این فایل در قالب فرمت word قابل ویرایش ، آماده پرینت و استفاده میباشد

فهرست

چکیده 3

مقدمه 4

بیان مسئله 5

اهمیت و ضرورت پژوهش... 6

پيشينه تحقيق. 6

مباني نظري و ادبيات تحقيق. 8

تعریف یادگیری. 8

کودکستان. 10

پایه اول. 10

پایه دوم. 14

پایه سوم. 16

پایه چهارم. 18

پایه پنجم. 20

تعادلی در استفاده از انواع یادگیری با فرم لباس دانش‌آموزان. 21

از همساني رنگ لباس تا قانون‌پذيري. 22

روانشناسي رنگ در لباس هاي فرم دانش‌آموزان. 23

تاثيرات رواني رنگ‌ها 24

تاثیر رنگ و جنس لباس مدرسه در بروز پرخاشگری و افت تحصیلی. 24

تفاوت رنگ لباس در دختران و پسران با نگاه به بعد شخصیتی. 25

تأثيرات روانشناسي رنگ لباس (مانتو و مقنعه) در دختران. 28

رنگ لباس و نوع پوشش در ديگر كشورها 31

رنگ لباس در دين اسلام. 35

تأثير توجه به بهداشت در طراحي لباس فرم مدارس.. 35

مزايا و معايب پوشش فرم يكسان. 36

شيوه و روش تحقيق. 38

جامعه آماري. 39

نمونه آماري و روش نمونه گيري. 39

ابزار اندازه گيري. 39

« روش اجرا ». 39

« روش نمره گذاري ». 40

روائي و اعتبار آزمون. 40

روش تجزيه و تحليل داده‌ها : 40

تجزیه و تحليل داده‌ها : 43

نتيجه‌گيري. 44

محدوديت هاي پژوهش... 46

پيشنهادات.. 46

منابع و ماخذ. 47

چكيده

مدل و رنگ فرم مدرسه تاثیر زیادی در اهداف وزارت آموزش و پرورش دارد. شرایط محیطی علاوه بر افزایش یادگیری و خلاقیت می‌تواند باعث سازگاری عاطفی، روانی و اجتماعی دانش‌آموزان شود و سلامت روان آنها را تضمین کند. لذا لباس نقش مهمی در رشد و شکوفایی استعدادها و مهارت‌های اجتماعی کودکان و دانش‌آموزان ایفا می‌کند. رنگ و فرم لباس  مطلوب بستر مناسبي براي رشد اجتماعي و سازگاري محسوب مي شود و در سايه‌ي اين روابط، كودكان مهارت‌ها و تجارب ارزشمند اجتماعي را كسب كنند. بر این مبنا، پژوهش حاضر قصد دارد ضمن تفکیک اهداف آموزش و پرورش برای پایه‌های مختلف،با استفاده مناسب و اصولی از رنگ و عناصر بصری روند نیل به این اهداف را سرعت بخشد. چنانکه در نتیجه کاربرد نتایج حاصل از این پژوهش در طراحی لباس،دانش‌آموزانی خلاق،مستقل و پایبند به اهداف وزارت آموزش و پرورش،رشد خواهند یافت.اینجاست که مقوله لباس،نقشی مهم و حساس در رشد و شکوفایی هر فرد داشته و این مقوله برای دانش‌آموزانی که ملزم به پوشیدن فرم یکسان در مدرسه طی یک سال تحصیلی هستند،نقش ویژه ای ایفا می‌نماید.

کلمات کلیدی : یادگیری، فرم لباس، رنگ و مدل لباس، کودکان، روانشناسي رنگ.

مقدمه

کودکی در عمق وجود همه افراد است و با چشمان اوست که همگان روزی به این عالم نگریسته‌اند. خواستن فرزندی سالم،منضبط،با اعتماد به نفس،با نشاط و نیرومند و تحویل وی به جامعه به صورت دانش‌آموزی کوشا، درس خوان، سالم،پرشور و با انرژی همراه با شخصیتی آرام و متناسب برای او در شرایطی فراهم می‌شود که جسم،ذهن و آگاهی اش هماهنگ با یکدیگر پرورش یابند و به آنها اجازه بروز احساسات،قابلیت‌ها و خلاقیت‌های درونی داده شود.اینجاست که هر فرد در جایگاه خود به عنوان پدر،مادر،معلم،مربی،مدیر و....مسئول خواهد بود. مسئول در قبال کودکانی که پاکی ضمیر خود را در اختیار آنها قرار داده اند و این مهم افراد را بر آن هواهد داشت تا در انتخاب شرایط و امکانات، نهایت دقت را لحاظ نمایند.

به عنوان یک اظهار نظر کلی ، یادگیری انسان در ارتباط با کسب دانش یا مهارت هاست. ما درباره ی یادگیری چگونگی برقراری ارتباط با دیگران ، نحوه پوشش و رنگ پوشش و فرم لباس دانش‌آموزان، خواندن ، ما پیشداوریها ، هنجارهای اخلاقی و چیزهایی دربارۀ اشیاء یعنی ارتباط بین اشیاء و رویدادها را یاد می‌گیریم.

به علاوه می‌دانیم که تفاوت‌های فردی زیادی در توانایی یادگیری و استدلال وجود دارد. (آشمن و کانوي، 1383: 4).

چند سالی است که دانش‌آموزان با هر لباسی نمی‌توانند وارد مدرسه شوند و در بسیاری از مدارس لباس‌های فرم با رنگ‌های یکسان استفاده می‌شود، این در حالی است که این موضوع موافقان و مخالفانی دارد.

