موضوع : بیمه های آتش سوزی و دلایل عدم گرایش افراد به آن

توضیح : این فایل به صورت ورد و آماده ی پرینت می باشد

مقدمه
داشتن زندگي عاري از خطر همواره آرزو و هدف مردم بوده است زير ميل به ايمني و امنيت، بخش تفكيك ناپذيري از ماهيت همه انسانها راتشكيل داده و آنها همواره درتلاش براي بهبود شرايط زندگي و آسايش بيشتر سعي كرده اند با ايجاد تغيير درطبيعت، آن را به خدمت خود درآورند. بشر دراين راه همزمان با دستيابي به مواد، تجهيزات، دستگاه ها و به عبارتي به خدمت گرفتن فن آوري نوين، به همان اندازه با خطرات و مخاطرات بيشتر و جديدتر و پيچيده تري مواجه گرديده است.
با ظهور انقلاب صنعتي درقرن هيجدهم كه تحول عظيمي درپيشرفت و تبديل كارگاههاي كوچك خانگي و منطقه اي به كارخانجات بزرگ وعظيم به شمار مي رود. مخاطرات ازحالت ساده و سنتي به مخاطرات پيچيده خاص صنايع و فرايند هاي پيچيده تبديل گرديد.
درهمين راستا درفرايند پيشرفت و تكامل، انسان ناچار ازبه كارگيري برخي مواد و ابزار خطرناك و ايجاد تغيير درآنها شده است. علاوه بر مخاطرات خاص و پيچيده عصر فوق تكنولوژيك قرن بيست و يكم، تجمع و تراكم سرمايه بالاخص درمناطق كلان شهرها خود برشدت گرفتن مخاطرات و ريسك هاي پيرامون زندگي بشر كه بقاء مهم ترين هدف آن است مي افزايد. براساس همين نگرش، رويكرد جديدي درمباحث ريسك علي الخصوص مديريت ريسك حريق در ادبيات بيمه اي جهان متولد شد.
بيمه آتش سوزي سابقه اي بيش از 300 سال درجهان دارد و پيشينه آن درايران به حدود يك قرن مي رسد. دراين تحقيق پس از ذكر كلياتي درمورد آتش سوزي و بيمه نامه هاي مربوط به آن و نحوه محاسبه و ارزيابي خسارت و تعيين نرخ و حق بيمه پرداخته و درپايان با بررسي فرضيه هاي تحقيق سعي مي شود با توجه به مطالعات و بررسيهاي آماري عوامل موثر بربيمه هاي آتش سوزي درايران را شناخته و ضمن معرفي آنها پيشنهاداتي جهت توسعه مطلوب اين بيمه نامه ها درايران ارائه داد.
اهداف تحقيق و علت انتخاب موضوع:
همه روزه بعلت وقوع آتش سوزي هاي كوچك و بزرگ درگوشه و كنار اين كشور و عدم وجود استطاعت مالي كافي ازسوي افراد و يا سازمانها بمنظور جبران اين خسارتها، متاسفانه شاهد نابودي بسياري از خانواده ها (بعلت عدم وجود تمكين مالي) و يا سازمانها (عليرغم مفيد بودنشان براي جامعه) مي باشيم، درحاليكه كه باهزينه نمودن مبلغ نسبتاً اندكي اين افراد و سازمانها قادر به تحت پوشش قرار دادن اموال خود مي باشند.
هدف از انجام اين تحقيق شناسايي علت و يا عللي مي باشند كه با وجود ارائه پوششهاي نسبتاً كافي بيمه اي توسط شركتهاي بيمه، افراد و سازمانها استقبال مناسب را از اين پوششها نمي نمايند ازآن پس نه تنها عنصر فعالي درجامعه به شمار نمي روند بلكه خود محتاج كمك ديگران ميشوندو اين موضوع چه بسا مي تواند منشاء ايجاد مشكلات و نابساماني هاي زياد شوند.
فرضيه هاي تحقيق
جهت تببين عوامل موثر درتوسعه مطلوب بيمه هاي آتش سوزي فرضيه هاي زير مورد بررسي و تجزيه و تحليل قرار خواهند گرفت.
فرضيه يك: رابطه مستقيمي بين ميزان درآمد مردم و ميزان خريد بيمه نامه هاي آتش سوزي وجود دارد.
فرضيه دوم: رابطه مستقيمي بين ميزان شناخت مردم و ميزان خريد بيمه نامه هاي آتش سوزي وجوددارد .
فرضيه سوم: رابطه مستقيمي بين ميزان تبليغات موثر توسط بيمه گران و خريد بيمه نامه هاي آتش سوزي توسط اقشار مختلف جامعه وجود دارد.
فرضيه چهارم: رابطه مستقيمي بين اعتقادات مذهبي مردم درزمينه قضا و قدر و ميزان استقبال آنان از بيمه هاي آتش سوزي وجود دارد.
فرضيه پنجم: ميزان حق بيمه صادره شركتهاي بيمه نسبت به سالهاي قبل افزايش پيدا كرده و به همان نسبت ميزان ضريب خسارت كاهش يافته است.
قلمروتحقيق:
شركتهي بيمه ايران و همچنين استفاده از كتابخانه بيمه مركزي ايران و كتب و نشريات بيمه اي موجود درآن و پژوهشهاي مرتبط با موضوع و گزارشهاي آماري.
 
