خلاصه و فهرست کلی:

چکیده

گندم یکی از محصولات استراتژیک جهان می­باشد که تحت تاثیر پدیده اقلیم قرار دارد. در بین عوامل مختلف تاثیرگذار در تولید محصولات کشاورزی، شرایط جوی و اقلیمی از مهم­ترین متغیرهای محیط طبیعی بوده که انسان در مقیاس کوچک و آن هم با صرف هزینه­های گزاف، قادر به کنترل آن نیست. بنابراین تنها راه ممکن برای مقابله با محدودیت­های طبیعی بخصوص محدودیت­های اقلیمی، شناخت این محدودیت­ها و سازگاری با  آن­ها و لحاظ مدیریت محصولات زراعی است..

مقدمه

آب و هوا یکی از مهمترین عواملی است که در طول تاریخ مورد توجه بشر بوده و کمتر فعالیت کشاورزی وجود دارد که در طول روز با یک یا چند عامل هواشناسی برخورد نداشته باشد. بنابراین یکی از مهمترین عوامل موثر در فعالیتهای انسانها بویژه در بخش کشاورزی، آب و هوا است، بطوری که هرکشتی در هر منطقه­ای باید با توجه به شرایط اقلیمی انجام شود و در غیر این صورت عملیات کشاورزی ممکن است با شکست مواجه شود. محدویت و مرزهای تولید محصولات کشاورزی وابسته به شرایط اقلیمی است..

بیان مسئله

یکی از عوامل سازنده محیط زیست و شاید از اساسی ترین آنها اقلیم است. عناصر و عوامل اقلیمی بر همه موارد زندگی انسان موثرند تاثیر این عوامل بر مکانیابی شهر و یا روستا و نوع زندگی انسان­ها و چشم انداز مساکن به روی محصولات کشاورزی بوده است. تاثیر اقلیم بر پوشش گیاهی به اندازه­ای است که در گذشته انواع آب و هوا را با نوع پوشش گیاهی تعیین می­کردند. در سالهای اخیر که کشاورزی صنعتی شده، هنوز عامل اقلیم در تعیین زمان کشت، نوع کشت، طول مدت کشت و زمان برداشت اثر مستقیم دارد..

فهرست مطالب

چکیده

مقدمه

فصل اول: طرح تحقیق

1-1- مقدمه

1-2- بیان مسئله

1-3- انگیزه و اهداف تحقیق

1-4- ضرورت انجام تحقیق

1-5- سوالات تحقیق

1-6- فرضیه­های تحقیق

1-7- پیشینه تحقیق

1-7-1- پیشینه خارجی

1-7-2- پیشینه داخلی

1-8- روش تحقیق

1-8-1- روش جمع آوری داده­ها

1-8-2- نرم افزارهای مورد استفاده

1-8-3- روش تجزیه و تحلیل اطلاعات

1-9- کاربرد نتایج تحقیق

1-10- جنبه نوآوری و جدید بودن تحقیق

1-11- محدودیت­ها و مشکلات تحقیق

فصل دوم: ادبیات تحقیق

2-1- مقدمه

2-2- جغرافیای کشاورزی

2-3- نقش اقلیم در جغرافیای کشاورزی

2-4- هواشناسی کشاورزی

2-5- شکل زمین

2-6- بررسی تاریخچه تولید و مصرف گندم در ایران و جهان

2-7- مشخصات گیاه شناسی گیاه گندم

2-7-1- ریشه

2-7-2- ساقه

2-7-3- برگ

2-7-4- گل و گل آذین گندم

2-7-5- گرده افشانی و لقاح

2-7-6- میوه دانه

2-8- گندم و محیط رشد آن

2-9- تیپ های رشد گندم

2-9-1- تیپ بهاره

2-9-2- تیپ پائیزه

2-9-3- تیپ حد واسط یا دوفصله

2-10- مرحله آماده­سازی زمین

2-10-1- ماخار

2-10-2- شخم

2-10-3- دیسک

2-10-4- ماله (لولر)