در این پژوهش ابتدا اهداف پایه‌های ابتدایی به طور جداگانه بررسی و سپس متناسب با هر هدف،رنگ و عنصر بصری خط مناسب پیشنهاد شده است. نکته شایان توجه اینکه هر رنگ و عنصر بصری مطرح شده علاوه بر قابلیت استفاده در لباس، می‌تواند به صورت هوشمندانه در محیط زندگی دانش‌آموز نیز به کار رود.

بیان مسئله

رنگ‌ها تاثیرات بسیاری بر اندام‌های حسی افراد و به ویژه كودكان دارند، رنگ‌ها روی قوه ادراك دانش‌آموزان اثر گذار هستند. نخستین مرحله یادگیری، دریافت داده‌های محیطی توسط گیرنده‌های حسی است، تنوع رنگ موجب افزایش داده‌های انتقال یافته به مغز می‌شود و در نتیجه قدرت ادراك مغز افزایش می‌یابد.

با تقسیم رنگ‌ها به دو گروه سرد و گرم، افزایش جنب و جوش، شادابی و سرزندگی، دعوت به حركت و افزایش قدرت یادگیری را از ویژگی‌های رنگ‌های گرم مي توان برشمرد در مقابل، رنگ‌های سرد باعث احساس تمایل به سكون و آرامش می‌شود و دانش‌آموزان را از تحرك باز می‌دارد و به خیال بافی و در خود فرو رفتن دعوت می‌كند (روزنامه آفتاب یزد، 1388: 6).

تنوع رنگی در لباس نقش مهمی در یادگیری دانش‌آموزان دارد، با توجه به این كه مقررات موجود، امكان استفاده از لباسهای متنوع را فراهم نمی كند، توصیه می‌شود در لباس فرم دانش‌آموزان از تركیب رنگ گرم و سرد استفاده شود. تركیب نارنجی با سرمه ای، خاكستری با صورتی و دیگر رنگ‌های گرم و سرد كه در كنتراست با یكدیگر هستند می‌تواند برای لباس دانش‌آموزان مناسب باشد. استفاده از این رنگ‌ها بدون تركیب با رنگ روشن در لباس دانش‌آموزان به خصوص دانش‌آموزان دوران ابتدایی اثرات مخربی در یادگیری و نیز شادابی آنان دارد (تبريزي، 1388).

به نظر می‌رسد روانشناسی رنگ‌ها در كیف و كفش و وسایل دانش‌آموزان بیشتر مراعات شده است، اما بايد گفت. چون دانش‌آموزان در مواجهه با یكدیگر در ساعات تفریح و كلاس درس، لباس فرم مدرسه را بیش از هر چیز دیگری مشاهده می‌كنند، لازم است طراحی رنگ لباس فرم نیز بر اساس معیارهای روانشناسی رنگ صورت گیرد.

اهمیت و ضرورت پژوهش

رنگ یکی از اساسی ترین و حساس ترین انتخابهاست. روان کودکان لباس کودک یکی از مهمترین دغدغه های والدین به شمار می آید، زیرا به عنوان عنصر مهمی برای حفظ سلامت کودکان شناخته می شود. این مسله ما را به این پرسش می رساند که برای لباس کودکان چه رنگ هایی مناسب بوده و باید دارای چه ویژگی هایی باشد.

رنگ به صورت ناخودآگاه در یک کودک تاثیر زیادی می‌گذارد. انتخاب رنگ در لباس و خطوط به کار رفته به عنوان مدل لباس، در تلفیق با رنگ‌ها می‌توانند به منظور سرعت بخشیدن در نیل به اهداف یاری گر این امر مهم باشند.

پيشينه تحقيق

در کشورهای خارجی نیز ، روان شناسان در زمینه ی تأثیر رنگ در محیط آموزشی تحقیقاتی کرده اند . « در مؤسسه ی روان شناسی رنگ‌ها » در آمریکا پزیتس فرایلینگ ، هزار کودک از نقاط گوناگون جهان را آزمود . یافته هایشان نشان می‌دهد برای هر یک از گروه‌های متفاوت سنی در محیط مدرسه ، رنگ‌های خاصی مناسب هستند . به عبارت دیگر ، هر گروه سنی رنگ خاصی مناسب هستند .

عبدالهي و رضايي (1397) پژوهشي با عنوان بررسی و شناخت الزامات طراحی روپوش مدرسه در سیر تحول تاریخ برای دانش آموزان دبستانی انجام دادند. این پژوهش با روش مطالعه کتابخانه ای همچنین به ضوابط طراحی روپوش مدارس در دارلفنون، دوره قاجاری و پهلوی پرداخته و رویکرد پایداری در عصر حاضر را بررسی نموده است. رویکرد پایداری بدنبال کاهش آسیبهای محیطی، به حداقل رساندن مصرف منابع انرژی و هماهنگی هرچه بیشتر با طبیعت است که نیاز جامعه کنونی است. تهیه و طراحی روپوش مدرسه بر اساس این رویکرد ضمن صرفه جویی و کاهش آلودگی فرهنگ مصرف را نهادینه خواهد کرد.

