مجموعه استانداردهاي بين المللي ISO 9000 براي مديريت كيفيت ، در بيش از 70 كشور مورد استفاده قرار گرفته است و هزاران سازمان توليدي و خدماتي د رهر دو بخش دولتي و خصوص در حال پياده كردن و اجراي اين مجموعه استانداردها هستند.
ISO 9000 ، يكي از موفق مجموعه استانداردها در تاريخ سازمان بين المللي استاندارد (ISO) بوده كه معروفيت زيادي را نيز براي اين سازمان كسب كرده است و نام ISO را در كنار متخصصيني كه مستقيماً در ارتباط با استاندارهاي فني هستند، در سطح وسيعتري از جامعه تجاري مطرح نموده است. با اين حال بسياري از افراد اين جامعه ممكن است شناخت كافي در مورد سازمان پشتيبان ISO 9000 و كار ان نداشته باشند.
سازمان بيش از فقط ISO 9000
ISO 9000 تنها يك مجموعه استاندارد از هزاران استاندارد بين المللي است كه ISO از بدو شروع فعاليت هايش در سال 1947 ميلادي منتشر كرده است. ISO در زمينه هاي فني زير استاندارد تهيه مي كند:
مهندسي مكانيك ، مواد شيميايي پايه، مواد غير فلزي، فلزات و سنگهاي معدني ، پردازش اطلاعات (انفورماتيك)، گرافيك ، عكاسي ، كشاورزي ، ساختمان، تكنولوژي هاي خاص، بهداشت و درمان ، موضوعات پايه، محيط زيست ، بسته بندي و توزيع كالا.
نام ISO
ISO ، سازمان بين المللي استاندارد است . كلمه ISO يك علاومت اختصاري نيست بلكه نامي است كه از كلمه يوناني ISOS به معناي ”مساوري“ مشتق شده است كه ضمناً ريشه پيشوند ISO در لغاتي مانند isometric (هم اندازه، داراي ابعاد مساوري) و isonomy (تساوي قوانين ، يا تساوي افراد در برابر قانون) نيز هست . ارتباط منطقي دو كلمه ”مساوي“ و ”استاندارد“ منجر به انتخاب نام ISO براي اين سازمان شده است. به علاوه ، استفاد هاز نام واحد ISO براي مشخص كردنا ين سازمان ، از وفور علائم اختصاري (نظير ISO (International Organiztion For Stadradization) در زبان انگليسي، يا OIN Ormanization Intrenational De Normalisation) در زبان فرانسه) كه از ترجمه (International Organization For Standardization) ناشي مي شود جلوگيري مي كند . لذا در تمام كشورها نام كوتاه سازمان هميشه ISO است.
غير دولتي
ISo يك سازمان غير دولتي است. اين سازمان جزيي از سازمان ملل متحد به حساب نمي آيد. اعضاء اين سازمان كه در حال حاضر از 110 كشور انتخاب شده اند، نمايندگان دولتي نيستند، بلكه سازمانها و موسساتاستاندارد ملي هستند كه براساس رويه يك سازمان از هر كشور انتخاب مي شوند.
اختياري
استفاده از استانداردهايي كه توسط ISO تهيه مي شوند اختياري است و ISO هيچگونه قدرتي در رابطه با اجراء و پياده كردن اين استانداردها ندارد. درصد از استانداردهاي اين سازمان كه عمدتاً در رابطه با بهداشت ، ايمني و محيط زيست هستند، در برخي ممالك به عنوان بخشي از مقررات مورد استفاده قرار مي گيرند، يا در قوانين آنها، به استانداردهاي مذكور ، به عنوان يك مبناي فني ارجاع داده مي شود. در هر صورت هر گونه اقتباس از اين استانداردها مي تواند به صورت تصميمات لازم الاجراي مقامات قانوني يا دولت هاي كشورهاي ذيربط درآيد و ISO راساً هيچگونه اختيار قانونگذاري يا وضع مقررات ندارد.
