سویا

سویا برای اولین بار در چین کشت شده و احتمالاً همزمان با اهلی کردن حبوباتی از قبیل عدس و نخودفرنگی در خاور نزدیک، بوده است. در نوشته های چینی که به 2800 سال قبل از میلاد بر می گردد، از این گیاه به عنوان یکی از 5 گیاه عمده و با ارزش در چین یاد شده است. چهار گیاه دیگر عبارتند از: برنج، گندم، جو و ارزن و سویا از خانواده لگومینوزه است و اجداد احتمالی آن گونه Glycine ussuriensis است که به صورت وحشی در آسیای شرقی رشد می کند.

   شرایط اقلیمی مناسب برای سویا شبیه ذرت است. درجه حرارت زیاد اثر سوء بر درصد روغن و کیفیت آن دارد، ولی برخی واریته ها در درجه حرارت های زیاد نیز سازگاری دارند. سویا به شوری خاک حساس است و در بعضی آزمایشات مشاهده شده است که اگر شوری خاک بیشتر از 7 میلی متر بر سانتیمتر باشد، گره بندی در ریشه ها متوقف می شود.

عملیات زراعی:

   سویا را می توان برای چندین سال در یک زمین کشت نمود و بر خلاف سایر بقولات، کشت ممتد آن باعث کاهش عملکرد نمی شود. بطور کلی جای سویا در تناوب شبیه ذرت است و عملیات لازم جهت شخم و تهیه بستر بذر نیز شبیه ذرت می باشد. در مناطقی که برای اولین بار سویا  کشت می شود، بذور آن را باید با نژاد مخصوص باکتری Rhizobium تلقیح نمود؛ در غیر این صورت نیاز زیاد به کود ازته خواهد بود؛ زیرا این گیاه به ازاء هر 100 کیلوگرم دانه که تولید می کند 6 کیلوگرم ازت از خاک جذب می نماید. معمولاً گیاهانی که به خوبی گره تشکیل داده باشند، کود ازته اثر مفیدی بر آنها نخواهد داشت. مصرف کود فسفره باعث افزایش عملکرد و زودرس شدن می شود. کمبود پتاس عملکرد را کاهش می دهد و مصرف کود پتاسه باعث افزایش درصد روغن می گردد و این موضوع احتمالاً به علت اثراتی که بر فعالیت باکتری‎ها دارد، می باشد. چون گیاه سویا حساسیت زیادی به طول روز دارد، تاریخ کاشت آن بیشتر از هر عملیات زراعی دیگری بر تولید سویا مرثر است. تاریخ کاشت بر، ارتفاع، درجه ورس شدن، زمان رسیدن، اندازه بذر، درصد روغن و عملکرد آن مرثر است. بهترین زمان کاشت بستگی به نوع واریته و شرایط منطقه و به خصوص عرض جغرافیایی دارد.

   برای سهولت در عملیات وجین، فاصله بین ردیف های کاشت را 75-70 سانتیمتر می گیرند؛ ولی اگر علف های هرز قبل از کاشت کنترل شوند، فاصله 50 سانتیمتر عملکرد بیشتری تولید خواهد نمود؛ البته این موضوع به شرط وجود رطوبت کافی است. در روی ردیف های کاشت، به ازاء هر متر طول 20 تا 40 بذر کشت می شود؛ اگر تراکم گیاه بیشتر باشد فاصله غلاف های پایین در ساقه از سطح زمین افزایش خواهد یافت.