای نمونه شرکت‌های بازرگانی هند از این قبیل می‌باشند که فرش‌های بافته شده این کشورها تقلیدی از نقش‌های ایرانی است و آن را با عنوان ایندو کرمان و یا ایندو کاشان و… می‌فروشند و جالب این که این شرکت‌ها قلم ایندو و یا همان هند را با حروف بسیار ریز و عبارت کرمان، کاشان و یا ساروق و.. را با حروف بسیار درشت و چشمگیر روی قالی می‌نویسند و در بعضی از موارد حتی نام کشور خود را حذف کرده و قالی بافت خود را با نام قالی ایران به فروش می‌رسانند و برای این مساله کشور ما حق هیچ‌گونه اعتراضی در قبال تقلید طرح‌های سنتی خد به محافل قضایی بین‌المللی را ندارد و حق هم با محافل قضایی بین‌المللی است چون ما کوتاهی کردیم و هیچکدام از طرح‌های ایرانی سنتی و اصیل را ثبت نکرده‌ایم و آنها هم اعتراض ما را بدین وسیله رد می‌کنند.

مواد اولیه نامرغوب

بهره گیری از مواد اولیه نامرغوب در بافت فرش مثل پشم دباغی، خامه‌های نامرغوب، مصرف نخ‌های اکریلیک، استفاده از رنگ‌های شیمیایی تیره و بی‌ثبات به جای رنگ‌های طبیعی روش و یا با ثبات، استفاده از روغن‌های متفرقه در کارخانجات ریسندگی به جای روغن‌های حل شونده سنتتیک و… به خاطر سودجویی دلالان و یا واسطه‌ها و عدم اصلاح ناآگاهی بافندگان و… باعث خدشه ‌دار شدن بازار فرش ما می‌شود.

نبود وجود مراکز اطلاعاتی

درست نکردن مراکز اطلاعاتی جهت گردآوری و شناخت کلیه اطلاعات و سوابق راجع بهفرش‌ها و طرح‌های اصیل ایرانی موجود و یا از بین رفته جهت زنده کردن و ثبت آنها در بازارهای جهانی برای جلوگیری از تقلید رقبا و عرضه فرش‌های تولیدی آنها با نام ایران و عدم وجود راهبرد سیاست‌های تشویقی و ترغیبی مناسب مانند تبلیغات، فروش شخصی، پیشبرد فروش و روابط عمومی منسجم و منظم در مورد محاسنفرش ایران در بازارهای جهانی نسبت به رقبا.

نبود انجام تحقیقات بازاریابی

شناخت خریداران در بازارهای جهانی، آگاهی از نیازها و خواسته‌های آنها از نظر طرح، رنگ، ابعاد، اندازه رج شمار در هر یک از بازارهای جهانی باعث اعتبارفرش ایرانخواهد بود. برای نمونه در بازار اروپا و آمریکا سلیقه خریداران در زمینه طرح، اندازه، رنگ قالی و… متفاوت است که بدون انجام تحقیقات بازاریابی رسیدن به این اطلاعات غیرممکن و به شکست کامل می‌انجامد.

نبود وجود راهبردصادرات فرش

مشخص نبودن راهبردصادرات فرش در سطح کلان کشور توسط دولت و همچنین عدم وجود یک مرکز یا بانک اطلاعاتی جهت قراردادن آخرین اطلاعات بازاریابی جهانی در زمینه قالی سایر ویژگی‌های بازارها از نظر طرح، اندازه، رج، شمار، رنگ، قوانین و مقررات کشورها، نمادهای فرهنگی کشورها و…

مشکلات بسته بندی

دقت نکردن در بسته‌بند عدل‌بندیفرش‌ها (کمربندکشی) و حمل و نقل جهت عرضه به بازارهای جهانی، عدم ارایه بسته‌بندی متناسب با نمادهای فرهنگی بازارهای جهانی، بی توجه بودن به بسته‌بندی و عدل بندی مناسب برای محافظت از لحاظ سردی و گرمی، عدم ارایه نوشته‌ها در دو طرف عدل‌ها به زبان‌های زنده دنیا، نبود توجه به مقررات کشور خریدار از دیدگاه وزن عدل‌ها و… . در این زمینه مقررات کشورها متفاوت است؛ برای نمونه روی کلیه بسته‌بندیها که وارد انگلستان می‌شود باید جمله ساخت خارج نوشته شود و یا در برخی از کشورها مانند آمریکا، مقررات نوشتن حجم و محتوی روی بسته‌ها کاملاً کنترل می‌شود و یا در کشور سوییس وزن ناخالص کنترل می‌شود که این وزن باید روی عدل مشخص شود ومانند آن .