عالمي و عالي بيگي (1396) پژوهشي تحت عنوان بررسی تاثیر رنگ لباس در تامین و ارتقا سطح سلامت انجام دادند. هدف نگارنده مقاله این است که رنگ های مناسبی برای طرح های هماهنگ تر با روحیات این قشر ارایه دهد. این پژوهش از نظر هدف کاربردی و از نظر روش توصیفی تحلیلی می باشد. روش جمع آوری اطلاعات کتابخانه ای و میدانی بوده و مصاحبه صورت گرفته شد. جامعه نمونه در مصاحبه میدانی با افراد خبره در زمینه موضوع مورد بحث، با استفاده از پرسشنامه واحد بوده و نمونه گیری به صورت تصادفی است. برای کودکان در سنین پایین، شکل ظاهری شیی و بخصوص رنگ مورد اهمیت است. فرم های استفاده شده برای این گروه، ساده و با حذف زوایای شکسته و رنگ ها شفات می باشد. با افزایش سن پیچیدگی طرح ها می تواند افزایش یابد و رنگ های ظاهرا ناشاد، مانند خاکستری به کار گرفته شود. الیاف طبیعی علاوه بر تاثیر در توسعه پایا، همخوانی بیشتری با پوست کودک دارد. در نهایت با استفاده از ایجاد زنجیره مناسب بین فرم و رنگ لباس می تواند باعث فرهنگ سازی مناسب در افق های آینده تولید لباس کودک گردد.

مباني نظري و ادبيات تحقيق

در اين بخش در ابتدا به طور مختصر يادگيري را توضيح خواهيم داد و سپس به تأثير فرم و رنگ لباس به صورت جز به جز در تمامي پايه‌ها خواهيم پرداخت و سپس به سراغ مسائل روانشناسي و ابعاد و آثار آن در دانش‌آموزان دختر و پسر خواهيم رفت و در آخر با نتيجه‌گيري و پيشنهادات موثر به جمع‌بندي خواهيم رسيد.

تعریف یادگیری

در این تعریف توضیح چند نکته لازم است :

• یادگیری تغییر در رفتار است . به سخن دیگر ، نتایج یادگیری همواره باید قابل انتقال به رفتار قابل مشاهده باشد.
• تغییر رفتاری نسبتاً پایدار است ، یعنی نه موقتی است و نه ثابت.
• تغییر در رفتار الزاماً نباید بلافاصله پس از تجربه یادگیری صورت گیرد.
• تغییر در رفتار یا رفتار بالقوه از تجربه حاصل می‌شود (رنگیانی، 1381: 10).

کودکستان 

کودک سالم که مراحل رشد طبیعی خود را می‌پیماید، از رنگهای گرم که بر از کشش و جذبه و انرژی است، لذت می‌برد و به آن گرایش پیدا می‌کند؛ رنگهای گرم تحریک کننده و سبب فعالیت و جنب و جوش ، الهام دهنده و مولد حرکت است .

بچه‌ها رنگهای گرم ( زرد ، نارنجی ، قرمز ... و ) انتخاب می‌کنند که نشانه سرزندگی و سلامتی است .

کودکان دنیای افسانه‌ها را دوست دارند و با تخیلات زیبای خود زندگی می‌کنند؛ رنگهای مورد علاقه آنان شاد و روشن است که نشانه سرزندگی و سلامتی است (گلستاني، 1395).

پایه اول

اهداف اعتقادی

لازم است در پایه اول دانش‌آموز بیاموزد که خدا بهترین یاور و کمک است و او را دوست بدارد.همچنین زمان‌ها و مکان‌های مهم و مقدس را بشناسد.آموزش‌های این پایه اولین قدم در راه رسیدن به اهداف اعتقادی است و بایستی در ضمیر کودک ثبت شده و برای همیشه در ذهن وی باقی بماند.به منظور نیل به این مهم می‌توان از رنگ‌های قرمز و سبز استفاده نمود.چرا که رنگ قرمز با حافظه بلند مدت ارتباط داشته،مطالب جدید را در حافظه ذخیره کرده و تمرکز را بالا می‌برد.رنگ سبز نیز باعث افزایش قدرت یادگیری شده،لذا علاوه برافزایش یادگیری،مطالب به خوبی در حافظه سپرده می‌شوند.اگر از برش‌های عمودی هم در لباس استفاده شود،تمرکز افزایش یافته و روند یادگیری بهتری انجام می‌گردد.

اهداف اخلاقی

در این مجموعه اهداف،از دانش‌آموز کلاس اول انتظار می‌رود راستگو،امین،مودب و مهربان بوده،نظم و انضباط داشته باشد و در مقابل اشتباهاتش عذرخواهی نماید.این اهدف با حضور رنگ آبی که استفاده از آن در وسیع امکان پذیر است تسریع می‌گردد.چرا که رنگ آبی از دانش‌آموز فردی متشخص و اجتماعی ساخته،به کلیه امور وی نظم و انضباط بخشیده وادب را در وی رشد می‌دهد

اهداف علمی و آموزشی

در این پایه دانش‌آموز مطالب جدید را آموزش می‌بیند.اطلاعات وسیعی را باید به حافظه بسپارد.بایستی تمرکز بسیار خوبی داشته باشد تا بتواند خوب یاد بگیرد.رنگ قرمز مناسب ترین رنگ برای یادگیری مطالب جدید می‌باشد که با حافظه بلند مدت در ارتباط است و مطالب جدید را در حافظه ثبت می‌نماید.اگر این رنگ در یک برش عمودی در لباس به کار رود،علاوه بر ثبت بهتر در حافظه،تمرکز را نیز به دانش‌آموز القا می‌نماید.قرمز درسطح وسیع آزاد دهنده است اما می‌تواند در یک برش به صورت کیفی استفاده شود که در اینجا علاوه بر درخشش،تاثیرگذاری بیشتری داشته و بهتر جلوه می‌نماید.