روش تحقيق:
مطالعه و بررسي كتب و نشريات بيمه اي و استفاده ازپايان نامه ها و پژوهشهاي بعمل آمده دراين زمينه و استفاده از پرسشنامه و آمار موجود دربيمه مركزي ايران.
محدوديتهاي تحقيق:
كمبود مقالات علمي و تحقيقات انجام شده درزمينه بيمه (به خصوص بيمه آتش سوزي) و همچنين همكاري نكردن شركتهاي بيمه در زمينه ارائه آمار و گزارشهاي آماري مورد نياز.
تعريف واژه هاي بكار رفته درتحقيق :
بيمه:
«بيمه عقدي است كه به موجب آن يك طرف تعهد مي‌كند درازاي پرداخت وجه يا وجوهي ازطرف ديگر در صورت يا بروز حادثه خسارت وارده بر او جبران نموده و يا وجه معيني بپردازد. متعهد رابيمه گر و طرف تعهد را بيمه گذار و وجهي كه بيمه گذار به بيمه گر مي پردازد حق بيمه و آنچه را كه بيمه مي شود موضوع بيمه مي‌نامند».
بيمه آتش سوزي :
دربيمه آتش سوزي بيمه گر درچارچوب شرايط بيمه نامه تعهد مي‌كند خسارت هايي راكه علت وقوع آتش سوزي، انفجار و صاعقه به اموال بيمه شده بيمه گذار وارد مي شود، جبران كند. دراين بيمه نامه مي توان خطرهاي ديگري مثل زمين لرزه، سيل، طوفان، نشست و تركيدگي لوله، شكست شيشه و سقوط هواپيما برروي اموال و اماكن رانيز با پرداخت بيمه اضافي تحت پوشش قرار داد.
 



