موضوع : نظامی های آموزشی ایران و فنلاند

 این فایل به صورت ورد و آماده ی پرینت می باشد

تاريخچه تحولات آموزش عالي
آموزش عالي در فرهنگ و تمدن پوياي ايراني و اسلامي از قدمت و غناي شايسته اي برخوردار بوده است . با آغاز عصر رنسانس   و پيشرفتهاي علمي و صنعتي در كشورهاي غربي، در كشور ايران نيز عناصري از آموزش عالي مبتني بر الگوي اروپاي غربي ايجاد گرديد.نخستين بار اميركبير علاوه بر اعزام دانشجو به خارج، با تأسيس دارالفنون در سال 1228 هجري شمسي، ازاساتيد خارجي جهت تدريس در دانشكده هاي تخصصي فني دارالفنون دعوت به عمل آورد.در همان اثنا دانشگاه تهران و تعدادي از دانشگاهها و مؤسسات آموزش عالي شكل گرفتند. با تصويب قانون   اجازه تأسيس دانشگاه در تهران طي سال 1313 هجري شمسي، دانشگاه تهران به عنوان مركز ثقل آموزش عالي ايران شناخته شد.
با تأسيس وزارت علوم و آموزش عالي در بهمن 1346 و تشكيل " شوراي مركــزي آموزش" در سال 1348 ، نخستين گام در جهت  تمركز، تجديد سازمان و اعمال نظارت مركزي بر دانشگاهها و   مؤسسات آموزش عالي كشور برداشته شد. پس از پيروزي انقلاب اسلامي در ارديبهشت1359 لايحه قانوني تشكيل شوراي عالي فرهنگ و آموزش عالي به تصويب شوراي انقلاب رسيده و به دنبال آن به منظور ايجاد تحولي اساسي در دانشگاهها، به درخواست دانشجويان مسلمان و انقلابي ستادي با عنوان ستاد انقلاب فرهنگي با فرمان حضرت امام خميني (ره) تشكيل شد.گفتني است كه ستاد مذكور عهده دار بزرگترين نقش در حوزه سياستگذاري فرهنگي و آموزشي كشور گرديد.درمرداد ماه 1364 با تصويب قانون " تشكيل وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكي"، كليه اختيارات، وظايف و مسؤوليتهاي وزارت فرهنگ و آموزش عالي درآموزش پزشكي به وزارتخانه جديد تفويض گرديد. درسال1379، وزارت فرهنگ و آموزش عالي به منظور انسجام بخشيدن به امور اجرايي و سياستگذاري نظام علمي كشور به وزارت علوم، تـحقيقات و فناوري تغيير نام داده و وظايف برنامه ريزي، حمايت و پشتيباني، ارزيابي و  نظارت، بررسي و تدوين سياستها و اولويتهاي راهبردي در حوزه هاي تحقيقات و فناوري نيز به وظايف آن افزوده گرديد.
اركان نظام آموزش عالي
از جمله مهمترين نهادهاي مركزي نظام آموزش عالي ايران مي توان به موارد ذيل اشاره نمود:
1- شوراي عالي انقلاب فرهنگي اهم وظايف شوراي عالي انقلاب فرهنگي به عنوان بالاترين مرجع سياستگذاري و برنامه ريزي آموزش عالي كشور به شرح ذيل است :
1. گسترش و نفوذ فرهنگ اسلامي در شؤون جامعه و تقويت انقلاب فرهنگي و اعتلاي فرهنگ عمومي
2. تحول دانشگاهها و مدارس، مراكز فرهنگي و هنري براساس فرهنگ صحيح اسلامي و گسترش وتقويت كارشناسان متعهد و نيروهاي فعال ماهر، اساتيد، مربيان و معلمين معتقد به اسلام و استقلال كشور
3. تعميم سواد و استفاده از دستاوردها و تجارب مفيد دانش بشري جهت نيل به استقلال علمي وفرهنگي كشور
4. حفظ، احيا و معرفي آثار اسلامي و ملي

2- وزارت فرهنگ و آموزش عالي (علوم، تحقيقات و فناوري)وزارت فرهنگ و آموزش عالي طي سال1357 با ادغام وزارت علوم و آموزش عالي و وزارت فرهنگ و هنر تشكيل يافت.ازجمله مهمترين وظايف وزارت فرهنگ و آموزش عالي مطابق قانون اصلاح قانون تأسيس وزارت علـوم و آموزش عالي مصوب1353 مي توان به موارد ذيل اشاره نمود:
الف- بررسي و ارائه اهداف اساسي، خط مشي و برنامه ريزي كليه سطوح آموزشي و پژوهشهاي علمي و برقراري هماهنگي ميان برنامه هاي مذكور
ب - تعيين اصول كلي برنامه هاي آموزشي و پژوهشي دانشگاه هاي كشور