اهداف فرهنگی و هنری

اولین موضوعی که در این هدف مطرح می‌شود،ذوق و خلاقیت دانش‌آموز می‌باشد که این موضوع را باید در کنار رنگ‌های گرم ثمر بخشید.در مجاورت رنگ‌های قرمز،نارنجی،زرد و سرخابی خلاقیت دانش‌آموز تحریک می‌شود. دانش‌آموز این امکان را می‌یابد که در نقاشی و دیگر کارهای هنری استعداد خود را شکوفا سازد و درونیات خود را بیان نماید.رنگ سرخابی در این جا حضور مثبتی دارد این رنگ باعث میشود که دانش‌آموز ذهنیات خود را رها کرده و به سادگی به تصویر بکشد.

اهداف اجتماعی

همان گونه که از نام هدف مشخص می‌شود،اجتماعی کردن و پرورش و رشد شخصیت دانش‌آموز مدنظر است.از مجموعه این اهداف می‌توان به موارد زیر اشاره نمود.دانش‌آموز باید آداب سخت گفتن را بداند،به معلمین و اولیای مدرسه احترام بگذارد، حقوق دیگران را رعایت نموده و به مقررات مدرسه عمل نماید.این موارد در کنار رنگ آبی تقویت می‌شوند.آبی از دانش‌آموز فردی اجتماعی ساخته،وی را منضبط و قانونمند می‌نماید.در کنار رشد شخصیتی که در وی ایجاد می‌شود،احترام را نیز می‌آموزد.رنگ نارنجی دانش‌آموز را به پیوستن به گروه،همکاری با دیگران و کمک به هممکلاسی‌ها ترغیب می‌نماید.رنگ سبز،دانش‌آموز را با همکلاسی هایش یکپارچه کرده و باعث می‌شود وی آنان را دوست داشته و به آنها یاری رساند.

اهداف زیستی

اولین مبحثی که در این جا مطرح می‌گردد یادگیری نکات ایمنی و بهداشتی،آشنایی با بهداشت فردی و اجتماعی،آشنایی با امراض و نحوه ابتلا و روش‌های پیشگیری ازآنها است.دانش‌آموز این مباحث را در این پایه آموخته و در پایه‌های بعد روی این مسائل کار شده و روی ملزم به رعایت آنها می‌شود.رنگ سبز و قرمز و فرم عمودی در این جا به جهت یادگیری مطلب جدید،دقت در یادگیری و تمرکز روی مطالب ذکر شده،نقش موثری خواهند داشت.ضمن اینکه رنگ سبز و قرمز بدن را از عفونت‌ها پاک کرده وسم زدایی می‌نماید و حضور آنها در لباس به سلامت دانش‌آموز کمک شایانی می‌نماید.

اهداف سیاسی

به طور کلی رنگ قرمز برای تمامی پایه‌ها جهت نیل به اهداف این مجموعه سودمند می‌باشد چرا که این رنگ با حس وطن پرستی و دفاع از کشور در ارتباط می‌باشد. از آنجا که در پایه اول دانش‌آموز بایستی سرود ملی را حفظ کرده و پرچم کشور ایران را بشناسد لذا حضور قرمز به علت ثبت اطلاعات جدید در حفاظه و فرم عمودی جهت تمرکز،سودمند می‌باشد.

اهداف اقتصادی

ار جمله اهدافی که در این جا مطرح می‌گردد احترام به مالکیت دیگران و سالم نگه داشتن وسایل شخصی است که این دو در جوار رنگ آبی و پرورش روحیه اجتماعی و شخصیت دانش‌آموز ممکن می‌شود.از اهداف دیگر می‌توان به حفظ اموال عمومی و استفاده صحیح از آنها اشاره کرد.در مجاورت سبز و وحدتی که ایجاد می‌نماید،دانش‌آموز خود را نه در مقابل دیگران بلکه در کنار آنها می‌بیند.لذا سرمایه‌های مدرسه را نه فقط برای خود بلکه برای دیگران نیز می‌خواهد و این دید در وی پرورش یافته و در رابطه با سرمایه‌های ملی نیز صدق می‌نماید.

تعادلی در استفاده از انواع یادگیری با فرم لباس دانش‌آموزان 

هدایت یادگیری وظیفه کودکان نیست بلکه یک کار عملی می‌باشد. 

از ديدگاه متخصصان تنوع رنگ بانشاط و شادابي رابطه مستقيم دارد و موجب مي‌شود هيجانات کودکان، نوجوانان و جوانان به طور منطقي بروز کند. دکتر ليلا حيدري‌نسب روان‌شناس، استاديار دانشگاه الزهرا، از رنگ به عنوان يک ابزار ارتباطي ياد مي‌کند. از ديدگاه او ارتباط با ديگران از دو طريق مستقيم و غيرمستقيم صورت مي‌گيرد

از همساني رنگ لباس تا قانون‌پذيري

در مدرسه رنگ لباس را کودک انتخاب نمی‌کند، بلکه مسوولان مدرسه در این انتخاب نقش دارند؛ حال اگر کودکی به رنگ پیشنهادی مدرسه علاقه نداشته باشد تا جایی که خانواده را با مشکل روبرو سازد چه باید کرد؟ در پاسخ عضو هیات علمی دانشگاه الزهرا اظهار کرد: «در این موارد بچه‌ها باید روان‌شناسی شوند، شاید اعتراض به رنگ لباس، در واقع اعتراض به والدین و یا مسایلی دیگر باشد که به این صورت بروز کرده است. دراین مواقع باید سنجیده و معنی‌دار رفتار کرد. باید با برخورد صحیح از درون بچه مطلع شویم. این مشکل به طور فردی قابل حل است. می‌توان با روش‌های رفتاری و کمک از روان‌شناسان و روان‌پزشکان فکر کودک را به سمت آن رنگی که می‌خواهیم جهت‌دهی کنیم.» (خبرگزاري پانا، 1394).