2-10-5- کودپاشی

2-10-6- بذر پاشی یا بذرکاری

2-10-7- مرزبندی و  آبیاری

2-11- تاریخ کشت گندم

2-12- روش­های کشت گندم

2-12-1- روش کرتی

2-12-2- روش خطی یا فارویی

2-12-3- روش نواری

2-12-4- روش کشت بذر بر روی پشته

2-13- مراحل رشد گندم

2-13-1- جوانه زدن و سبزه شدن

2-13-2- پنجه زنی

2-13-3- ساقه رفتن

2-13-4- غلاف رفتن

2-13-5- ظهورسنبله و گلدهی

2-13-6- مرحله دانه بستن و رسیدن

2-14- تاثیر اقلیم بر رشد گندم

2-14-1- درجه حرارت

2-14-2- نور

2-14-3- رطوبت و بارندگی

2-14-4- باد

2-14-5- تنش یخ زدگی در گندم

2-15- نیاز آبی و خاکی گندم

2-15-1- نیاز آبی

2-15-2- نیاز خاکی

2-16- علف­های هرز گندم

2-16-1- علفهای هرز پهن برگ

2-16-2- علفهای هرز باریک برگ

2-17- روشهای کنترل علفهای هرز گندم

2-17-1- کنترل زراعی

2-17-2- کنترل شیمیایی

2-18- آفات و بیماریهای گیاه گندم

2-18-1- سن گندم

2-18-2- زنگ گندم

2-18-3- سیاهک گندم

2-19- نحوه برداشت گندم

2-20- مدل و روش استفاده  شده در تحقیق

2-20-1- مدل بولین

2-20-2- روش ضریب همبستگی پیرسون

فصل سوم: سیمای جغرافیای منطقه مورد مطالعه 

3-1- مقدمه

3-2- موقعیت جغرافیایی استان خوزستان

3-3- موقعیت جغرافیایی شهرستان شوش

3-4- توپوگرافی شهرستان شوش

3-5- زمین شناسی شهرستان شوش

3-6- وضعیت خاکشناسی شهرستان شوش

3-6-1- تیپ تپه­ها

3-6-2- تیپ فلاتها و تراسهای فوقانی

3-6-3- تیپ دشتهای آبرفتی رودخانه ای

3-7- منابع آب در شهرستان شوش

3-7-1- آبهای سطحی

3-7-1-1- رودخانه کرخه

3-7-1-2- رودخانه دز

3-7-1-3- رودخانه شاوور

3-7-2- آبهای زیرزمینی

3-8- ویژگیهای اقلیمی منطقه مورد مطالعه

3-8-1- سیستم زمستانه

3-8-2- سیستم تابستانه

3-9- عناصر آب و هوایی شهرستان شوش

3-9-1- دما

3-9-2- بارش

3-9-3- رطوبت نسبی

3-9-4- تبخیر

3-9-5- باد

3-9-6- ساعات آفتابی

3-10- طبقه بندی اقلیمی

3-10-1- روش دمارتن

3-10-2- روش آمبرژه

فصل چهارم: داده­ها، روش کار و یافته­های تحقیق

4-1- مقدمه

4-2- داده ­ها

4-3- روش تحقیق

4-4- بررسی عناصر اقلیمی

4-4-1- لایه دما

4-4-2- رابطه­ی­ بین تغییرات دمای سالانه و میزان تولید

4-4-3- لایه بارش

4-4-4- رابطه­ی بین تغییرات بارش سالانه و میزان تولید

4-4-5- لایه ساعات آفتابی

4-4-6- رابطه­ی بین تغییرات ساعات آفتابی سالانه و میزان تولید

4-4-7- لایه رطوبت نسبی

4-4-8- رابطه­ی بین تغییرات رطوبت سالانه و میزان تولید

4-4-9- رابطه­ی بین تغییرات باد سالانه و میزان تولید

4-4-10- رابطه­ی بین تغییرات تبخیر سالانه و میزان تولید

4-5- بررسی عناصر توپوگرافی

4-5-1- لایه ارتفاع

4-5-2- لایه شیب

4-5-3- لایه نوع خاک

4-5-4- توزیع کاربری اراضی

4-5-5- لایه فاصله از رودخانه

4-6- تلفیق لایه­های اطلاعاتی

4-7- رابطه­ی بین تغییرات عملکرد محصول گندم آبی و سطح زیر کشت

4-8- تجزیه و تحلیل آماری عناصر اقلیمی شوش در ارتباط با کشت گندم در دوره آماری 12 ساله (1391-1380)