فصل دوم
كليات بيمه
 
تاريخچه بيمه درجهان و ايران
نخستين نوع بيمه كه قبل از سده نوزدهم مود عمل قرارگفته، بيمه باربري دريايي است. بقيه رشته ها كم و بيش بعد از انقلاب صنعتي به تدريج از اين زمان به بعد شروع شده است. دومين رشته، بيمه آتش سوزي است كه بعد از آتش سوزي مهيب لندن به فكر انديشه گران رسيد. عموماً با پيشرفت  تكونولوژي و ورود فراورده هاي صنعتي، با وجود رفاهي كه براي بشر به ارمغان مي آورند، بالقوه خطرهاي جانبي و مالي نيز درپي دارند.
بيمه گران مدام درفكر ارائه تأمين بيمه اي براي اين دسته ازخطرها هستند. اينكه كدامين قوم يا ملت، نخستين بار با بيمه آشناشد معلوم نيست. برخي دريانوردان فينيقي را مبتكر بيمه دريايي مي دانند. بدين صورت كه دريانوردان ازبازرگانان وام دريافت مي كردند و هرگاه دريانورد بدهكار با موفقيت سفر خود را به پايا مي برد، موظف بود كه اصل و بهره وام دريافتي را ظرف مدت معين به بازرگانان طلب كار بپردازند. درطي اين مدت كالاي دريانورد درگرو بازرگانان بود و اگر به موقع موفق به پرداخت طلب خود نمي شد مي توانست كالا را حراج كند ولي اگر كشتي دريا با حوادث دريا مواجه مي شد يا دزدان دريايي حمله ور مي شدند و كالا به غارت مي‌رفت وام دهنده حقي در مورد اصل و بهره وام پرداختي نداشت. اين نوع وامها را در تاريخ و پيدايش بيمه، بيمه وامهايي دريايي ناميده اند. كه درسده هاي پنجم و ششم قبل ازميلاد مسيح درمديترانه شرقي كه مركز تجارت اروپايي آن زمان بود رواج داشت. برخي معقتدند كه تقسيم ريسك را كه امروزه يكي از ويژگيهاي مهم حرفه بيمه گري محسوب مي شود، چينها درسه هزار سال قبل ازميلاد رعايت مي‌كرده اند. به نظر بسياري از مولفان، بيمه به مفهوم واقعي و امروزي آن درسده چهاردهم به وجود آمده است. ازسده پانزدهم، شماري ازبازرگانان فعاليت خود را به صدور بيمه نامه منحصر كردند و حرفه بيمه گري اهميتي خاص يافت.
درسال 1310 خورشيدي فعاليت جدي ايران درزمينه بيمه آغاز شد. دراين سال بود كه قانون و نظامنامه ثبت شركتها درايران به تصويب رسيد و متعاقب آن بسياري از شركتهاي بيمه خارجي ازجمله اينگستراخ، آليانس، ايگل استار، يوركشاير، رويال ، ويكتوريا، ناسيونال سويس، فنيكس، اتحاد الوطني و … به تاسيس شعبه يا نمايندگي درايران پرداختند.
گسترش فعاليت شركتهاي بيمه خارجي، مسئولان كشور رامتوجه ضرورت تاسيس يك شركت بيمه ايراني كرد و دولت درشانزدهم شهريور 1314 شركت سهامي بيمه ايران را سرمايه 20 ميليون ريال تاسيس نمود. فعاليت رسمي شركت بيمه ايران، نقطه عطفي درتاريخ فعاليت بيمه اي كشور به شمار مي رود زيرا ازآن پس دولت با دراختيار داشتن تشكيلات اجراي مناسب، قادر به كنترل بازار و نظارت برفلعاليت موسسات بيمه خارجي شد. دوسال پس از تاسيس شركت سهامي بيمه ايران يعني درسال 1316،«قانون بيمه» در36 ماده تدوين شد و به تصويب مجلس رسيد.
شركت سهامي بيمه ايران با حمايت دولت به فعاليت خود ادامه داد و اين حمايت منجر به تقويت نقش اين شركت دربازار بيمه كشور و توقف تدريجي فعاليت شعب و نمايندگيهاي شركتهاي بيمه خارجي شد.
نخستين شركت بيمه خصوصي ايران به نامه «بيمه شرق» درسال 1321 خورشيدي تاسيس شدند و به فعاليت بيمه اي پرداختند.
با افزايش تعداد شركتهاي بيمه، ضرورت اعمال نظارت بيشتر دولت براين صنعت و تدوين اصول و ضوابط استاندارد براي فعاليتهاي بيمه به منظور حفظ حقوق بيمه گذاران و بيمه گران احساس مي شد. به همين دليل در سال 1350 «بيمه مركزي ايران» به منظور تحقق هدفهاي فوق تاسيس شد. موسسات بيمه كشور تا قبل از پيروزي انقلاب اسلامي باتركيبي از يك شركت دولتي، دوازه شركت خصوصي و دو موسسه بيمه خارجي به صورت نمايندگي درسطح كشور فعاليت مي كردند.
براساس قانون ملي شدن موسسات بيمه و موسسات اعتباري، تصدي امر بيمه و اداره دوازده شركت بيمه ملي شده به دولت واگذار شد و با تصويب قانون اساسي جمهوراسلامي ايران د ر24 آبان 1358 كي طي آن نظام اقتصادي كشور به سه بخش دولتي، تعاوني و خصوصي تقسيم گرديد، صنعت بيمه درجوار شماري از صنايع مهم به صورت مالكين معمومي دربخش دولتي دراختيار دولت قرار گرفت.
شايان ذكر است كه متعاقباً ده شركت بيمه ملي شده به لحاظ فعاليت نامطلوب در يكديگر اغام شدند و شركت بيمه دانا تاسيس گريد.
درحال حاضر چهارشركت بيمه ايران، آسيا، البرز و دانا به امر بيمه گري اشتغال دارند كه جزء شركتهاي بيمه دولتي مي باشند. درسال 1380 مجوز تاسيس بيمه خصوصي داده شد و هم اكنون بيمه هاي خصوصي كار آفرين، توسعه، پارسيان، سامان، رازي، سينا، ملت، دي و (بيمه حافظ و اميد فقط درمناطق آزاد) به فعاليت مشغول هستند.