مشکلات توزیع

استفاده نکردن از راهبرد کانال توزیع مناسب جهت عرضه فرش‌ها در بازارهای جهانی از لحاظ مطلوبیت مکان، زمان، ترکیب و اطلاعات.

نبود بهره گیری از راهبرد قیمت گذاری

استفاده نکردن از راهبرد قیمت گذاری مناسب فرش در بازارهای جهانی عدم توجه به توسعهصادرات فرشجهت کسب درآمد ارزی، عدم نیاز به کشورهای خارجی جهت توسعه این صنعت، بازگشت سریع سرمایه و مشاغل جانبی که به همراه دارد مانند، پرورش کرم ابریشم و نوغان‌داری، تولید ابریشم، توسعه دامداری برای به دست آوردن پشم مرغوب، توسعه کشاورزی جهت کاشت پنبه و گیاهان رنگی که با وجود استعداد فراوان کشورمان در زمینه کشاورزی هرساله به علت عدم وجود گیاهان رنگی مورد نیاز مقادیر فراوانی رنگ شیمیایی مصنوعی از خارج وارد می‌شود که باعث لطمه به فرش ما می‌شود، نخ‌تابی، رنگرزی، کار پشم‌شویی، قالی‌شویی طراحی نقشه، پرداخت، رفوگری، بافت قالی، فروشندگان و صادرکنندگان، جلوگیری از مهاجرت روستاییان به شهرها و… می‌شود.

با وجود امکانات فراوان در صنعت فرش در کشور ما، به این صنعت به عنوان عاملی جهت رشد و توسعه و جایگزینی مناسب برای صادرات نفتی توجه نمی‌شود و از سوی دیگر می بینیم که در کشورهایی که این صنعت در بین مردم آنها جنبه سنتی و تاریخی ندارد با توجه به اهمیت و تاثیرات اقتصادی آن، بسیاری از کشورها با استفاده از طرح‌ها و نقشه‌های کشورهایی که سابقه تاریخی در این صنعت دارند، دست به بافت فرش زده و حتی حجم تولیدات خود را به میزانی رسانیده‌اند که نسبت به صدور این کالا نیز اقدام می‌کنند.برای نمونه می توان به کشورها ی فرانسه، انگلستان، لهستان، اسپانیا، فنلاند و برخی از کشورهایی آسیایی اشاره کرد.

تحلیلی بر بازار هنر-صنعت فرش دستباف ایران

تولید فرش دستباف ایران از ابتدایی‏ترین مراحل تولید تا رسیدن به دست مصرف‏‌کننده حدود ۳۰ فرصت شغلی را در خود جای می‏‌دهد، این صنعت به لحاظ حجم اشتغال جزء صنایع دارای بیشترین حجم است. هزینه‏‌های ایجاد اشتغال در صنعت فرش دستباف یک دهم میزان متوسط هزینه اشتغال در صنعت است. همچنین این صنعت به دلیل ارزش افزوده بالا، ارزش صادراتی و کسب درآمد ارزی، باعث افزایش درآمد ملی کشور می‌‏گردد.

فرش به‌‏عنوان یکی از محصولات صنایع دستی ایران، جایگاه مهمی در اقتصاد ایران به ویژه در صادرات غیرنفتی ایران دارد به نحوی که هویت این محصول با نام ایران در بازارهای بین‏‌المللی عجین شده است. با این حال صرف‏نظر از تجربه چند صد ساله تولید این محصول در کشور، در حدود سه دهه اخیر به واسطه جهانی شدن بازارها و گسترش تجارت بین‏‌المللی، کشورهای دیگری به تولید این محصول روی آورده و خواهان سهمی از بازار جهانی این محصول شده‏‌اند که بالطبع باعث کاهش سهم بازار ایران به‏‌عنوان رهبر بازار جهانی این محصول شده و موجب گردیده جایگاه فرش دستباف ایران در جهان دچار تزلزل شود.

