موضوع : عدالت فردی و اجتماعی

توضیح : این فایل به صورت ورد و اماده چاپ می باشد

مقدمه
هــــــــدف از عدالت مفهومی اصلی در اندیشهء سیاسی است . در طول تاریخ یکی از اساسـی ترین ارزوهای انسان تحقق بخشیدن به این ارمان بوده است. مکتبها و اندیشه های گوناگون بشری و الهـی از دیدگاه تاریخی و نظری راه حلهای متفاوتی برای تبیین و استقرار عدالت پیشنهاد کرده اند. باید گــفت که مفهوم عدالت در طول تاریخ دچار تغییر و تحول شده است. در اندیشه قدیم عدالت از افرینـش و دار وجود به انسان و مدینه تعمیم داده می شد . در اندیشه سیاسی جدید عدالت صفت اجـتماع در اندیشه های سوسیالیســـتی و وصف رفتار انسان در اندیشه های لیبرال در نــــظر گرفته شده است. برای تحقق عدالت در اندیـشه سوسیالیستی بر برابری اقتصادی و در لیبرالیسم بر برابری سیاسی یا برابری در قدرت تاکیـــد شده است. عدالت یکی از ارمانهایی است که طول تاریخ در ابعاد اخلاقی ـ سیاسی ـ و اجتماعی به ان توجــه داشته است. در دوره های مختلف که انسان نسبتهای گــــــوناگونی با وجود و هستی برقرار می کرده مفهوم عدالت و نحوهء تحقق ان نیز دچار تحول و تغــییر می شده است اما نسبتهای گوناگونی در هر حال انسان لحظه ای از اندیشیدن به این ارمان عظیم غـــــــــافل نمانده است
ادیان الهی نیز توجهی در خور به این مساله داشته اند تا جایی که قران کـتاب اسمانی مسلمانان هدف از ارسال پیامبران را بر پایی قسط و عدالت دانسته اند. و به انسانها سفارش می کند که در همه حال قائم به قسط باشند. اندیشمندان مسلمان این دعوت قرانی را در طول تاریخ اسلام با توجه به فرهنـگ زمانه های متفاوت به گونه های متفاوتی تفسیر کرده اند.
اندیشـــمندان مسلمان در دورهء قدیم مفهوم عدالت را با توجه به عصر قدیم و در دورهء جدید در پرتو خرد جـدید تفسیر کرده اند. دکتر شریعتی و سید قطب و ایت الله مطهری که سه تن از متفکران قرن بیستم و دورهء جدید در ایران و مصر هستند کم و بیش مفهوم عدالت را با نظام اندیشهء سیاسی ـ اجتماعی جدید توضیح داده اند. الف)  در اندیشهء دکــتر شریعتی و سید قطب شاخصهای بارز عدالت ( برابری در ازادی ) ( برابری نژادی ) ( برابری در مقابل قانون ) و ( برابری در توزیع ثروتها و امکانات ) است. ب) دکتر شریعتی عدالت را ( برابری طبقاتی ) سید قطب ان را ( برابری عــــــام انسانی ) و استاد مطهری ان را ( رعایت استحقاقها ) تعریف می کند.
ضـــرورت از عدالت به مفهوم رادیکال ان به طور عمده در بستر تفکر سوســیالیستی شکل گرفته  اسـت. حد اقل یکی از دلایل مهم شــــــکل گرفتن اندیشهء سوسیالیسم واکنش نشـــــــان دادن به تاخت و تاز بی رحــــمانهء ســــرمایه داری رقابتی و شرایط غیر انسانی توده های فقیر و طبقات پایــین بوده است. اقتصاد سیاسی کلاسیـک و نمایندگان اولیـــــــهء ان مانند ادام اسمیت ـ ریکاردو و مالتوس با طرح نظــــــریهء مداخله نکردن دولــت در اقتصاد و نظـــــام بازارازاد در قرن 19 شرایط رقت بازی را بوجود اوردند که قانون جدید گدایان و قحطی ایرلند  از انجمله اند. 
