این مقاله بصورت Word قابل ویرایش همچنین آماده پرینت می باشد
موضوع : تحقیق باستان شناسی و هنر اشکانی
تأثير فرهنگ و تمدن دو گروه از اقوامي كه در مجاورت يكديگر زندگي مي‌كنند غيرقابل اجتناب است و احتياجي هم به اعمال فشار نيست بخصوص كه اين ارتباط از زمان هخامنشيان و در نتيجه جنگها و تجارت و رفت و آمد به يونان شروع شده بود و آنها با عقايد ايراني آشنايي قبل داشتند مخصوصاً يونانياني كه در آسياسي صغير ساكن بودند با مغان ايراني كه تا سواحلي درياي اژه نفوذ كرده بودند محشور شده و با عقايد التقاطي آنها كه مخلوطي از اصول مذهب مزدايي كلداني بود آشنايي داشتند
از پايان قرن ششم ق م پزشكاني از قبيل دموسوس و بعداً كتزياس به دربار هخامنشيان راه يافتند فيثاغورت بر اي تحصيل در مكتب زرتشت عازم بابل شد گستانتوس نويسنده ليدي نخستين يوناني است كه در قرن 5 و 6 ق م از زرتشت نام برده و در قرن چهارم تئو پمپ مورخ ديگر دو رساله درباره الهيات مزدائي نوشته است و آمپووكل يكي از بزرگترين متفكران قبل از سقراط از شاگردان مكتب مغان معرفي شده است افلاطون به هنگام سياحت در مصر مايل بوده كه براي آگاهي با فلسفه مزدائي به ايران سفر كند ولي به علت جنگ موفق نشد به همين جهت به ملاقات مجوسان فينقيه رفت اما به طور كلي هر چه بوده هنر در زمان هخامنشيان هنر درباري بوده اينك پس از گذشت دو قرن درگيري و جنگ و خصوصاً يك دوره فترت طولاني در پديده‌هاي هنري و صنعتي چنان اثر گذاشت كه درين فاصله به جرأت مي‌توان گفت هنر ايراني مرده است
هنر يك ملت هرگز نمي‌تواند در برابر ضعف سياسي و فقر ناشي از آن پايدار گردد و به همين دليل هنر در دنباله كارهاي زمان هخامنشي در دوره سلوكي ديده نمي‌شود آنچه به نام بقاياي هنري مي‌شناسيم يك هنر هلني است كه مورد توجه شاهان يوناني بوده است و كاملاً تحت نفوذ سلوكيان است يونانياني كه به اين سرزمين آمده بودند با خود مظاهر و آثار هنري يونان را آورده بودند يا هنرمنداني كه به صورت مهاجر در ايران اسكان يافتند و باعث ابداع آن آثار شدند آثار بدست آمده گوياي است مطلب است كه بيشتر اشياء مكتشفه وارداتي است تا اينكه محلي باشد و ايرانيان طفدار هنر اين زمان كساني بودند در چنين جامعه‌اي كه حكومت خادم و مخدوم است هنرمند بي‌بضاعت ناچار بود كه بر طبق ذوق و سليقه مشتريان كار كند ناگزير اثري ابداع مي‌كردند كه نه جنبه يوناني داشت و نه جنبه ايراني يعني تقليد ناشيانه‌اي از پديده هاي هنري يوناني بود پديده‌هاي هنري هنرمند زاييده‌يتخصص و تفكر او بود اما به صورت تقليدي نادرست از طرفي فكر و انديشه هنرمند بخشي از جامعه‌اي است كه در آن زندگي مي‌كند و ابداع آثار هنري او رابطه‌اي مستقيم با حيات اجتماعي و اقتصادي و مذهبي جامعه دارد
آگاهي از چگونگي شيوه حيات اقتصادي و اجتماعي سلوكيان نشان مي‌دهد كه شرايط مناسبي براي ابداع آثار هنري هنرمند وجود نداشته است در اين زمان راه مواصلاتي غرب و شرق گسترش يافت به طوري كه راههاي غرب ايران به هندوچين مي‌رفت و شكي نيست در اين مسير طولاني توقفگاهها كاروانسرها آب انبارها بنا گرديد و امور ارتباطات و حمل و نقل تسريع شد شبكه راه دريايي خليج فارس را به درياي احمر وصل مي‌كرد