با توجه به مزایایی که رونق و توسعه این صنعت برای اقتصاد کشور دارد، لزوم توجه به آن و رفع مشکلات این صنعت باید به‌‏عنوان یکی از اولویت‏ها در تصمیمات سیاستگذاران قرار گیرد. لذا جهت شناسایی چالش‏های این صنعت و ارایه راهکارهای مناسب، در این پژوهش ابتدا جایگاه فرش دستباف ایرانی مورد بررسی قرار گرفته سپس وضعیت تولید، عرضه و تقاضا، اشتغال،سرمایه‏‌گذاری و صادرات با هدف شناسایی فرصت‏‌های جذب سرمایه‌‏گذاری و رونق تولید و صادرات تحلیل می‏‌شود.

سهم بالای هزینه مواد خام و اولیه از هزینه‌­های تولید

براساس اطلاعات مرکز آمار ایران در خصوص کارگاه‏های صنعتی ۱۰ نفر کارکن و بیشتر ریز هزینه‏‌های تولید فرش دستباف بدین قرار است:

بررسی هزینه‏‌های تولید نشان می‏دهد عمده هزینه کارگاه (۷۵٫۹ درصد) مربوط به هزینه مواد خام و اولیه است. همچنین بعد از آن هزینه جبران خدمات (حقوق و دستمزد نیروی انسانی) سهم ۱۷٫۱ درصدی از هزینه‏‌های تولید را به خود اختصاص داده است. کمترین هزینه تولید فرش دستباف نیز مربوط به هزینه آب (سهم ۰٫۰۷ درصدی) می‏باشد.

کمبود سرمایه‏‌گذاری در تولید فرش دستباف

براساس اطلاعات مرکز آمار ایران در خصوص کارگاه‏‌های صنعتی ۱۰ نفر کارکن و بیشتر آمار سرمایه‌‏گذاری در تولید فرش دستباف طی دوره ۱۳۹۰- ۱۳۹۷ بدین قرار است:

ماخذ: مرکز آمار ایران، طرح آمارگیری از کارگاه‏های صنعتی ۱۰ نفر کارکن و بیشتر

بررسی آمارهای سرمایه‏‌گذاری نشان می‏دهد طی دوره مورد بررسی سرمایه‏‌گذاری در صنعت فرش دستباف کشور رشد ۲۸۲٫۳ درصدی را تجربه نموده و از ۳۰۵ میلیون ریال در سال ۱۳۹۰ به ۳,۶۴۲,۷۲۵ در سال ۱۳۹۷ رسیده است.

کوچک بودن مقیاس تولید

براساس اطلاعات مرکز آمار ایران در خصوص کارگاه‏‌های صنعتی ۱۰ نفر کارکن و بیشتر آمار مقیاس تولید بدین قرار است:

بررسی آمارها نشان می‏دهد عمده کارگاه‏‌های تولید فرش دستباف با مقیاس کوچک و کمتر از ۴۰ نفر کارکن می‏باشند (۷۹٫۲ درصد کارگاه‏‌های تولیدی صنعت).

همچنین بررسی وضعیت مالکیت کارگاه‏های تولیدی صنعت فرش دستباف نشان می‏دهد که ۹۹٫۹ درصد کارگاه‌‏های تولیدی مالکیت خصوصی دارند و فقط یک کارگاه به‏‌صورت دولتی در این صنعت مشغول به فعالیت می‌‏باشد.

رشد میزان تولید

براساس اطلاعات مرکز آمار ایران در خصوص کارگاه‏‌های صنعتی ۱۰ نفر کارکن و بیشتر آمار میزان تولید فرش دستباف کشور بدین قرار است:

سهم پایین در اقتصاد تولیدی کشور

براساس اطلاعات مرکز آمار ایران در خصوص کارگاه‌‏های صنعتی ۱۰ نفر کارکن و بیشتر سهم صنعت فرش دستباف از سهم تولیدات صنعتی و همچنین کل اقتصاد کشور بدین قرار است:

نتایج مقایسه هنر-صنعت فرش دستباف و کل صنعت نشان‏‌دهنده دو نکته است:

سهم اندک هنر-صنعت فرش دستباف از ارزش تولیدات، ارزش فروش، ارزش صادرات مستقیم و ارزش افزوده کارگاه‌‏های صنعتی ۱۰ نفر کارکن و بیشتر.