مباني تئوريك بيمه
پروفسور ژان فوراسيته فرانسوي معتقد است كه بيمه عملي است كه به موجب آن يك شخص در ازاء پرداخت وجهي تعهد جبران خسارت را درصورت تحقق خطري به دست مي آورد و اين جبران خسارت توسط موسسه يا سازماني تعهد مي شود كه مجموعه هايي از اين خطرها را تقبل كرده است و آثار آنها را با استفاده از قوانين آماري تعديل مي‌كند.
تعدادي از صاحبنظران معتقدند كه بيمه ازكلمه «بيما» زازبان هندي گرفته شده است وبرخي ديگر نظر داده اند كه بيمه از كلمه بيم «ترس» اخذ شده است و چنين استدلال مي‌كنند كه چون اولين بار روسها ازايران امتياز بيمه گرفتند كلمه ازلغت استراخواني كه به معني ضد بيم و ترس است اخذ كرده است. برخي مولفان نيز كلمه بيمه را يك واژه پارسي قديم مي دانند و به استناد كتاب مالك و ممالك تاليف ابوالسحق ابراهيم اصطخوي مي گويند كه بيمه نام شهري درديار طربستان و ديلم بوده است و به هر حال ريشه لغوي هرچه باشد. مفهوم مكانيسم فني و تعاوني آن يكي است و آن عبارتست ازموسسه يا صندوق مشتركي كه وظيفه سازمان دادن به تعاون افراد درمعرض خطر را ازطريق جمع آوري وجوهي معين طبق موازين آماري به منظور مقابله با عواقب خطرها به عهده دارد.
پروفسور«ژوزف امار» فرانسوي چنين تعريف مي‌كند:
بيمه عملي است كه به موجب آن يك طرف (بيمه گذار) متعهد پرداخت مبلغي به نام (حق بيمه) مي شود وطرف ديگر (بيمه گر) باقبول مجموعه خطرهايي طبق موازين آماري پرداخت خسارت را درصورت تحقق خطر بعهده مي گيرد.
درفرهنگ معين بيمه به عملي كه اشخاص با پرداخت وجهي قراردادي منعقد مي‌كنند كه درصورت به مخاطره افتادن موضوع بيمه شركت بيمه خسارت وارده را بپردازد اطلاق شده است.
درقانون بيمه مصوب سال 1316 بيمه چنين تعريف شده است:
«بيمه عقدي است كه به موجب آن يك طرف تعهد مي‌كند كه درازاء پرداخت وجه يا وجوهي از طرف ديگر درصورت وقوع  يا بروز حادثه خسارت وارده براو را جبران نموده و يا وجه معيني را بپردازد متعهد را بيمه گر، طرف تعهد را بيمه گذار، وجهي را كه بيمه گذار مي پردازد حق بيمه و آنچه را كه بيمه ميشود موضوع بيمه مي‌نامند.»
بررسي فقهي مساله بيمه
مسائل بيمه از ديدگاه امام خميني (ره) چند بار مورد بحث قرار گرفته است . يك بار در تاريخ مرداد ماه 1343 هجري درحوزه علميه قم مطرح فرموده اند و بار ديگر در كتاب گرانقدر تحرير الوسيله كه به سال 1384 هجري قمري درشهر بورساي تركيه تاليف نموده، مسائل بيمه را ذكر فرموده اند.
بيمه از تحرير الوسيله
چنانچه بيمه گر تعهد كند كه گذشته از پرداخت خسارت مبلغي اضافه بپردازد مثلاً كسي خود را درشركت بيمه اي براي مدت معين دربرابر حق بيمه تعيين شده بيمه عمر كند و حق بيمه را به طور اقساط ماهانه بپردازد و درمقابل شركت بيمه براي ترغيب و تشويق بيمه گذاران، تعهد كند كه گذشته از مبلغ بيمه، چيزي اضافه بپردازد، اين پول اضافي كه بيمه گر به بيمه گذار مي پردازد. ازقبيل رباي قرضي نيست، زيرا كه پرداخت اقساط حق بيمه قرضي نيست، بلكه بيمه خود قراردادي مستقل است كه درضمن آن اين شرط آمده است واين شرطي است جايز و موثر و لازم الاجرا.
چنانچه شركت بيمه با پول جمع شده مشتركين به تجارت بپردازد، صحيح است و بيمه گذار گذشته از دريافت خسارت، سهمي ازسوء تجارت مطابق با قرارداد خواهد داشت.
همچنين اگر دراين شركت و تجارت بعضي از مشتركين پول بدهند و بعضي به جاي پول كار كنند و قرادادشان مانند مضاربه (سرمايه گذاري درامور تجاري) ازنظر اين جانب صحيح است .
تقسيم بندي انواع بيمه
باتوجه به انواع ريسك، قراردادهاي بيمه نيز انواع متعددي دارد. ماهيت حقوقي بيمه نامه ها دركليه موارد يكسان نيست و گهگاه مي توان تفاوتهايي بين آنها تشخيص داد به طور كلي بيمه درسه شاخه اصلي زير فعاليت مي‌كند:
1.    بيمه هاي اجتماعي
2.    بيمه هاي بازرگاني
3.    بيمه هاي تعاوني
1-    بيمه هاي اجتماعي (اجباري)
بيمه هاي اجتماعي كه «بيمه هاي اجباري» يا «بيمه هاي ناشي از قانون» نيز خوانده مي شود بيشتر درمورد كارگران و طبقات كم درآمد جامعه كاربرد دارد؛ يعني افرادي كه ازيك سو نيروي توليدي جامعه محسوب مي شوند و از ديگر سوء خود كمتر به فكرتامين آينده و معيشت خويش هستند . درنتيجه دولت درجهت حمايت از اين قشر، به موجب قانون، ايشان را زيرچتر حمايت بيمه هاي اجتماعي قرار مي‌دهد.
 
