مقدمه
جنگ تحمیلی عراق علیه جمهوری اسلامی ایران، بی گمان به عنوان بزرگترین رویداد منطقهای و به عنوان طولانیترین جنگی است که میان دو کشور جهان سوم پس از جنگ جهانی دوم، طی یک دهه توانست نظر همگان را، از افکار عمومی ملت ها گرفته تا سیاستمداران و سیاست سازان بین المللی در کشورهای مختلف به خود معطوف سازد. جنگی که به شکلی بی سابقه و در حجم و ابعادی متفاوت با نمونه های مشابه آن و دامنه های تأثیر شگرف بر صلح و امنیت منطقه ای و بین المللی، نزدیک به یک دهه، همهي اذهان را متوجه خود ساخت
در این جنگ، جوهرهي اسلام مبارز تبلور یافت و خوداتکایی و عدم اعتنا به قطب های قدرت در پیشبرد جامعه تحقق عینی یافت. در فاصلهي چند روز پس از حملهي نظامی عراق، اکثریت قریب به اتفاق گروههای سیاسی کشور طی اعلامیه ها و اطلاعیه های گوناگون هواداران خویش و عموم مردم را به مقاومت در برابر این تهاجم فراخواندند و تمامی آنها اعم از چپ و راست و مذهبی و غیرمذهبی در این که مقابله در برابر مهاجم را وظیفه ای مقدس اعلام کنند، کوتاهی نکردند (سازمند، 1384: 65) و مردم معتقد و دیندار ایران زمین از گوشه و کنار و عاری از رنگ مذهبی، قومیتی، و زبانی و . برای ایثار و جان فشانی و دفاع از مرزوبوم خود جهاد و مبارزه را لبیک گفتند و پس از 94 ماه مقاومت و پایداری در مقابل تجاوز و تعدی زورگویان زمان، سرافرازانه و پیروزمندانه، اسطورهي مقاومت و استواری را برای عموم ملل جهان به نمایش گذاشتند.
در مورد جنگ
جنگ عراق با ایران که در ایران با نامهای «دفاع مقدس»، «جنگ تحمیلی»، و «جنگ هشتساله»، و نزد اعراب با نامهای «قادسیه صدام» و «جنگ اول خلیج» (به عربی: قادسیّة صدّام، حرب الخلیج الأولی) شناخته میشود طولانیترین نبرد کلاسیک در قرن بیستم و دومین جنگ طولانی این قرن پس از جنگ ویتنام بود.
در ۲۲ سپتامبر ۱۹۸۰ (۳۱ شهریور ۱۳۵۹) درگیریهای پراکنده مرزی دو کشور با یورش همزمان نیروی هوایی عراق به ده فرودگاه نظامی و غیرنظامی ایران و تهاجم نیروی زمینی این کشور در تمام مرزها به یک جنگ تمام عیار تبدیل شد. پیش از آغاز جنگ روابط دو کشور به شدت تیره شده بود که خصومت شخصی صدام حسین و روحالله خمینی رهبران دو کشور و مهمتر از آن جاهطلبیهای سیاسی، و اختلافات مرزی و ایدئولوژیکی دو کشور دلایل اصلی آن بودند. این جنگ در نهایت پس از حدود ۸ سال در مرداد ۱۳۶۷ با قبول آتشبس از سوی دو طرف و پس از به جا گذاشتن یک میلیون نفر تلفات و ۱۱۹۰ میلیارد دلار خسارات به دو کشور خاتمه یافت
مبادلهٔ اسیران جنگی بین دو کشور از سال ۱۳۶۹ آغاز شد. ایران آخرین گروه از اسرای جنگی عراقی را در سال ۱۳۸۱ به عراق تحویل داد
در این جنگ ارتش عراق به طور گسترده از جنگافزارهای شیمیایی علیه کردهای عراقی و مردم و نظامیان ایران استفاده کرد. ولی ادعای استفاده ایران از سلاحهای شیمیایی ثابت نشدهاست. همچنین دو طرف در مقاطعی اقدام به بمباران و موشکباران شهرها و اهداف غیرنظامی نمودند که در این مورد نیز عراق همواره پیشقدم بود. درگیریها برای مدتی در اواخر جنگ به خلیج فارس کشیده شد و طی آن تعداد زیادی سکوی نفتی و کشتیهای تجاری و نفتکش با پرچم کشورهای گوناگون آسیب دیدند.
پراکنش جغرافیایی شهیدان
پراکنش جغرافیایی شهیدان جنگ و دفاع مقدس، کل فضا های استانی کشور را در بر می گیرد و این امر بیانگر نقش فعال اقوام مختلف در امر دفاع و مبارزه برای صیانت از تمامیت ارضی و بقاء ملی است.
همانطوریکه در در نقشه و نمودار شمارهي يک مشاهده میشود، میزان تراکم جغرافیایی شهیدان جنگ و دفاع مقدس را نشان می دهد که استان تهران با بیشترین تراکم و استان های جنوبی، جنوب غربی و جنوب شرقی شامل استان های خراسان جنوبی، سیستان و بلوچستان، هرمزگان، بوشهر و کهکیلویه و بویر احمد کمترین تراکم شهيدان را در خود جاي داده اند.