فصل پنجم: آزمون فرضیه ها، نتیجه گیری و ارائه پیشنهادها و راهکارها

5-1- مقدمه

5-2- آزمون فرضیه­ ها

5-2-1- فرضیه اول

5-2-2- فرضیه دوم

5-3- نتیجه گیری

5-4- ارائه پیشنهادها و راهکارها

فهرست منابع

چکیده لاتین

جدول2-1- فهرست علف­های هرز غالب مزارع گندم در مناطق اقلیمی مختلف کشور

جدول2-2- تعداد علف­های هرز پهن برگ و باریک برگ موجود در اقلیمهای مختلف

جدول3-1- مساحت و درصد طبقات ارتفاعی در شهرستان شوش

جدول3-2- مساحت و درصد طبقات شیب در شهرستان شوش

جدول3-3- مساحت و سهم نسبی واحدها و تپه های اراضی محدوده مطالعاتی شهر شوش

جدول3-4- مقادیر میانگین ماهانه دما بر حسب درجه سانتیگراد در ایستگاه سینوپتیک شوش

جدول3-5- مقادیر میانگین ماهانه بارش بر حسب میلیمتر در ایستگاه سینوپتیک شوش

جدول3-6- مقادیر میانگین ماهانه رطوبت نسبی بر حسب درصد در ایستگاه سینوپتیک شوش

جدول3-7- مقادیر میانگین ماهانه جمع تبخیر بر حسب میلیمتر در ایستگاه سینوپتیک شوش

جدول3-8- مقادیر میانگین ماهانه باد حداکثر در ایستگاه سینوپتیک شوش

جدول3-9- مقادیر میانگین ماهانه جمع ساعات آفتابی در ایستگاه سینوپتیک شوش

جدول3-10- اقالیم مختلف و ضرایب خشکی مربوطه به روش دمارتن

جدول3-11- شاخص خشکی و نوع اقلیم ایستگاه شوش

جدول3-12- پارامترهای مورد نیاز این طبقه بندی و ضریب رطوبتی آمبرژه برای نقاط مختلف

جدول4-1- اطلاعات و ارقام هواشناسی و محصول گندم آبی شوش

جدول4-2- سطح زیر کشت، میزان تولید و میزان عملکرد در واحد سطح گندم آبی سالیانه شوش

جدول4-3- ارزش وزنی و کلاس بندی میزان دمای سالانه شوش

جدول4-4- ارزش وزنی احتمال وقوع دماهای مناسب جوانه­زنی گندم در شوش

جدول4-5- ارزش وزنی احتمال وقوع دمای 25 درجه سانتیگراد و بالاتر در مرحله سنبله­دهی گندم در شوش

جدول4-6- ارزش وزنی احتمال وقوع دماهای بیشینه روزانه 30 درجه سانتیگراد و بیشتر در مرحله پر­شدن دانه گندم درشوش

جدول4-7- ارزش وزنی و کلاس بندی میزان بارش سالانه شوش

جدول4-8- ارزش وزنی و کلاس بندی میزان بارش پاییزه شوش .

جدول4-9- ارزش وزنی و کلاس بندی میزان بارش زمستانه شوش

جدول4-10- ارزش وزنی و کلاس بندی میزان بارش بهاره شوش

جدول4-11- ارزش وزنی و کلاس بندی میزان ساعات آفتابی شوش

جدول4-12- ارزش وزنی و کلاس بندی میزان رطوبت نسبی شوش .

جدول4-13- توزیع طبقات ارتفاعی مناسب برای کشت گندم در شوش

جدول4-14- توزیع طبقات شیب­های مناسب برای کشت گندم در شوش

جدول4-15- توزیع طبقات خاک مناسب برای کشت گندم در شوش

جدول4-16- توزیع کاربری اراضی مناسب برای کشت گندم در شوش

جدول4-17- توزیع طبقات فاصله از رودخانه برای کشت گندم در شوش

جدول4-18- مساحت کلاسه­های اراضی طبقه بندی شده برای کشت گندم در شوش

جدول4-19- میانگین، واریانس و انحراف معیار متغیرهای سطح زیر کشت و عملکرد گندم آبی با توجه به عوامل اقلیمی شوش