ج - تعيين ضوابط اساسي آموزشي و پژوهشي دانشگاهها، مؤسسات آموزش عالي و مؤسسات پژوهشي
د - هماهنگي نمودن ضوابط سازماني دانشگاهها و مؤسسات آموزش عالي، مؤسسات پژوهشي و ضوابط و اصول كلي مقررات استخدامي اعضاي هيأت علمي و سايركادر دانشگاهها و مؤسسات آموزش عالي و پژوهشي كشور پس از تأييد سازمان امور اداري و استخدامي كشور (با توجه به نيازها و مقتضيات خاص هر يك از سازمانهاي مربوطه)
هـ- هماهنگ نمودن ضوابط و اصول كلي مقررات مالي و معاملاتي دانشگاهها و مؤسسات آموزش عالي و مؤسسات پژوهشي با همكاري وزارت امور اقتصادي و دارايي و سازمان برنامه و بودجه، در جهت تسهيل فعاليت سازمانهاي مذكور
و – برنامه ريزي جامع توسعه آموزش عالي و پژوهشهاي علمي به منظور تربيت نيروي انساني كاردان و متخصص موردنياز كشور
ز - تعيين خط مشي كلي درخصوص اعزام دانشجو به خارج و نظارت و سرپرستي بر امور اعزام و تحصيل، بازگشت و به كارگماري دانشجويان مذكور
ح - اتخاذ تدابيرلازم جهت ترويج علوم، هدايت و ارشاد فعاليتهاي پژوهشي،حمايت از محققين كشور و ايجاد تسهيلات لازم جهت انجام فعاليتهاي پژوهشي
ط - نظارت بر امور دانشگاهها و مؤسسات آموزش عالي و مؤسسات پژوهشي و ارزشيابي آنها
ي - تعيين ضوابط مربوط به تشخيص ارزش علمي گواهينامه هاي آموزش عالي، پژوهشهاي علمي دانشگاهها و مؤسسات علمي خارجي وتعيين ارزش مدارك مذكور
ك - فراهم آوردن موجبات تربيت دبيران و كارشناسان آموزشي موردنياز مؤسسات آموزش عمومي
ل – صدور مجوز تأسيس، تجهيز و توسعه هرگونه واحد آموزش عالي و يا مؤسسه پژوهشي و جلوگيري از ادامه فعاليت و يا انحلال هر يك از آنها طبق تصويب شوراي گسترش آموزش عالي
م - همكاري با سازمان برنامه و بودجه در جهت بررسي صورت اعتبارات جاري و عمراني موردنياز دانشگاهها و مؤسسات آموزش عالي وپژوهشي
ن - اداره امور نمايندگي ثابت ايران درسازمان يونسكو و امور بورسهاي تحصيلي اعطايي از سوي سازمان امور اداري و استخدامي كشور به دانشگاهها و مؤسسات آموزش عالي و مؤسسات پژوهشي كشور و توسعه و نظارت در روابط علمي بين المللي درسطح آموزش عالي و پژوهشهاي علمي دانشگاهها و مؤسسات آموزش عالي
دانشگاهها و مؤسسات آموزش عالي و پژوهشي كشور تحت نظارت هيأت امناي دانشگاهها و مؤسسات آموزش عالي اداره مي گردد. مطابق قانون مصوب1367 شوراي عالي انقلاب فرهنگي وهيأت امناي دانشگاهها و مؤسسات آموزش عالي با ساختاري به شرح ذيل تشكيـل مي گردند:
الف – وزير
ب - رئيس دانشگاه
ج - 4 الي 6 تن از شخصيتهاي علمي، فرهنگي، اجتماعي، محلي و كشوري كه از نقش مؤثرتري درتوسعه و پيشرفت دانشگاه مربوطه برخوردار باشند. ( اين اعضا به پيشنهاد وزيـر و تصميم گيري شوراي عالي انقلاب فرهنگي و با حكم رئيس جمهور تعيين مي گردند.)
د - نماينده يا رئيس سازمان برنامه و بودجه گفتني است كه رياست هيأت امناي دانشگاه برحسب مورد بر عهده وزير فرهنگ و آموزش عالي يا وزير بهداشت، درمان و آموزش پزشكي و دبيري هيأت امنا نيز بر عهده رئيس دانشگاه مي باشد.
از جمله مهمترين وظايف و اختيارات هيأت امنا كه به موجب قانون مذكور تعيين گرديده است مي توان به موارد ذيل اشاره نمود:
الف - تصويب آيين نامه هاي داخلي
ب - تصويب قوانين سازماني و تشكيلاتي دانشگاه ها و نحوه اداره دانشگاه ها و واحدهاي تابعه
ج - بررسي و تصويب بودجه دانشگاه ها كه از سوي رئيس دانشگاه پيشنهاد مي گردد.
جريانات متنوع درآموزش عالي
آموزش عالي در ايران عمدتا بر آموزشهاي دانشگاهي منتهي به مدارك كارداني، كارشناسي، كارشناسي ارشد و دكتري مشتمل مي   گردد.
