پوشش‌هاي سراميكي از لايه‌هاي نازك شيشه كه سطح كاشي‌ها را مي‌پوشانند. ساخته شده اند. اين پوشش با پاشيدن محلول سوسپانسيون بدست آمده از خرد كردن قريب‌ها با آب و ساير تركيبات مربوط. بر روي بدنه سراميك كه به صورت بيسكويت درآمده يا فقط خشك شده به كار برده مي‌شود.
تعريفي كه از لعاب و فريب توسط Emiliani در TECNOLOGIA DEI PROCESSI CERAMICI بيان شده است. به شرح زير مي‌باشد:
-فريب‌ها يا لعاب:
به پوشش‌هاي ترانسپارنت انواع كاشي با ظروف سراميكي فاينس (تزئيني) لعاب خورده و نيز ارتن ور آهكي مربوط مي‌شود. نوع خاصي از لعاب كه (فريت ترانسپارنت) ناميده مي‌شود. به صورت لايه‌هاي نازك براي تزيين رو لعابي به كار مي‌رود تا به كاشي و ظروف سراميكي تزنيني ماجوليكا، درخشندگي بيشتري بدهد.
لعاب‌ها: اين اصطلاح به كليه پوشش‌هاي بسيار اوپك، كدر (opaque) شيشه اي اطلاق مي‌شود. نوع خاصي آن لعابي است كه (ماجوليكا) نام دارد و به صورت لايه‌هاي نسبتا ضخيم بر روي بيسكويت Faenza به كار مي‌رود تا به محصول نهايي، ظاهري سفيد و درخشان بدهد. كدري لعاب با وارد كردن يك اوپك كننده سيليكات زيركونيم، اكسيد قلع، اكسيد تيتانيم به درون تركيب، پخش و سرد كردن با ريختن داخل آب حاصل مي‌شود.
مكانسيم تشكيل شيشه و فرمولاسيون
كليه مواد شيشه اي، از ذوب انواع مختلف سازندگان گزارش شده در جدول 1 نتيجه مي‌شوند:
- عوامل شيشه ساز
-مواد كمك ذوب يا گداز آور(flues)
-اوپك كننده‌ها (opacifiers)
- پايدار سازها و تثبيت كننده‌ها (stabilizers)
-عوامل تبديل كننده شيشه به كريستال (Devitficants)
ايزوتوپي (isotropy) مهم ترين مشخصه و ويژگي شيشه‌ها است. در حالي كه مواد جامدي كه ساختار كريستالين دارند به مواد غير ايزوتوپ (Anisotropic) معروفند. به اين دليل در ابتدا فرض مي‌شد ك شيشه‌ها مواد بي شكل (آمورف) هستند تا اينكه بر اساس تحقيقاتي كه توسط warren, Zachariasen انجام شد. مشخص شد كه سيليسيم داراي ساختار تتراهدرال است.
با وجود اين، در حالي كه كريستال‌ها منحصرا آرايش چهار وجهي متناسب با ساختار هندسي منظم از خود نشان مي‌دهند. شيشه‌ها ساختار كاملا بي نظمي‌دارند يعني بدون تقارن هستند. بنابراين به رغم اينكه شيشه، شبكه نامنظم پيچيده اي است كه عمدتا از سليسيم و اكسيژن تشكيل شده است. مي‌توان گفت كه شيشه از يك شبكه ساخته شده است.
فهرست مطالب:
لعاب
فريب‌ها يا لعاب
مكانسيم تشكيل شيشه و فرمولاسيون
مواد خام و تاثير آن بر خصوصيات لعاب
A سيليس (وزن مولكولي 60.1=sio2)
B- انيدريدبوريك (وزن ملكولي 69.6=B2O3)
C- اكسيد سرب (وزن مولكولي 223.2=pbo)
D- مواد قليايي (وزن مولكولي 94.2=K2O)
E - اكسيد كلسيم (وزن مولكولي 56.1=CaO)
F- اكسيد آلومينيوم (وزن مولكولي 101.94=Al2O3)
G- اكسيد باريم (وزن مولكولي 153.4=BaO)
H- اكسيد منيزيوم (وزن مولكولي 40.3=Mgo)
اكسيد روي (وزن مولكولي 81.4=ZnO)
L- اكسيد تيتانيم (وزن مولكولي 80.1=TiO2)
M - اكسيد قلع (وزن مولكولي 150.7=SnO2)
N- زيركونيم
انواع اصلي فريت
فريت‌هاي شفاف يا ترانسپارنت براق و ويسكوز (معمولا (فريت ترانسپارنت) ناميده مي‌شود)
فريت‌هاي ترانسپارنت براق با قابليت ذوب متوسط
مواد كمك ذوب يا flux (سرب دار و بدون سرب)
مواد كمك ذوب واكنش گر
فريت‌ها مات
فريت داراي تركيب رنگي
لعابهاي سفيد براق
لعابهاي مات
لعابهاي مرمرين
لعابهاي موم مانند و براق
لعابهاي كريستالين
لعاب نگه دار (لعاب فلزي با لكه‌هاي رنگي متفاوت از رنگ لعاب كه بطور يكنواخت در تمام سطح جسم پخش شده است)
لعابهاي زمخت
آوانتورين
زير لعابي
انگوب‌ها
خصوصيات و موارد استفاده لعاب‌ها
فرمولاسيون لعاب بر طبق تكنولوژي توليد و ساخت كاشي