جدول4-20- ضریب همبستگی دماو  محصول گندم آبی

جدول4-21- ضریب همبستگی رطوبت و  محصول گندم آبی

جدول4-22- ضریب همبستگی جمع بارش و  محصول گندم آبی

جدول4-23- ضریب همبستگی ساعات آفتابی و  محصول گندم آبی

جدول4-24- ضریب همبستگی تبخیر و محصول گندم آبی

جدول4-25- ضریب همبستگی سرعت باد و  محصول گندم آبی

فهرست اشکال

شکل2-1- تصویر زنگ گندم

شکل3-1- نقشه موقعیت جغرافیایی شهرستان شوش

شکل3-2- نقشه گونه های زمین شناسی شهرستان شوش

شکل3-3- نقشه وضعیت خاکشناسی شهرستان شوش

شکل3-4- نمودار مقادیر میانگین ماهانه حداکثر دما ایستگاه شوش

شکل3-5- نمودار مقادیر میانگین ماهانه حداقل دما ایستگاه شوش

شکل3-6- نمودار مقادیر میانگین ماهانه دما ایستگاه شوش

شکل3-7- نمودار مقادیر میانگین ماهانه جمع بارندگی ایستگاه شوش

شکل3-8- نمودار مقادیر میانگین ماهانه حداکثر بارندگی 24 ساعته ایستگاه شوش

شکل3-9-  نمودار مقادیر میانگین ماهانه تعداد روزهای بارانی ایستگاه شوش

شکل3-10- نمودار مقادیر میانگین ماهانه حداکثر رطوبت نسبی ایستگاه شوش

شکل3-11- نمودار مقادیر میانگین ماهانه حداقل رطوبت نسبی ایستگاه شوش

شکل3-12- نمودار مقادیر میانگین ماهانه رطوبت نسبی ایستگاه شوش

شکل3-13- نمودار مقادیر میانگین ماهانه جمع تبخیر ایستگاه شوش

شکل3-14- نمودار مقادیر میانگین ماهانه حداکثر سرعت باد ایستگاه شوش

شکل3-15- نمودار مقادیر میانگین ماهانه سمت باد ایستگاه شوش

شکل3-16- نمودار مقادیر میانگین ماهانه جمع ساعات آفتابی ایستگاه شوش

شکل4-1- نقشه موقعیت ایستگاه هواشناسی سینوپتیک منتخب مورد مطالعه

شکل4-2- نمودار مراحل تحقیق

شکل4-3- نقشه دمای سالانه شوش بر اساس منطق بولین

شکل4-4- نقشه احتمال وقوع دماهای مناسب (مرحله جوانه زنی) شوش براساس منطق بولین

شکل4-5- نقشه احتمال وقوع دماهای 25 درجه سانتیگراد و بالاتر(مرحله سنبله دهی) شوش بر اساس منطق بولین

شکل4-6- نقشه احتمال وقوع دماهای 30 درجه سانتیگراد و بیشتر(مرحله پر شدن دانه) شوش براساس منطق بولین

شکل4-7- نمودار تغییرات دمای سالانه شوش

شکل4-8- نمودار مقایسه تغییرات دمای سالانه و میزان گندم آبی شوش

شکل4-9- نقشه بارش سالانه شوش براساس منطق بولین

شکل4-10- نقشه بارش پاییزه(مرحله جوانه زنی) شوش بر اساس منطق بولین

شکل4-11- نقشه بارش زمستانه(مرحله گلدهی و دانه دهی) شوش بر اساس منطق بولین

شکل4-12- نقشه بارش بهاره(مرحله پر شدن دانه) شوش براساس منطق بولین

شکل4-13- نمودار تغییرات بارش سالانه شوش

شکل4-14- نمودار مقایسه تغییرات بارش سالانه و میزان تولید گندم آبی شوش

شکل4-15- نقشه ساعات آفتابی شوش براساس منطق بولین

شکل4-16- نمودار تغییرات ساعات آفتابی سالانه شوش

شکل4-17- نمودار مقایسه تغییرات ساعات آفتابی و میزان تولید گندم آبی شوش

شکل4-18- نقشه رطوبت نسبی سالانه شوش بر اساس منطق بولین

شکل4-19- نمودار تغییرات درصد رطوبت سالانه شوش

شکل4-20- نمودار مقایسه تغییرات درصد رطوبت سالانه و میزان تولید گندم آبی شوش

شکل4-21- نمودار تغییرات سرعت باد سالانه شوش

شکل4-22- نمودار تغییرات سمت باد سالانه شوش

شکل4-23- نمودار مقایسه  تغییرات سرعت باد سالانه و میزان تولید گندم آبی شوش

شکل4-24- نمودار مقایسه تغییرات سمت باد سالانه و میزان تولید گندم آبی شوش

شکل4-25- نمودار تغییرات تبخیر سالانه شوش

شکل4-26- نمودار مقایسه تغییرات تبخیر سالانه و میزان  تولید گندم آبی شوش

شکل4-27- نقشه سطوح ارتفاعی شوش بر اساس منطق بولین

شکل4-28- نقشه شیب شوش بر اساس منطق بولین

شکل4-29- نقشه خاک شوش بر اساس منطق بولین

شکل4-30- نقشه کاربری اراضی شوش بر اساس منطق بولین

شکل4-31- نقشه فاصله از رودخانه شوش بر اساس منطق بولین

شکل4-32- نقشه مکانیابی مناطق مستعد کشت گندم شوش بر اساس منطق بولین

شکل4-33- نمودار تغییرات عملکرد محصول گندم آبی شوش

شکل4-34- نمودار تغییرات عملکرد و سطح زیر کشت محصول گندم آبی شوش