از جمله مهترين مراكز آموزشي فعال درنظام آموزش عالي ايران ميتوان به موارد ذيل اشاره نمود:
مراكز دولتي
در كشورايران مسووليت تأمين نيروي انساني آموزش ديده و متخصص به وزارت علوم، تحقيقات و فناوري تفويض گرديده است،اما در عين حال ساير وزاتخانه ها و دستگاههاي اجرايي نيز به نحوي در تربيت نيروي انساني متخصص مشاركت دارند. با واگذاري آموزشهاي پزشكي به وزارت بهداشت، درمان و آموزش   پزشكي در مردادماه سال 1364، كليه اختيارات، وظايف و مسؤوليتهاي وزارت فرهنگ و آموزش عالي در آموزش پزشكي به وزارتخانه جديد انتقال يافت. هدف از اين اقدام استفاده آسان تر و مؤثرتر ازامكانات و بيمارستانهاي تحت پوشش وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكي به منظور اجراي برنامه هاي گسترش آموزش پزشكي در سطح كشور بود.درحال حاضر علاوه بردانشگاهها و مراكزآموزش عالي وابسته به وزارتخانه هاي علوم، تحقيقات و فناوري و بهداشت، درمان و آموزش پزشكي، مراكز ديگري نيز با كسب مجوز از وزارت علوم، تحقيقات و فناوري به پذيرش دانشجـو مبادرت مي نمايند كه از جمله اين مراكز مي توان به آموزشكده هاي فني و مراكز تربيت معلم وابسته به وزارت آموزش و پرورش و مؤسسات آموزش عالي وابسته به ساير وزارتخانه ها نظير وزارت امور خارجه، پست و تلگراف، راه و ترابري و اشاره نمود.روند تحصيلي دانشجويان در دانشگاهها و مؤسسات آموزش عالي به اين ترتيب است كه آنها جهت تحصيل در يك رشته تحصيلي، در يكي از مراكز آموزش عالي ( دانشگاه، دانشكده و آموزشكده فني) پذيرفته شده، دروس و واحدهاي تحصيلي را در مدت زمان معيني به اتمام رسانده و به اخذ يكي از مدارك رسمي كارداني، كارشناسي، كارشناسي ارشد، دكتري حرفه اي و دكتري تخصصي نائل مي آيند. هم اكنون تعداد 54 دانشگاه و مؤسسه آموزش عالي تحت پوشش وزارت علوم، تحقيقات و فناوري فعاليـت مي نمايند.گفتني است كه وظيفه سياستگذاري، برنامه ريزي، هدايت تحصيلي، نظارت و ارزيابي، اعطاي مجوز تأسيس، توسعه دانشگاه، دوره و رشته و گزينش دانشجو و …. در مراكز آموزش عالي كشور بر عهده اين وزارتخانه مي باشد.علاوه بر دانشگاهها و مؤسسات آموزش عالي مذكور طي سال1371 دانشگاهي تحت عنوان، دانشگاه جامع علمي – كاربردي به منظور تقويت آموزشهاي فني و حرفه أي و تربيت نيروي انساني ماهر موردنياز بخشهاي صنايع، معادن، كشاورزي و خدمات تأسيس گرديد. اين آموزشها كه عمدتا بر دوره هاي   كارداني و كارشناسي مشتمل مي گردد، با همكاري دستگاههاي اجرايي ، سازمان ها و وزارتخانه هاي به كارگيرنده دانشجويان مربوطه اجرا ميگردد.

فهرست مطالب
تاريخچه تحولات آموزش عالي    1
اركان نظام آموزش عالي    2
مراكز دولتي    7
مراكز غيردولتي    9
دانشگاه آزاد اسلامي    9
مؤسسات آموزش عالي غيردولتي (غيرانتفاعي)    9
آموزش از راه دور    10
گزينش دانشجو    12
گزينش دانشجو در مراكز غيردولتي    13
دوره هاي آموزشي    14
برنامه ريزي آموزشي    16
هيأت علمي مراكز آموزش عالي    18
اقدامات    24
سياستها    25
اقدامات    26
سياستها    27
اقدامات    28
سياستها    29
اقدامات    30
ارزيابي‌ داخلي مراكز آموزش عالي    31
تحولات برنامه ريزي آموزشي مراكز آموزش عالي    31
كميسيون جامع برنامه ‏ريزي آموزش عالي    32
اهداف كميسيون    33
وظايف كميسيون    33
فعاليت هاي ‏كميسيون    34
فعاليت هاي كلان برنامه ‏ريزي    34
فعاليتهاي اجرايي    35
كميسيون معين برنامه‏ ريزي    35
نظام آموزشي فنلاند    37
آموزش عالي    37
ساختار آموزشي    37
سال تحصيلي دانشگاهي    40
پذيرش تحصيلي    40
پذيرش دانشجويان خارجي    42
ساختار کادر دانشگاهي    42
خدمات دانشجويي نهادهاي مرکزي    43
دانشگاهها    47
مقاطع تحصيلي    48
مقطع كارشناسي    48
مقطع كارشناسي ارشد    48
مقطع دكتري    48
ارزيابي تحصيلي    49
سيستم نمره دهي    50
نهادهاي مرکزي    50
گواهينامه هاي آموزشي    50
آمار تحصيلي    51
پژوهش و تحقيقات    53