هدف از عدالت اجتماعي: 
هـــــــــدف مااز بـــــحث عداــــلت اجتماعـي بيـــان آيـات و رواياتــي است كه قران كريـــم و
پيشوايان معصوم در آن ها به حفظ حقوق، و مســــــــاوي بودن تمام مردم در برابر قانون، ونفي تبعيض و استثمار و ظلم فرمان داده اند.  
اســـلام مكتب عدل و اعتدال است، راه مستقيم است، وامت اسلامي امت ميانه وسط اســت، نظام آن عادلانه است ،توضيح آن كه اگر شك دارد شمشـير هم دارد اگر برنامه براي سلامتي بدن ميدهد توجه به رشـــــد معنوي و روح ما هم دارد، اگر نـــــماز دارد زكوة هم دارد، اگر تولي و دوستي اولياء خدا دارد تـــبري و دوري از دشمنان هم دارد، اگر از علم طرفداري ميكند از عــــــمل هم پشتيباني مي نمايد، اگر ايمــان را مطــــرح ميكند عمل صالح را هم در كنار آن لازم مي داند، اگر فرمان به توكل به خدا ميدهد دســتور فعاليت و تلاش هم ميدهد ،اگر مالكيت را محترم ميشمرد قانون منع ضرر و عدم سوء  استفاده از مالــكــيت را هم مطرح ميكند، اگر دستور عفو ميدهد در اجراء حدود فرمان به قاطعيت و اينكه رحم در شما اثر نكند را نيز دارد. ‍‌خـــدمت امام مي گويند فلاني نمازهاي با توجهي مي خواند  ميپرسد ‌‌«كيف عقله» طــرز تفكر او چگونه اســت؟ يعني اگر در عبادت فردي كمالي دارد بايد در نحوه تعقل و تفــــكر او هم دقت نمود. 
رابطه عدالت اجتماعي با جهان بيني الهي:
يــــك سري شعارهاي دهن پركــن در جامعه است كه تا از ريشه اي اصيل مايه نگيرد از مرز شعــار خــــارج نميشود كلمه عدالت اجتماعي نيز از همان شعارهايي است كه تمام رژيم ها از آن دم مي زنند و خــود را طرفدار آن مي دانند ولي عملاً در هيچ رژيمي شما اثر چشمگيري از آن مشاهده نميكنــد و اين به خــاطر آن است كه اين شعــار به ريشــه اي متصل نيست. 
در اســلام مساوات و بــــرابــــري از ريشـــه هــاي عمــيقــي سرچــشمـــه ميگـــــيرد از قبيــل اينــكه: 1ـ تمام عالم هستي زير نظر خداي حكيم است و هرج و مرج نيست تا من هم كه جزئـــــــــــي از ايــن عالم هستم به دلخواه خود هر كاري را انجام دهم و فقط خودم مطرح باشم.  
2ـ تــمام رفتار و كردار حتي افكارها زير نظر است و خداي ما در كمــــــين است و همه بايد در دادگاه عدل او محاكمه شويم.3ـ همه ما از خــــاك هستيم و عاقبت همه به سوي خاك بر ميگرديم و ميان ذرات خاك فرقي نيست تا ميان من و ديگري فرقي باشد.  
صفحه4،5،6كتاب عدالت اجتماعي
4ـ تمام مردم بندگان خداهستندودوستي آن ها مورد رضاي خداست و بهترين مردم خيرخواه تري است.
5ـ تمام (1)
5ـ تمام هستي از مرزو قانون به حقي كه آفريدگار براي آن ها مقرر داشته اسـت تجاوز نمي كند.
6ـ پدر و مادر همه ما يكي است.
ايــــن تفسير و تلقي از جهان و انسان كه همان جهان بيني الهـــي است مساعدترين زمينه براي پذيرش عدالت است و محيط ورفيق و هوسهاست كه اين زمينه را از بين ميبرد.  