سهم نسبتا مناسب هنر-صنعت فرش دستباف از میزان اشتغال، میزان سرمایه‌‏گذاری و تعداد کارگاه‏‌های صنعتی صنایع ۱۰ نفر کارکن و بیشتر.

امکان مقایسه میان اقتصاد هنر با هنر-صنعت فرش دستباف به دلیل عدم وجود آمار و اطلاعات صحیح و تایید شده از مراجع معتبر (مرکز آمار، بانک مرکزی و …) وجود ندارد. اما می‏توان میان ارزش تولیدات هنر صنعت فرش دستباف و کل تولید ناخالص اقتصاد کشور مقایسه انجام داد.

مقایسه ارزش تولیدات هنر-صنعت فرش دستباف و تولید ناخالص داخلی کشور نشان از سهم اندک آن از اقتصاد کشور دارد.

روند کاهشی صادرات فرش دستباف

بررسی آمار صادرات حاکی از کاهش ۱۱٫۹ درصدی ارزش ریالی صادرات، کاهش ۳۰٫۱ درصدی ارزش دلاری و کاهش ۳ درصدی میزان وزن فرش دستباف صادراتی ایران طی دوره ۱۳۹۴-۱۳۹۸ می‏باشد.

بررسی‏ها نشان می‏دهد که عمده عرضه فرش دستباف در بازار داخلی از طریق فروشگاه‏‌های تخصصی صورت گرفته و در سالیان اخیر به فروش الکترونیکی از طریق فروشگاه‏‌های الکترونیکی و تجارت الکترونیکی توجه شده است. ولی آماری از میزان سهم هر یک از این کانال‏های عرضه وجود ندارد.

مهم‏ترین عوامل اثر گذار بر عرضه محصول نیز عبارتند از : قیمت و کیفیت محصول، برند شناخته شده و بسته‏‌بندی مناسب، هزینه‏‌های حمل و نقل و تنوع شیوه‏‌های فروش و توزیع و ارایه خدمات پس از فروش.

مقایسه صادرات و واردات جهانی فرش دستباف گویای آن است که انحصار از آن واردکنندگان است تا صادرکنندگان. ساختار صادرات فرش ایران با شرکای تجاری نشان می‏‌دهد که واردکنندگان فرش از ایران از ثبات نسبی برخوردار نبودند به‌گونه ای که پیوسته از قدرت چانه زنی ایران در میان واردکنندگان کاسته شده است. شایان توجه است غالبا کشورهای اصلی واردکننده فرش دستباف از ایران، به صادرات مجدد به بازارهای مصرف نهایی مبادرت می‏‌ورزند و هم اینک علی‌رغم مرکز مهم تولید جهانی فرش دستباف در خاور نزدیک، کشورهایی از اروپا (آلمان)، شرق آسیا (هنگ کنگ)، خلیج فارس (امارات متحده عربی) مراکز مهم تجارت جهانی فرش دستباف (بورس کالایی تخصصی بین المللی) به شمار می‌‏آیند.

چالش‌­های صنعت فرش دستباف

چالش‏‌های صنعت فرش دستباف به دو دسته کلی، چالش‏‌های بالادستی (کلان) و درو بخشی تقسیم می‏‌گردد. چالش‌‏های بالادستی به نبود یک برنامه راهبردی مشخص تحت نظر یک متولی واحد با ضمانت‏‌های اجرایی لازم در بازه زمانبندی شده اشاره دارد. چالش‌‏های درون بخشی نیز به مشکلات فرایند تولید، و عرضه یعنی تامین مواد اولیه، تولید توزیع، بازاریابی و فروش فرش اشاره دارد. در جدوب ذیل به‏‌طور خلاصه مشکلات و چالش‌‏های کلان و درون بخشی ارایه شده است.