2-بيمه بازرگاني
به بيمه هاي بازرگاني «بيمه هاي اختياري» هم اطلاق مي شود و درآن بيمه گذار به ميل خود و آزادانه به تهيه انواع پوششهاي بيمه اي بازرگاني اقدام مي‌كند دربيمه هاي بازرگاني، بيمه گذار درمقابل هم متعهد هستند. بيمه گر درمقابل دريافت حق بيمه از بيمه گذار، تأمين بيمه اي دراختيار وي قرار مي‌دهد. بازارهايي وجود دارند كه به موجب آنها بيمه هاي بازرگاني به دو دسته بيمه هاي زندگي و غير زندگي تقسيم مي شوند اما به طوركلي بيمه هاي بازرگاني به بيمه هاي اشياء، مسئوليت، زيان پولي و بيمه اشخاص تقسيم شده اند.
3-بيمه تعاوني:
اين شركتها توسط بيمه گذاران تاسيس و اداره شده درصورت سوددهي، منافع بين اعضا توزيع يا تقسيم مي گردد.


فهرست مطالب

عنوان                                        صفحه
فصل يك- كليات تحقيق   
مقدمه   
اهداف تحقيق و علت انتخاب موضوع   
فرضيه هاي تحقيق   
قلمرو تحقيق   
روش تحقيق   
تعريف واژه هاي بكار رفته در تحقيق   
فصل دو- كليات بيمه   
تاريخچه بيمه در جهان و ايران   
مباني تئوريك بيمه   
بررسي فقهي مساله بيمه   
تقسيم بندي انواع بيمه   
فصل سه- كليات بيمه هاي آتش سوزي   
تاريخچه بيمه آتش سوزي   
 
فهرست مطالب
عنوان                                         صفحه
بيمه آتش سوزي در ايران   
مفاهيم آتش سوزي   
طريقه بوجود آمدن آتش سوزي   
طبقه بندي آتش سوزيها   
عوامل گسترش آتش سوزي   
قدرت توسعه و گسترش آتش سوزي   
قرارداد بيمه آتش سوزي   
مراحل صدور بيمه نامه آتش سوزي   
كارشناسي و بازديد اوليه   
نحوه تعيين نرخ و محاسبه حق بيمه   
قيمت تمام شده در بيمه آتش سوزي   
خطرات تحت پوشش در بيمه آتش سوزي   
- انفجار   
- صاعقه   
خطرات اضافي بيمه نامه هاي آتش سوزي   
- بيمه شكست شيشه   
فهرست مطالب
عنوان                                        صفحه
- بيمه سرقت با شكست حرز   
- بيمه طوفان   
- بيمه ضايعات   
- بيمه سيل   
- بيمه زلزله   
- بيمه سقوط هواپيما   
انواع بيمه هاي آتش سوزي   
- بيمه منازل مسكوني   
- بيمه تمام خطر   
- بيمه نامه آتش سوزي بر مبناي اولين خسارت   
- بيمه مشترك   
- بيمه نامه اظهارنامه اي   
خسارت آتش سوزي   
پرداخت خسارت   
حدود تعهدات بيمه گر در صورت وقوع حادثه و ارزيابي خسارت   
 
فهرست مطالب
عنوان                                        صفحه
فصل چهار- نتيجه گيري و پيشنهادات   
عوامل مؤثر بر بيمه هاي آتش سوزي    
- عوامل اجتماعي   
- عوامل مربوط به برنامه ريزي   
- عوامل آموزشي   
- عوامل بازاريابي   
- عوامل اقتصادي   
- عوامل مذهبي   
- عوامل ساختاري   
بررسي آمار و عملكرد شركتهاي بيمه ايران از سال 1379 الي 1382   
نتيجه بررسيهاي بعمل آمده در آمار شركتها تا سال 82   
پيشنهادات   
منابع