موضوع : مقاله آشنایی با حقوق شهروندی

توضیح : این فایل به صورت ورد و آماده چاپ می باشد

مفهوم شهروندي
شهروندي ايده‌اي است كه در اروپاي غربي زاده شده و در قرن شانزدهم همزمان با فراگير شدنش انتشار يافته است اين موضوع يكي از فرايندهاي جامعه مدرن است و در عرف جامعه‌شناسي داراي مرزهاي تعريفي خاصي است كه عموما برخاسته از نگرش عقلاني نسبت به قانون و حقوق افراد، در جامعه است. شهروندي از جمله مفهوم‌هايي است كه در هر محيطي عمل مي‌‌كند اما به شرطي كه امكاناتي كه همراه شده و به آن تشخيص و وجود بخشيده است براي آن محيط تعريف شود. شهروندي را مي‌توان از دو ديدگاه يا دو برداشت متفاوت مورد بررسي قرار داد كه يكي ويژه بينش‌هاي اصالت فردي در جامعه‌هاي مدني است و ديگري بيشتر به جامعه‌هايي تعلق دارد كه به نوعي داراي بينش‌هاي جمع‌گرايانه هستند.
مفهوم شهروندي به عنوان منزلت اجتماعي در نگرش به جامعه مدني تلقي مي‌شودكه به موجب آن، شرايط برخورداري فرد را از حقوق وقدرت فراهم مي‌كند (بر اساس و پيمان حقوق مدني و سياسي و ميثاق حقوق اجتماعي و اقتصادي و فرهنگي مندرج در اسناد بين‌المللي حقوق بشر) و اين حقوق عبارتند از:
1- حقوق مدني، شامل آزادي بيان و برابري در مقابل قانون
2- حقوق سياسي، شامل حق راي دادن و ايجاد تشكل سياسي و صنفي
3- حقوق اقتصادي، در برگيرنده رفاه اقتصادي و تامين اجتماعي است كه براي  نخستين بار در 1949  بوسيله «مارشال» در لندن طي رساله‌اي به عنوان شهروندي و طبقه اجتماعي تبيين گرديده است.
ايده شهروندي چنان كه گفته شد پيشينيه طولاني دارد و از قرن نوزدهم به بعد، به ويژه پس از جنگ جهاني اول بوسيله حكيمان و فيلسوفان آلماني و فرانسوي، رونق بيشتري يافته و پس از جنگ جهاني دوم گسترش پيدا كرده است.
همه آناني كه درباره جامعه مدني بحث نموده‌اند به نوعي ناظر به حضور شهروند بوده‌اند اما فردگرايان به شهروند تشخّص بيشتري نسبت به جمع‌گرايان داده‌اند.
- «دوركيم» فرد را در جمع و جمع را در فرد، تبلور يافته مي‌ديد و ماركسيست‌ها، نيز دولت
را حاصل اراده افراد در جمع مي‌دانسته‌اند و بدين گونه آنان به نوعي منزلتي اجتماعي براي شهروندان قائل هستند.
- «لوئيزورث» شخصيت شهروندان را شكل يافته از طريق گروه‌هاي ارادي، با اهداف اقتصادي، سياسي، تربيتي، مذهبي، تفريحي و فرهنگي مي‌داند ولي همه اين‌ها را به كمك پايگاه‌هاي جمعي كه در مجموع، سازمان اجتماعي را مي‌سازند موثر در سازگاري و يگانگي شخصيت افراد عضو آنها دانسته و معتقد است كه آنان بدين طريق به نيازهاي دست پيدا مي‌كنند.
سازمان اجتماعي مبتني بر ايده شهروندي مي‌تواند گام مهمي در راه تفاهم بشري و ايجاد جامعه جهاني واحد و برقراري عدالت اجتماعي و به طور كلي همه روياهاي ديرينه بشر در پرداختن مدينه فاضله انساني برداشته، راه را براي وصول به مفهوم عالي«انسان» هموار سازد. در واقع بايستي در شرايط موجود در جهت ايجاد سازگاري ميان شهروندي و قوميت‌ها و مليت‌ها به نوعي «تسامح» فرهنگي و مدني قائل شد يعني در مواقعي كه به گونه‌اي بين قوانين و حقوق، اخلاق، عادات و سنت‌هاي قومي و ملي تناقض وجود دارد و اگر موضوع عقلانيت به معناي اجتماعي آن مدنظر دو طرف قرار بگيرد طبعا چنين تسامحي آسان خواهد بود و حل اين تناقض‌ها كمك خواهد كرد تا بشر بتواند به مرحله‌هاي پيشرفته‌تري از مفهوم كنوني شهروندي ارتقا يابد. 
در ساختار شهروندي 2006 (شهروندي چيست؟) اشاره شده است كه شهروندي موضوع مورد مطالعه بسيار مناسب و خوب آموزشي در جامعه مي‌باشد و هدف آن ارتقا مهارت‌ها و ارزش‌هاي والاي انساني و تسهيل كننده زندگي مي‌باشد كه دو بعد مهم آن حقوق و تكاليف مي‌باشد كه براي همه اقشار جامعه شامل شده و آغاز شروع آن از مدارس بوده و سپس به همه جا (سازمان‌ها، جامعه و...) انعكاس داده مي‌شود.
مفهوم شهروند
در واقع طبق مفهوم شهروندي، همه اعضاي جامعه بزرگي كه عنوان يك فرهنگ را به خود مي‌گيرند شهروند نيز ناميده مي‌شوند و به روايتي، از اين منظر مي‌توان عنوان شهروندي را به همه قلمرو يك تمدن و فرهنگ سوق داد و گفت شهروند ايراني، شهروند غربي و... كه چنين اطلاعاتي براساس نسبت تمدن و فرهنگ نيز حائز اهميت مي‌باشد يعني از اولين و كوچك‌ترين جامعه تا بزرگ‌ترين و عالي‌ترين آن مي‌توان چنين عنواني را بر اعضاي آن صادق دانست.
مفهوم شهروند:  واژه شهروند مركب از دو كلمه «شهر» به معناي جامعه انساني فرهنگمند و «وند»به معناي عضو، وابسته و در اين جا بيانگر جزء خارجي و لازم شهر است كه از اين واژه مركب معناي انتزاعي مناسبي به دست مي‌آيد كه به نوعي در خود، بار عقلاني را داراست و در واقع بدين گونه بيان مي‌شود:
1- از پذيرش آگاهانه و دليل‌مند، نسبت به عضويت در جمع حكايت مي‌كند كه برمبناي توجيهات خرد پسندي انجام گرفته باشد پس بر جهانگردي كه در جامعه غير خود باشد صدق نمي‌كند.
2- قابليت پذيرش در جمع و شمارش در رديف ديگران را داشته باشد پس فقط شامل انسان مي‌باشد.
فهرست مطالب
مفهوم شهروندي
مفهوم شهروند
شهر و كلان شهر
حقوق شهروندي
شهروندي و جامعه مدني
نظريات كلاسيك
تئوري‌هاي تقويت كننده مفهوم حقوق شهروندي
منبع