نتیجه‌‏گیری و پیشنهاد

بررسی وضعیت هنر- صنعت فرش دستباف کشور نشان می‏دهد:

عمده هزینه کارگاه (۷۵٫۹ درصد) مربوط به هزینه مواد خام و اولیه است. همچنین بعد از آن هزینه جبران خدمات(حقوق و دستمزد نیروی انسانی) سهم ۱۷٫۱ درصدی از هزینه‏‌های تولید را به خود اختصاص داده است. کمترین هزینه تولید فرش دستباف نیز مربوط به هزینه آب (سهم ۰٫۰۷ درصدی) می‏باشد.

سرمایه‌‏گذاری در صنعت فرش دستباف کشور رشد ۲۸۲٫۳ درصدی را تجربه نموده و از ۳۰۵ میلیون ریال در سال ۱۳۹۰ به ۳,۶۴۲,۷۲۵ در سال ۱۳۹۷ رسیده است.

عمده کارگاه‌‏های تولید فرش دستباف با مقیاس کوچک و کمتر از ۴۰ نفر کارکن می‏باشند (۷۹٫۲ درصد کارگاه‏های تولیدی صنعت).

همچنین بررسی وضعیت مالکیت کارگاه‏‌های تولیدی صنعت فرش دستباف نشان می‏‌دهد که ۹۹٫۹ درصد کارگاه‏‌های تولیدی مالکیت خصوصی دارند و فقط یک کارگاه به‌‏صورت دولتی در این صنعت مشغول به فعالیت می‏باشد.

براساس اطلاعات مرکز آمار ایران در خصوص کارگاه‌‏های صنعتی ۱۰ نفر کارکن و بیشتر آمار میزان تولید فرش دستباف کشور طی دوره ۱۳۹۳-۹۷ رشد ۱۹۳٫۷ درصدی را تجربه نموده است.

نتایج مقایسه هنر-صنعت فرش دستباف و کل صنعت نشان‏‌دهنده دو نکته است: ۱- سهم اندک هنر-صنعت فرش دستباف از ارزش تولیدات، ارزش فروش، ارزش صادرات مستقیم و ارزش افزوده کارگاه‏‌های صنعتی ۱۰ نفر کارکن و بیشتر. ۲- سهم نسبتا مناسب هنر-صنعت فرش دستباف از میزان اشتغال، میزان سرمایه‏گذاری و تعداد کارگاه‌‏های صنعتی صنایع ۱۰ نفر کارکن و بیشتر.

مقایسه ارزش تولیدات هنر-صنعت فرش دستباف و تولید ناخالص داخلی کشور نشان از سهم اندک آن از اقتصاد کشور دارد.

بررسی آمار صادرات حاکی از کاهش ۱۱٫۹ درصدی ارزش ریالی صادرات، کاهش ۳۰٫۱ درصدی ارزش دلاری و کاهش ۳ درصدی میزان وزن فرش دستباف صادراتی ایران طی دوره ۱۳۹۴-۱۳۹۸ می‏باشد.

همچنین می‏توان بیان داشت عمده بازارهای صادراتی فرش دستباف ایرانی در سال ۱۳۹۸ عبارتند از: ژاپن (۱۹٫۲%)، آلمان (۱۸٫۷%)، امارات (۸٫۵%)، لبنان (۴٫۷%)، آفریقای جنوبی (۴٫۵%)، قطر (۴٫۴%)، ایتالیا (۳٫۵%)، استرالیا (۳٫۴%)، انگلیس (۳٫۳%)، هند (۳٫۲%)، کانادا (۳٫۲%)، پاکستان (۳٫۱%)، سوئیس (۲٫۴%)، سوئد (۲٫۳%)، کویت (۱٫۹%)، عمان (۱٫۵%)، چین (۱٫۴%)، یونان (۱٫۴%)، عراق (۱%). که این موضوع گویای دو نکته است: درابتدا تنوع بالای مقاصد صادراتی کشور که انعطاف‏پذیری و قدرت چانه‌‏زنی صادرات فرش دستباف را بالا می‏برد. دوم کاهش سهم صادرات به بازار امریکا که در طی سالیان گذشته همیشه اولین مقصد صادراتی فرش‌‏های دستباف ایران بوده است و می‏تواند ناشی از فشار تحریم‏‌ها باشد.