عدالت خواهي فطري است : 
قرآن مي فرمايد كه ما آشنايي با خوبيها و بديهــــا را بطور فطري در انسان قرار داده ايـــــــــم.« فالِهمها فجورها و تقويها»‹1›.كودكي را در نظر بگيريد كه سيبي به شما مي سپارد و مي رود آبي مي خورد و بر مي گردد و همين كه مي بيند شما كمي از سيب را خورده ايد ناراحت مي شود با نگاه مخصــوص مي خواهد  چنين بگويد كه من شما را امين مي دانستم و سيب اماـــــنت بود و چرا به امانت خيــانت كــرديد! اين معنا در ذهن كودك هست خواه به زبان آورد يا نياورد.   ملاحظه مـــــي فرماييد كه بدي خيانت مسئله اي است كه نياز به معلم و مربي ندارد انسان از احســاس و فطرتي كه دارد آنرا بد مي داند.عدالت هم از چيزهايي كه انسان فطرتاً آن را دوست دارد و دليــــــل آن ايــن اسـت كه حتي ستمگران براي ظلم خود دست به توجيه مي زنند و سعي ميكنند كار خود را عادلانه جـــــــلوه دهند.گاهي چند نفر با شركت يكديگر امكاناتي فراهم مي كنند و دست به يــــك دزدي مي زنند،ولي بعد از آنكه اموال سرقت شده را به مكان ديگري انتقال مي دهند و زمان تقسيم مي رسد بهــــم مـــــــي گويند بيائيد اموال را عادلانه تقسيم كنيم اين سخن گاهي ناخودآگاه گفته مي شود و اگر هم به زبان نياورند قلبأ تقسيم عادلانه را دوست دارند.اگر يكي از شركاء بخواهد ســهم زيادتري بــردارد ناراحت مي شوند.
هميــشه چنـين بوده كه اگر كسي براي تحقق بخشيدن به عدالت اجتماعي و يا براي دفاع از جان و مال و مكـــتب و كــشور خود كشته شود ويا جلو ستمگران ايستادگي كند،مورد تحسين جهانيان است.واين نيـــست مگر بخاطر اينكه حمايت از عدل و مبارزه با ظلم خواسته عقلي و طبيعي و فطري هر انساني است قانون عادلانه تنها در سايه مكتب انبياء است.
شــايد كمتر جامعه اي باشد كه از حق وقانون و عدالت سخن  نگويد،و كـــــمتر دستگاه اداره كننده اي است كه خود را حامي حقوق و مصالح جامعه نداند ما به بررسي مي نشينيم و سئوالاتي را طــــــــرح مي كنيم،از جمله:
1ـ كدام قانون مي تواند صد در صد عادلانه و از استبداد فردي يا گروهي بر كنار باشد؟
فهرست مطالب
هدف از عدالت اجتماعي1
رابطه عدالت اجتماعي با جهان بيني الهي1
عدالت خواهي فطري است2
عدالت شرط اساسي3
اهميت عدالت در روايات3
خدمات اجتماعي3
مفهوم خدمات اجتماعي در اسلام4
اهداف خدمات اجتماعي5
هف غائي و اهدام مياني(واسطه اي)در خدمات اجتماعي5
شرايط و اصول خدمات اجتماعي6
آثار و نتايج خدمات اجتماعي6
تكامل اجتماعي7
مؤسسات خدمات اجتماعي و اقسام آن11
طبيعت عدالت اجتماعي در اسلام12
فلسفه ي اسلام13
راه تحقق عدالت اجتماعي14
جامعه مدني و اجتماع18
جامعه مدني جامعه ي توده وار18
جامعه مدني و آزادي مدني19
جامعه مدني و اقشار اجتماعي20
جامعه مدني و كنش اجتماعي21
جامعه مدني ونظم اجتماعي22
جامعه مدني و پيوند اجتماعي23
جامعه مدني و قرارداد اجتماعي24
جامعه مدني و اجبار اجتماعي24
جامعه مدني ونظارت اجتماعي25
جامعه مدني و طبقات اجتماعي26
جامعه مدني و طبقات اجتماعي26
خلاصه و نتیجه گیری 28