پول و سكه هاي نقره در سراسر دنياي هلني وضع اقتصادي را دگرگون ساخته بود به طوري كه ازدياد پول باعث تورم شده بود ارزش طلا و نقره تقليل پيدا كرد و به طوري كه نوشته‌اند در عصر سلوكوس اول طلاهايي كه در اثر فتوحات از ايران خارج شده بود بعداً به علت رونق تجارت به ايران بازگشت و مواد اوليه مانند چوب و فلزات كه ايران و هند از تهيه‌كنندگان آن بودند بسيار مورد تقاضا بود و مبادلات بيشتر شامل اشياء از جمله احجار كريمه و جواهر و ادويه و داروهائي كه از هند تا غرب فرانسه صادر مي‌شد بودند
از ايران علاوه بر سنگهاي قيمتي زينت آلات فرش بذر گندم مس و سرب صادر مي‌گردد و با ورود مواد اولية صنعت ايران رو به توسعه گذاشت و نساجي قاليبافي قلمزني فلزات سفالسازي پيكرتراشي و حكاكي روي مهر و استخوان به حيات خود ادامه داد در امر كشاورزي در زمان سلوكيان دگرگوني جالب توجهي پيدا شد به طوري كه در سال سه بار محصول برداشت مي‌شد و پنبه و ليمو خربزه كنجد جوز شرقي زيتون خرما انجير به دنياي غرب صادر مي‌شد ولي در اين ميان عوارض و ماليات كمر مردم را خرد مي‌كرد لذا رونق اقتصادي فقط به نفع خانواده‌ي شاهي درباريان و مالكين و اشرافي بود كه از دادن ماليات معاف بودند و ملاحظه مي‌شود ك از دموكراسي يونان در ايران خبري نبود هنرمند ايراني در زمان سلوكيها خود را به شباهت‌سازي راي كرده بود ستونهاي معبد استخر و خورهه‌ي محلات تقليد ناشيانه هنرمند ايراني از هنر يوناني است
شايد مهمترين آثار هنري را رد عصر سلوكيه در ايران بتوان گسترش معماري و شهرسازي دانست كه اولاً براي اسكان مهاجرين يوناني و مقدوني به صورت كلني و پليس‌ها تجلي نمود و ثانياً هنر معماري در خدمت مذهب بود و جنبه سياسي مذهبي و اقتصادي به خود گرفته بود چنان كه در مورد لائوديسه در نهاوند ذكر شد كه چگونه كشاورزان و زارعيني خاص در خدمت اين معبد بودند و چگونه ثروت آنها توسط آنتيوخوس سوم براي حمله به پارتيان غارت گرديد گيرشمن در كتاب هنر پارت و ساساني در دوره سلوكيها مي‌نويسد در شوش كاخ كوچك نگهباني از دوران هخامنشي در عصر سلوكي تعمير گرديد و در آنجا پاية سنگي 10 مجسمه مفرغي كه بعضي داراي كتيبه‌ي يوناني است بدست آمد يك مجسمه مرد و يك زن كه از كارهاي هنرمندان يوناني است كه در آنجا بدست آمده كه اينك در موزه ايران باستان نگهداري مي‌شود و تعدادي مجسمه‌هاي كوچك كه آنها را وارداتي مي‌دانستند سر اورل اشتاين كه در سال 1935 م به خوزستان مسافرت كرد در فاصله‌ي 45 كيلومتري شهرستانت ايذه مال امير خوزستان به آثاري برخورد كه به صورت حفاري غيرعلمي به دست آمده بودند كه از آن جمله مجسمه مفرغي بزرگ پارتي و مجسمه‌هايي با سبك يوناني بودند اين مسئله باعث شد تا اشتاين اقدام به حفاري كند و گزارش كرده است كه در آنجا معبدي وجود داشته كه داراي قربانگاه بوده و با آجر ساخته شده بود و در آن 12 پايه‌ي سنگي وجود داشته كه 12 مجسمه يوناني روي آن قرار مي‌گرفت و مهرهايي كه در اين مكان بدست آمده اكثراً داراي تصاوير نيم تنه خدايان يا پهلوانان و فرمانروايان سلوكي است و بعضي هم داراي نقوش سمبليك آنها مي‌باشد بعضي از اين مهرها داراي نقوش جانوران هستند كه مي‌تواند نشانه اي از اهميت علم نجوم باشد
مقاله باستانشناسی و هنر اشکانی
باستان شناسي دوره اشكانيان
تاریخ فرهنگ و تمدن سلوکی و اشکانی
پادشاهی سلوکوس در آسیا از سال ۳۱۱ تا ۳۰۲