برای گسترش استفاده از فرش دستباف در بازارهای داخلی و قرارگیری آن در سبد خرید کالای هر خانواده باید این کالا از نظر اجتماعی به کالایی نمادین تبدیل شود. به‌‏طوری که مصرف آن تبدیل به هنجاری اجتماعی گردد. توجه طراحان، بافندگان، رنگرزان، بازاریابان و صادرکنندگان فرش از یکسو و اعمال روش‏های فرهنگی و تبلیغاتی مدرن به‏‌منظور جلب توجه مشتری، از جمله عواملی است که تقاضای فرش دستباف را تحت تاثیر قرار می‏دهد و می‏تواند جایگاه واقعی فرش دستباف ایرانی را بدست آورد.

چالش‌‏های صنعت فرش دستباف به دو دسته کلی، چالش‏های بالادستی (کلان) و درو بخشی تقسیم می‏گردد. چالش‏های بالادستی به نبود یک برنامه راهبردی مشخص تحت نظر یک متولی واحد با ضمانت‌‏های اجرایی لازم در بازه زمانبندی شده اشاره دارد. چالش‌‏های درون بخشی نیز به مشکلات فرایند تولید، و عرضه یعنی تامین مواد اولیه، تولید توزیع، بازاریابی و فروش فرش اشاره دارد.

فقدان برنامه‏‌ریزی استراتژیک و بازاریابی سنتی یکی از مشکلات و موانع صادرات فرش ایران است که در صورت استمرار منجر به دستیابی بیش از پیش بازار توسط رقبای خارجی و نزول سهم صادرات فرش ایران خواهد شد. لذا جهت توسعه تولید و صادرات فرش دستباف ایران موارد زیر پیشنهاد می‏شود:

تدوین طرح جامع فرش دستباف با دو رویکرد کوتاه مدت و بلند مدت با همکاری متولیان دولتی و خصوصی

افزایش کیفیت تولیدات از طریق فرهنگ‏سازی و ترویج استانداردهای تولید و بهبود مستمر

ارتقای بهره‌‏وری تولید با اتکا به حرفه‌‏ای‏گرایی در زنجیره تولید صنعت فرش دستباف

تولید محصولات با ارزش افزوده بالا

تنوع بخشی به تولیدات با توجه به سلایق مشتریان و مد و به روز آوری طراحی‏ها

بهره‌‏گیری از فناور و دانش روز در طراحی، رنگرزی، و تحقیق و توسعه

ارتقای رفاه و منزلت اجتماعی کارکنان صنعت

ایجاد بنگاه‏های بزرگ صنعتی از طریق ادغام و خوشه‌‏سازی برای ایجاد صرفه های مقیاس

توسعه آموزش کارکنان (ضمن خدمت و مهارتی)

دسترسی و تامین مواد اولیه با کیفیت و قیمت رقابتی

طراحی مجدد فرایندهای تولید

تمرکز بر زنجیره ارزش و تقویت حلقه‏‌های طراحی، تحقیق و توسعه، برندینگ، فروش و بازاریابی

فهرست

۱۳ هزار مترمربع فرش و تابلوفرش سالانه توسط کارگاه‌ها و تک‌بافان خانگی استان تولید می‌شود.