روانشناسي رنگ در لباس هاي فرم دانش‌آموزان

زمزمه صداي پاي مهر در گوش كودكان و نوجوانان شور و شوق بازگشايي مدارس را مژده مي دهد. جنب و جوش خانواده‌ها براي تهيه لباس مدرسه و لوازم التحرير فرزندانشان در مراكز خريد نظر هر بيننده اي را به خود جلب مي كند.

البته چند سالي است شكل طرح و رنگ لباس دانش‌آموزان برخي از مشكلات خريد لباس مناسب مدرسه را از دوش والدين برداشته است. امروزه، اكثر مدارس كشور از لباس هاي فرم با رنگ هاي يكسان براي دانش‌آموزان استفاده مي كنند. اين در حالي است كه اين مسئله موافق و مخالفاني هم دارد.

از ديدگاه روانشناسان متعدد اين يكساني رنگ لباس مدارس مي تواند براي دانش‌آموزان هم مضر و هم مفيد باشد. آنها دلايل و نظريات متعددي در اين باب ابراز مي كنند.

 تاثيرات رواني رنگ‌ها 

بنابراين كودكان رنگ هاي شاد و رنگ هايي را كه در آن فضاي رواني خوبي داشته باشد را بيشتر دوست دارند. مسئله مهم ديگر اين است كه آنها دنياي كودكانه خود را دارند و نگرشي كه والدين به دنيا و زندگي دارند با نگرش كودكان تفاوت دارد (روزنامه ايران، 1389).

رنگ لباس عاملي در تكامل شخصيت 

    مدرسه اولين مكان رسمي است كه دانش‌آموزان وارد آن محيط مي شوند و يكسري تجربيات را مي آموزند. همساني رنگ لباس آنها در يك كلاس قانون پذيري، تبعيت پذيري و اجتماعي شدن را در كودكان پرورش مي دهد. 

 انسان، رنگ و طبيعت به طور مداوم در تعامل با يكديگر هستند و دين مبين اسلام به پوشش افراد و نحوه انتخاب رنگ لباس توصيه هاي فراواني كرده است. 

تاثیر رنگ و جنس لباس مدرسه در بروز پرخاشگری و افت تحصیلی

پژوهشهای جدید جامعه شناسان و متخصصان علوم رفتاری حاکی از آن است که رنگ، مدل و جنس روپوش مدارس تاثیرات زیادی روی خستگی عصبی، پرخاشگری و افت تحصیلی دانش‌آموزان می‌گذارد. نتایج پژوهشهای جدید گروه آسیب شناسی بنیاد رفتاری در مناطق 22،21،17،16 و همچنین شهرهای اصفهان، شیراز و مشهد، نشان می‌دهد که جنس پلی استر و نایلون مانتوهای مدارس موجب ایجاد الکتریسیته ساکن در بدن دانش‌آموز شده و با آثاری که روی سیستم عصبی دانش‌آموز می‌گذارد، موجب پرخاشگری آنها می‌شود. 

رنگ لباس و اثر آن از ديدگاه روانشناسان 

یك روانشناس با اشاره به این كه رنگ‌ها تاثیرات بسیاری بر اندام‌های حسی افراد و به ویژه كودكان دارند، تاكید كرد: رنگ‌ها روی قوه ادراك دانش‌آموزان اثر گذار هستند. یك روانشناس با اشاره به این كه رنگ‌ها تاثیرات بسیاری بر اندام‌های حسی افراد و به ویژه كودكان دارند، تاكید كرد: رنگ‌ها روی قوه ادراك دانش‌آموزان اثر گذار هستند.دكتر مصطفی تبریزی با بیان این كه نخستین مرحله یادگیری، دریافت داده‌های محیطی توسط گیرنده‌های حسی است، تاكید كرد: تنوع رنگ موجب افزایش داده‌های انتقال یافته به مغز می‌شود و در نتیجه قدرت ادراك مغز افزایش می‌یابد.وی با تقسیم رنگ‌ها به دو گروه سرد و گرم، افزایش جنب و جوش، شادابی و سرزندگی، دعوت به حركت و افزایش قدرت یادگیری را از ویژگی‌های رنگ‌های گرم برشمرد و افزود: در مقابل

تفاوت رنگ لباس در دختران و پسران با نگاه به بعد شخصیتی

مدرسه غالبا اولین مکان اجتماعی رسمی است که دانش آموزان وارد آن محیط می شوند و یکسری تجربیات را می آموزند. همسانی فرم، جلوه بصری و رنگ لباس آنها در یک کلاس قانون پذیری، تبعیت-پذیری و اجتماعی شدن رادر کودکان پرورش می دهد. باوجود اينكه دانش‌آموزان در طبقات اجتماعي، اعتقادي و فرهنگي مختلفي هستند سادگي و برابري را درك مي كنند و هنگامي كه آنها خود را در برابر با افراد ديگر ببينند ارتباط گيري اجتماعي شان آسان تر مي شود (عبدالهي و رضايي، 1397).