نکات مربوط به پراکنش جغرافیایی شهیدان جنگ و دفاع مقدس
نقشه و نمودار پراکنش جغرافیایی جنگ و دفاع مقدس نشان دهندهي بیشترین تعداد و درصد شهيدان در استان های تهران، اصفهان، خراسان رضوی، فارس و خوزستان است که این امر از یک طرف به علت جمعیت بیشتر آنها در مقایسه با بقیه استان ها، و از طرف دیگر اعتقادات ملی و مذهبی آنهاست. چون این استان ها به جز استان خوزستان، تا حدودی نسبت به منطقهي جنگی، در فاصلهي دورتری قرار داشتند و از طرف دیگر بیشتر در معرض هجوم هواپیماها و موشک های دوربرد دشمن قرار داشتند.
کل استان های کشور به لحاظ تعداد و درصد شهیدانی که در جنگ و دفاع مقدس تقدیم انقلاب کرده اند به سه گروه پایین تر از حد متوسط، متوسط و بالاتر از حد متوسط تقسیم شده اند که در گروه اول فقط استان تهران قرار گرفته است که حدود 40086 شهید داشته که این میزان حدود 300/17 درصد از کل شهیدان کشور را شامل می شود. به نظر می آید عواملی چون: تهران به عنوان مرکز ثقل سیاسی – اداری و اقتصادی کشور، مرکز فرماندهی و هدایت جنگ و عملیات نظامی و به تبع آن اهميت استراتژيک و قرار گرفتن در معرض هواپیماها و موشک های دوربرد دشمن، جمعیت بیشتر و تا حدودی اعتقادات ملی و مذهبی باعث شده است تا استان تهران بیشترین میزان شهیدان کشور را در برگیرد.
در گروه دوم (متوسط)، استان های اصفهان، خراسان رضوی، خوزستان، فارس، آذربایجان شرقی و آذربایجان غربی را شامل می شود که هرکدام از این ها به ترتیب، 34/10- 75/7 - 7/6 – 63/6 – 28/4 و 21/4 درصد از کل شهیدان کشور را در برمی گیرند. این استان ها نیز با وجود دور بودن از منطقهي جنگی، به خاطر جمعیت زیاد، قرار گرفتن در معرض هواپیماها و موشک های دوربرد دشمن و همچنین باورها و اعتقادات ملی و مذهبی، چنين وضعیتی برای این استانها ايجاد شده است.
و بالاخره در گروه سوم (پایین تر از حد متوسط) بقیه استان های کشور قرار می گیرند. این نقاط کشور به دلیل دوربودن از منطقهي جنگی و به تبع آن دور بودن از تیررس هواپیماها و موشک های دوربرد دشمن و همچنین جمعیت کم در مقایسه با استان های گروه اول و دوم، باعث شده است تا تعداد و درصد شهیدان جنگ و دفاع مقدس از نظر کمّی زیاد به چشم نیايد.
حد میانگین درصد شهیدان در کل کشور معادل با 39/3 درصد میباشد که استان کرمانشاه دقیقاً با همین درصد شهید، به عنوان استان میانه و حد وسط کشور در نظر گرفته شده است.
همانطور که در نقشه و نمودار مشاهده می شود، اکثریت مطلق تعداد و درصد شهیدان جنگ و دفاع مقدس در نیمهي غربی ایران می باشد و همانطوریکه اشاره شد این وضعیت از دو مسألهي ذیل ناشی می شود:
دور بودن از منطقهي جغرافیایی جنگ، کم جمعیت بودن، دور بودن از تیررس هواپیماها و موشک های دوربرد دشمن در قسمت نیمهي شرقی.
جمعیت زیاد، اعتقادات ملی و مذهبی بالا، قرار داشتن تهران به عنوان مرکز ثقل اداری – سیاسی و فرماندهی و هدایت جنگ، نزدیکی به منطقه جنگ نسبت به نیمهي شرقی و قرار گرفتن در معرض تیررس هواپیماها و موشک های دوربرد دشمن و . در قسمت نیمهي غربی ایران.
با در نظر گرفتن دلایل مطرح شدهي موارد فوق، پراکنش استانی جغرافیایی شهیدان جنگ و دفاع مقدس به لحاظ تعداد و درصد، در مجموع در کل کشور از حالت متعادلی برخوردار است.
فهرست مطالب
مقدمه 1
درمورد جنگ 2
پراکنش جغرافیایی شهیدان 2
نکات مربوط به پراکنش جغرافیایی جنگ 3
پراکنش جغرافیایی یگان های نظامی 4
نکات مربوط به پراکنش جغرافیایی یگان های نظامی 4
جغرافیای شهیدان جنگ و مشارکت اقشار 5
جغرافیای شهیدان جنگ و دفاع مقدس و جنسیت 5
استفاده از سلاح شیمیایی توسط عراق 6
مناطق و شهرهایی که عراق بر روی آنها بمب شیمیایی انداخت 7
نتیجه گیری 8
منابع 10
برچسب ها:
tahghigh-dar-mored-jang-iran-va-Iraq-10-safhe