تولید سالیانه سه هزار تن پشم مرغوب گوسفندی در استان

قالیبافی مناطق مختلف لرستان : شهرستان کوهدشت

قالیبافی مناطق مختلف لرستان : سلسله و دلفان

قالیبافی مناطق مختلف لرستان : خرم آباد و پلدختر

طرح نجفوند

طرح های پاپی بالاگریوه

قالیبافی مناطق مختلف لرستان : بروجرد و اشترینان

قالیبافی مناطق مختلف لرستان : الیگودرز ازنا دورود

تاریخچه قالیبافی در لرستان و ویژگی های قالی لرستان

ویژگی کلی قالی های لرستان

تخلیل بازارفرش برای بازه ی زمانی ۲۰۱۹-۲۰۲۶

چشم انداز بازار فرش – ۲۰۲۶

نگاه زیست محیطی

بخش بندی بازارجهانی فرش

منطقه

مزایای اصلی بازار فرش

بخشهای کلیدی بازار

بازار جهانی فرش و قالیچه: مرور کلی

بازارجهانی فرش و موکت: پیشرفتهای قابل توجه

افزایش تقاضا برای فرش های سازگار با محیط زیست بر اساس تقاضای بالا

بازار جهانی فرش و موکت: تجزیه و تحلیل جغرافیایی

بازار جهانی فرش و قالیچه: مرور کلی

افزایش تقاضا برای فرش های سازگار با محیط زیست بر اساس تقاضای بالا

مروری بر بازارفرش جهان

روندهای اصلی بازار

تاریخچه فرش

اصول بازاریابی نوین و راهبردی که صادرکنندگان نادیده می‌گیرند

نبود شناسنامه

فقدان نوآوری و یکنواختی طرح‌ها

روش‌های نادرست تولید

رقابت

مواد اولیه نامرغوب

نبود وجود مراکز اطلاعاتی

عدم انجام تحقیقات بازاریابی

عدم وجود راهبرد صادرات فرش

مشکلات بسته بندی

مشکلات توزیع

عدم بهره گیری از راهبرد قیمت گذاری

صادرات فرش و محبوبیت فرش ایرانی در بازارهای جهانی

صادرات فرش

صادرات فرش و جایگاه فرش ایرانی در بازارهای جهانی

۷ نکته مهم در صادرات فرش ایرانی

نکته های مهم در صادرات فرش ایرانی که باید مورد توجه قرار دهید

برنامه استراتژیک فرش

تهدید جایگاه فرش دستباف ایرانی

سرقت طرح و رنگ توسط رقبا

نیاز به برنامه استراتژیک فرش

فرش دستباف ایرانی،هم سرمایه.هم هنر

انتخاب شیوه بازاریابی متمایز

لزوم تدوین برنامه استراتژیک فرش دستباف

بازاریابی فرش

شناخت کشور مورد نظر؛ اولین گام فروش محصولات در خارج از کشور

پیش ازپیروزی انقلاب

شکوفایی درصنعت وبازارفرش ایران

۴ عامل مهم در بازاریابی فرش

تجزیه و تحلیل رقبا :

تجزیه و تحلیل شرکت (منظور خودمان ):

تجزیه و تحلیل محیط

تجزیه و تحلیل بازار

چالش های بازاریابی فرش

فقدان نوآوری و یکنواختی طرح‌ها

روش‌های نادرست تولید

تاثیر میزان تراکم درقیمت فرش

ایجاد برند

خریداران قدیمی

صادرات فرش در داخل و خارج کشور

جایگاه ایران در بازار جهانی فرش

رقبای اصلی فرش ایران درجهان

جایگاه ایران در بازار جهانی فرش

تعداد رقبا در صنعت فرش

کشورهای هدف صادرات فرش ایران

چالشهای فرش دستباف

جلوگیری از فروش فرش در نمایشگاه

حضور دایم در بازار

مطالعه بازار

نحوه ی بازاریابی حرفه ای فرش ایران به اروپا

بازاریابی و تداوم برندسازی فرش ایرانی

عرضه کنندگان عمده فرش دستباف در بازار جهانی فرش

رقابت صادرات فرش به آمریکا میان هندوچین

۵خریدار بزرگ فرش دستباف

وضعیت بازار فرشهای گره ای دستباف

برندسازی فرش ایرانی در بازار جهانی

هویتی فراتر از یک کالا

لازمه حضوردربازارهای جهانی

برند سرمایه‌ای برای سازمان تولیدکننده

چالش های صادرات فرش

نبرد واقعی درذهن مشتری

راهکارهای برندسازی اثربخش

برندسازی تخصصی در فرش

ماندگاری برند در مدت‌زمان‌ طولانی

شرایط صادرات

اصول و قواعد صادرات

حرفه ای های بازار پنج ویژگی دارند

نکاتی که دربازاریابی باید مدنظر قرارداد

نکاتی که دربازاریابی باید مدنظر قرارداد

صادرات یک سیستم است

وضعیت

صادرات فرش دستباف ایران

نمودار ۱ : تقسیم بندی دست اندرکاران و تولیدکنندگان فرش دستباف ایران

وضعیت اشتغال و هزینه در سال ۱۳۹۸

صادرات فرش دستباف ایران در ۶ سال اخیر

ده کشوراول وارد کننده فرش دستباف از ایران

در سال ۱۳۹۷ و سال ۱۳۹۸

سهم کشورهای هدف صادراتی در سال

۹۸(واحد سنجش:میلیون دلار)