تأثيرات روانشناسي رنگ لباس (مانتو و مقنعه) در دختران

« مانتوهایی که رنگ متمایل به تیره ، مثل سبز یشمی دارند ، مناسب ترند . چون این گونه رنگ‌ها طول موج متوسطی دارند ، آسیب زا نیستند . مانتو با رنگ طول موج بالا ، در بلند مدت خسته کننده و به رنگی با طول موج پائین و رخوت آور تبدیل می‌شود . پس رنگ هایی با طول موج متوسط مناسب تر به نظر می‌آیند » .

باتوجه به اينكه بحث رنگها بيشتر متوجه دختران است، متأسفانه گاهي رنگهايي كه براي مانتو دختران درنظر گرفته مي شود به قدري نامتناسب با روحيه و سن دانش‌آموز است كه او ناچار و برخلاف ميل باطني مجبور است كه مانتو را بپوشد. البته طبيعي است كه رنگ در روحيه دانش‌آموز ، آموزش مسؤولان مدرسه تأثير خواهد داشت واستفاده از رنگ روشن به دانش‌آموز ياد مي دهد كه نظافت ظاهري خودش را رعايت كند.

با توجه به اين كه جوان به دنبال تنوع و مد است چه خوب است كه آموزش و پرورش به اين نكته توجه داشته باشد كه رنگها را به بچه‌ها تحميل نكند به عنوان مثال سه نوع رنگ رابراي مانتوي مدارس درنظر بگيرد ودانش‌آموزان را در انتخاب يكي از سه نوع رنگ آزاد بگذارد.

تغییر رنگ مانتوی دانش‌آموزان از رنگ‌های ملال آور نظیر سرمه ای, مشکی و طوسی به رنگ‌های شادی آور چون: صورتی, آبی و سبز نه تنها در روحیة آنان, که در روحیة آموزگاران نیز تاثیرات مثبت و فراوانی می‌گذارد (محمدپور، 1388).

نتايج حاصله از سوال تعداد رنگ در مقنعه نشان داد كه دختران بيشتر به تمايل به تك رنگ بودن مقنعه دارند (95.7 درصد) و اين آمار براي دو يا چند رنگ بودن روپوش نيز صدق مي‌كند. اكثريت يعني 86 درصد اعلام كردند كه از كاربرد بيشتر از يك رنگ در مانتوي خود ناراضس هشتند. 13.1 درصد از پاسخگويان از اين مسئله اظهار رضايت كرده و 0.8 درصد هم پاسخي ندادند. 

در انتخاب رنگ شلوار اما نتايج متفاوت است. 74.1 درصد از پاسخگويان شلوار هم رنگ با مانتو را ترجيح داده‌اند. 24.8 درصد نيز شلوار غيرهمرنگ با مانتو را انتخاب كرده‌اند و حدود 1 درصد پاسخي نداده‌اند.

رنگ لباس و نوع پوشش در ديگر كشورها

با وجود بخشنامه هايي كه از طرف وزارت آموزش و پرورش اعلام مي شود، بسيار بعيد به نظر مي رسد كه بتوانيم فرهنگ غالب رنگهاي غيرشاد را به صرف ابلاغ بخشنامه‌ها رفع كنيم و در واقع اين فرهنگ غلط كه بدجا افتاده و تبعات بدي هم داشته ما بايد هوشيارانه زمينه هاي فرهنگ سازي براي استفاده از رنگها را با حفظ ارزشها جا بيندازيم. درتمام مناطق و استانهاي كشور شاهد اين هستيم كه رفتار و كردار اين جوانان حكايت ازاين است كه كمتر سلامت رفتار و روان دارند، داراي مشكل هستند و بايد به عنوان مسؤولان تعليم و تربيت دريك ارزيابي منصفانه جهت اين پيكان را به سمت خود بگيريم و ببينيم كه تاكنون چه كرده ايم. 

1- مدرسه آکسفورد انگلیس:

ضوابط پوشش در این مدرسه به گونه ای است که دانش‌آموزان و پرسنل مدرسه باید لباس‌های بلند و گشاد و روپوش‌های رنگی مصوب مدرسه را بپوشند. همچنین صراحتا در آئین نامه انضباطی  این مدرسه آمده است که تمام دانش‌آموزان باید لباس مدرسه بپوشند و از پوشیدن لباس‌های بدن نما خودداری کنند.

مزايا و معايب پوشش فرم يكسان

فارغ از بحث اختلافات اولیه بر سر این موضوع، استفاده از لباس فرم برای دانش‌آموزان، مزایا و معایبی دارد که به نظر مي‌رسد مزایایش بر معایب آن می‌چربند.

شروع سال تحصیلی و دیدن کوچه و خیابان‌هایی که هر روز میزبان دانش‌آموزانی است که لباس‌های فرم مدارس‌شان آنها را از هم متمایز می‌کند، زیبایی چشم‌نوازی به شهرها می‌دهد. این زیبایی به همین سادگی حاصل نشده است و این مورد همیشه جزء موارد مناقشه‌بر‌انگیز بین خانواده‌ها و اولیای مدرسه بوده است؛ اختلافات ناشی از تنوع سلیقه در انتخاب رنگ و مدل، کیفیت پارچه و درنهایت قیمت تمام‌شده و اعلام شده از سوی مدارس. این موارد چالش‌بر‌انگیز در نهایت با اجبار مدیر یا تفاهم خانواده کمرنگ‌تر می‌شود و شروع سال تحصیلی زیبایی خاص حیاط مدرسه را رقم می‌زند.

تأثير توجه به بهداشت در طراحي لباس فرم مدارس

بهتر است لباس فرم دانش‌آموزان از رنگ هاي روشن تهيه شود. زيرا در لباس هاي به رنگ روشن آلودگي به وضوح مشخص شده و به دليل اين كه رنگ هاي روشن گريزاننده ميكروب‌ها و نشانه پاكي به حساب مي آيند دانش‌آموز به محض ديدن آلودگي و كثيفي لباس فرم، ناچار مي شود لباس‌ها را حداقل هفته اي يك بار شست وشو كند. همچنين درباره بهداشت مقنعه دختران توصيه مي شود حداقل هفته اي دو الي سه مرتبه آن را شسته و يا چند ماه يكبار مقنعه‌ها را تعويض كنند.

رنگ لباس در آيات و روايات

بالطبع پوشیدن رنگ‌های تیره برای مدت طولانی برای هیچ کس خوشایند نیست. حتی اگر از بعد روانشناسی نیز به این موضوع نگاه کنیم، رنگ‌های روشن تاثیر شگرفی بر روحیه، یادگیری و کارآیی افراد دارند. 

شيوه و روش تحقيق

در اين قسمت سعي بر اين است كه مراحل چگونگي انجام كار اجراي آزمون یادگیری و چگونگي تجزيه و تحليل داده‌ها را معرفي كنيم . براي اينكه بتوانيم نتايج را به كل جامعه تعميم دهيم بايستي در روش اجراي تحقيق نهايت دقت را به عمل آوريم .

تحقيق حاضر از نوع علي- مقايسه اي است ، هدف از روش تحقيق علي – مقايسه اي ، يافتن علت هاي احتمالي يك الگوي رفتاري است .

بدين منظور آزمودني هايي كه داراي رفتار مورد مطالعه هستند با آزمودني هايي كه اين رفتار در آنها مشاهده نمي شود مقايسه مي شوند .

روش تحقيق علي – مقايسه اي بيشتر اوقات به منظور آزمون فرضيه درباره روابط علي و معلولي به جاي روش تحقيق آزمايشي به كار مي رود . در علوم رفتاري – و به ويژه در علوم اجتماعي به اين دليل از اين روش به جاي روش آزمايشي استفاده مي شود كه محقق بسياري از روابطي را كه علاقمند به مطالعه آنهاست ، نمي توانند كنترل و دستكاري كند ( دلاور، 1382)

 جامعه آماري

كليه دانش‌آموزان مدرسه غير انتفايي پيشگامان[1] گرگان كه در سال  94-95 مشغول به تحصيل مي باشند .

نمونه آماري و روش نمونه گيري

نمونه آماري مورد تحقيق بخشي از جامعه آماري است كه محقق بنا به دلايلي چون صرفه جويي و كنترل راحت تر از جامعه جدا مي كند- حجم نمونه مورد نظر در اين تحقيق 80 نفر بوده كه شامل دانش‌آموزان مدرسه غير انتفايي پيشگامان گرگان كه از اين نمونه‌ها به صورت كاملاً تصادفي انتخاب شده اند و آزمون یادگیری را جزر روي آنها اجرا شد و در مرحله آخر داده‌ها .جمع آوري شده و مورد تجزيه و تحليل قرار گرفت

 ابزار اندازه گيري

در اين پژوهش از مقياس خود  پنداره راجرز استفاده مي شود كه شامل :

فرم الف ) خود واقعي

فرم ب ) فرم ايده ال

اين مقياس كه توسط روان شناس آمريكايي راجرز تهيه شده است و در آن 25 صفت شخصيتي را عنوان نموده و در طرف مقابل آن متضاد صفت شخصيتي مزبور آورده شده است . فاصله بين اين دو صفت متضاد با يك مقياس 7 درجه اي ، درجه بندي شده است .

آزمودني با توجه به نگرشي كه درباره صفت مطرح شده در آزمون نسبت به خود دارد ، با گذاشتن علامت در يكي از درجه هاي مقياس ويژگي هاي شخصيتي خود را ارزيابي مي كند لذا گاهي رتبه يك بالاترين درجه صفت شخصيتي و گاهي رتبه هفت بالاترين درجه است .

« روش اجرا »

قسمت فرم الف را در اختيار آزمودني قرار داده و از او مي خواهيم با توجه به مقياس بالاي پرسشنامه شماره اي را كه صلاح مي داند علامت بزند ( منظور نزديكي يا دوري به صفت است ) در مرحله بعد فرم ب را به او نشان داده و مي گوييم « دوست داري چگونه شخصيتي داشته باشي » و يا فرد ايده ال شما كيست ؟ هر خانه را كه صلاح مي داني علامت بزن.

« روش نمره گذاري »

شماره علامت فرم الف را در اين رديف (X ) و شماره فرم ب را در رديف «Y» مي نويسيم ، بعد تفاضل اين دو را به توان مي رسانيم بعد مجموع D2 را محاسبه و از آن جذر مي گيريم ، عدد حاصل را با فرم زير مقايسه مي كنيم :

اگر جذر حاصل از صفر تا 7 باشد . . . . . . . . . . . . . . . خود پنداره طبيعي و نرمال

اگر حساس از 7 به بالا باشد . . . . . . . . . . . . . . . . . . خود پنداره ضعيف و منفي

D2

D = X – Y

Y

X

بالا بودن ميزان يادگيري به معنابي عدم تطابق بين خود واقعي و خود ايده ال است .