وضعیت صادرات فرش از استانها :

آمار صادرات جهانی فرش دستباف

صادرات جهانی فرش دستباف طی سال های ۲۰۱۴ لغایت ۲۰۱۹ (واحد سنجش:میلیارد دلار)

صادرات فرش دستباف ایران و رقبا

در سال ۲۰۱۸ و ۲۰۱۹ (واحد سنجش:میلیون دلار)

میزان سهم ایران در واردات ده کشوراول در سال

۲۰۱۹(واحد سنجش: میلیون دلار)

اهم مشکلات موجود در تولید و صادرات فرش دستباف ایران

راهکارهای در صادرات فرش دستباف ایران

اصول و ارزشهای حاکم بر هنر- صنعت فرش دستباف

موضوعات و مسایل راهبردی هنر- صنعت فرش دستباف

مدیریت ساختار هزینه و اثرات عوامل اقتصادی بر هنر- صنعت فرش دستباف (تامین، تولید و تجارت) برای کاهش قیمت تمام شده آن

مدیریت هوشمندانه فرایندهای تامین مواد اولیه

خلاقیت ونوآوری درطراحی و رنگ

مدیریت تعاملی درراستای تبدیل تهدیدبه فرصت

متناسب سازی ساختارمدیریتی وزیرساخت ها

عدم انسجام هسته های مدیریتی درصنعت فرش

حفظ و توسعه بازارهای فعلی و شناسایی و نفوذ در بازارهای جدید

معرفی وتجاری سازی فرش ایرانی

مدیریت سرمایه های پنهان

عوامل محیط درونی هنر صنعت (قوت و ضعف)

ماتریس ارزیابی عوامل داخلی سازمان-ضعف ها

ب( عوامل محیط بیرونی هنرصنعت )فرصت ها(

ماتریس ارزیابی عوامل خارجی سازمان) –تهدید ها

استراتژی های راهبردی هنر صنعت فرش دستباف ایران

بهره وری نیروی انسانی

ترویج تولید فرش هایی با ارزش افزوده بالا

اصلاح نظام توزیع

ایجاد تنوع متناسب با سلیقه مشتریان

ساماندهی عوامل زنجیره ارزش و برون سپاری

تقویت جایگاه حاکمیتی هنر صنعت فرش دستباف

استراتژی های حوزه تأمین

استراتژی های حوزه تولید

استراتژی های حوزه بازاریابی، توزیع، وفروش خدمات پس از فروش

استراتژی های حوزه زیرساخت

حقوق مالکیت مدنی

ارتقای بهداشت و سلامت فعالان هنر صنعت فرش دستباف

استفاده از ظرفیت های قانونی ،ملی و بین المللی

استراتژی بخش تامین

طرح توسعه مراکز پشم شویی مجهز

حمایت از توسعه مراکز رنگرزی صنعتی و استاندارد رنگرزی طبیعی

استراتژی های حوزه بازاریابی، توزیع، فروش و خدمات پس از فروش

ارتقای بهداشت و سلامت فعالان هنر صنعت فرش دستباف

توسعه و حمایت از پژوهش های علمی و کاربردی در هنر صنعت فرش دستباف

استفاده از ظرفیت های قانونی ،ملی و بین المللی

استراتژی بخش تامین

طراحی و اجرای دوره های آموزش ارتقای مهارت طراحان و نقاشان

ترویج وفرهنگ سازی بکارگیری استانداردهای ارگونومی و توسعه ابزار و تجهیزات ارگونومیک

برگزاری جشنواره فرش برتر

مطالعه و شناسایی بازارهای جدید فرش دستباف ایران

تبلیغ در بازار داخل برای فرش دستباف ایران

طراحی نظام مشوق ها و حمایت های صادراتی برای هنر صنعت فرش دستباف ایران

تقویت و توسعه بانک اطلاعات تجار بین المللی فرش دستباف ایران

بررسی و پیش بینی بازارهای موجود فرش دستباف ایران

بررسی وضعیت کالاهای جایگزین و مکمل فرش دستباف ایران در بازارهای داخلی و خارجی

بررسی وضعیت رقبای هنر صنعت فرش دستباف ایران