روائي و اعتبار آزمون

اين مقياس به دليل اينكه تفاوت بين خود واقعي و خود ايده ال را با مقياس هاي عيني مي سنجد و نيز جهت سنجش خودپنداره تهيه شده است و بدين خاطر كه صفات شخصي مورد استفاده در اين آزمون ارتباط خيلي زياد با سطح ميزان يادگيريه دارد ، از روائي محتوايي برخوردار است .  به علاوه راجرز در مراحل ميزان كردن اين آزمون شاخصه هاي آماري را محاسبه كرده و آن را آزموني داراي روائي يافته است . مقياس يادگيري راجرز كه يك تست  عینی شخصييتي مي باشد بر اساس يافته هاي بدست آمده در پايين ترين سطح 26/0 ، در حد متوسط 85/0 و در بالاترين حد داراي 97/0 اعتبار است ( مؤسسه روان شناختي ابن سينا - 1375).

روش تجزيه و تحليل داده‌ها :

در تحقيق حاضر جهت تجزيه و تحليل داده‌ها از نرم افزار SPSS در دو سطح آمار توصيفي و آمار استنباطي استفاده شد .  در سطح آمار توصيفي استفاده از ميانگين ، انحراف معيار ، جدول فراواني و درصد و در سطح آمار استنباطي استفاده از آزمون T گروه هاي مستقل . در اين تحقيق با استفاده از روش هاي آماري توصيفي و استنباطي به تجزيه و تحليل داده‌ها به شرح زير پرداخته شد :

توصيف داده‌ها :

اولين گام در پژوهش بررسي و تجزيه وتحليل داده‌ها حاصل از اجراي يك آزمون آن است كه اطلاعات به دست آمده به گونه اي مرتب و منظم شود كه بتوان تغيير و تفسير معنادار و جامعي از آن به عمل آورد .

توصيف داده‌ها با استفاده از روش هاي آمار توصيفي ( تشكيل جداول توزيع فراواني ، محاسبه درصدها ، شاخص هاي مركزي ، پراكندگي ) صورت مي گيرد .

در پژوهش حاضر 80 پرسشنامه ( 80 پرسشنامه) مورد بررسي و تجزيه و تحليل قرار گرفت .

نتيجه‌گيري

رنگ‌ها دنیای بزرگ و پر راز و رمزی دارند که افراد اصولا از آنها غافلند و به جای توجه به ویژگی‌های هر رنگ،آنها را یا به اجبار و یا به تقلید،کورکورانه استفاده می‌نمایند.برای کودکان خود نیز بی توجه به روحیات، اخلاقیات و احتیاجات وی و بی توجه تر به ویژگی‌های رنگ اعمال سلیقه می‌کنند.

این در حالی ست که از این نکته مهم آگاه نیستند که انتخاب ناصحیح رنگ و حتی برش‌های نامناسب برای لباس،تاثیر آنی ندارد بلکه در برآورد طولانی مدت که کودک در تماس با آنهاست،تاثیرات مخرب آن مشاهده می‌شود.البته که تاثیرات مثبت و سودمند رنگ‌ها نیز مستلزم استفاده مداوم و هوشمندانه رنگ در زندگی است که این استفاده تنها به مدرسه و لباس مدرسه ختم نخواهد شد.والدین بایستی به صورت هوشمندانه این رنگ‌ها را در زندگی کودک تزریق نمایند.ذکر یک نکته حائز اهمیت است که رنگ به تنهایی معجزه گر نخواهد بود.توضیحات ذکر شده از جمله ویژگی‌های هر رنگ می‌باشد که در کنار آموزش

منابع و ماخذ

كتب، مقالات و روزنامه‌ها

1. آشمن، ادوين ف و كانوي، رابرت ن.ف (1383). آموزش مهارت‌هاي شناختي براي كودكان. ترجمه حسن توزندجاني و همكاران، چاپ اول، تهران: شهر فيروزه.
2. پاك‌بين، صديقه (1385). بررسي فرم، رنگ و طرح لباس دبيرستان‌هاي دخترانه شهر تهران. سازمان مجري: واحد الزهرا (س)، تهران.
3. پاك‌بين، صديقه (1388). بررسي پوشش از نظر فرم و رنگ و طراحي لباس مناسب دبيرستان‌هاي دخترانه تهران. دوفصلنامه جلوه هنر - دانشگاه الزهرا(س)، معاونت پژوهشی - علمی ترویجی شماره 1. ص 56-29.
4. جینز، جوديت اچ؛ احمدي، علي‌اصغر؛ ولادكوفسكي، ريموندجي (1376). شوق ياديگري. ترجمه محمود پناهي شهري، چاپ اول، تهران: مرنديز، آتيه.
5. داودي ركن‌آبادي، ابوالفضل و صفي‌ياري، نوشين (1395). تدوین معیارهای طراحی لباس دانش‌آموزان ابتدایی. چاپ اول، يزد: دانشگاه آزاد اسلام يزد.
6. دلاور، علي (1382) مباني نظري و عملي پژوهش در علوم انساني، چاپ دوم، تهران.
7. دلجو زنگياني، شريعت (1381). شيوه‌هاي يادگيري و مطالعه. تهران: موسسه فرهنگي تكوك زرين.
8. دي، جاناتان و تيلور، لسلي (1387). روان‌شناسی رنگ (رنگ‌درمانی). چاپ دوم، تهران: ساوالان.
9. روزنامه ايران (1389). روانشناسي رنگ در لباس‌هاي فرم دانش‌آموزان. شماره 4603، گزارش، ص 12.
10. روزنامه آفتاب یزد (1388). استفاده از رنگ های گرم در شادابی دانش آموزان موثر است. شماره 2730، بيشتر بدانيم، ص 6.
11.