اتفاق نظر
استانداردهاي ISO ، تحت تاثير نيروهاي بازار شكل مي گيرند. اين استانداردها با اتفاق نظر متخصصين بخشخاي صنعتي ، فني ، يا بازرگاني و برحسي نيازهاي آنان به يك استاندارد ويژه ،تهيه مي شوند. بعضي مواقع متخصصين نامبرده توسط متخصصين دولتي ، مقامات قانوني ، مراكز آزمايشگاهي ، دانشگاهيان، گروههاي مصرف كننده و ديگر سازمانهاي ذيصلاح كه در رابطه با استاندارد در دست تهيه ، ابراز علاقه كرده اند، همراهي مي شوند. گرچه استفاده از استانداردهاي ISO اختياري است، ولي اين واقعيتك ه استانداردهاي مذكور در پاسخ به خواسته هاي بازار و با اتفاق نظر گروههاي ذينفع تهيه مي شود، كاربرد گسترده اين استانداردها را تضمين مي كند.
وظيفه ISO
ISO توافق نامه هاي فني اي در سطح بين المللي تهيه مي كند كه به صورت استانداردهاي بين المللي منتشر مي شوند. اين كار يك فعاليت عمده ISO به حساب مي آيد. در طول سال در هر روز كاري، بين 12 الي 15 گردهمايي توسط گروههاي فني ISO در سراسر جهان برگزار مي شو دكه در آنها كار اصلي تهيه استانداردها صورت مي گيرد. در مجموع ، بيش از 283 گروه فني وجود دار دكه سالانه حدود
000، 30 متخصص در آن شركت مي كنند. دبيرخانه مركزي ISO در ژنو كار هماهنگي فعاليتهاي فني فوق الذكر و چاپ استانداردهاي تكميل شده را بر عهده دارد.
رعايت استانداردها
بررسي اينكه آيا استانداردها مطابق شرايط ذكر شده، اجرا مي شوند يا نه در حيطه وظايف ISO نيست، اين فرآيند بررسي كه اصطلاحاً ”ارزيابي تطابق“ (Confoormity Assessment) ناميده مي شود، عملاً به عرضه كنندگان و مشتريان آنان در بخش خصوصي و مراكز قانوني ، در مواردي كه استانداردهاي ISO در قوانين عمومي گنجانده شده باشد، مربوط مي شود. به علاوه تعداد زيادي ازمايشگاه و مراكز مميزي يا به عبارت ديگر شخص ثالث وجود دارند كه به طور مستقل خدمات ارزيابي تطابق را براي تعيين انطباق فرآورده ها ، خدمات يا نظام ها با استانداردهاي ISO، عرضه مي كنند.
سازمان هاي مذكور ممكن است اين خدمات را به نمايندگي از جانب يك مرجع قانوني ، يا به صورت يك فعاليت تجاري كه هدف آن ايجاد اعتماد بين عرضه كنندگان و مشتريان انان است، يا به صورت يك فعاليت تجاري كه هدف ايجاد اعتماد بين عرضه كنندگان و مشتريان آنان است. ارائه دهند.در برخي كشورها، اعضاء ISO كار ارزيابي تطابق را به نيابت از دولت هاي متبوع خود، يا به صورت يك، فعاليت حرفه اي انجام مي دهند. بهرحال ، خود ISO هيچگونه اختياري در كنترل اينگونه فعاليتها ندارد.
آنچه ISO در اين زمينه با مشاركت IEC (International Electrotechnincal ommisison) انجام مي دهد، عبارتا ست از تهيه كتب راهنماي ISO/ IEC كه جنبه هاي مختلف فعاليتهاي مربوط به ارزيابي تطابق و سازمانهاي دست اندركار را شرح مي دهد. ضوابط اختياري كه در اين كتب گنجانده شده، حاكي از اتفاق نظر بين الملي درباره عملكردهاي مورد پذيرش است.
برچسب ها:
اشنايي با مفاهيم كيفيت مفاهیم کیفیت کیفیت در مدیریت انواع کیفیت استاندارد کیفیت تعریف استاندارد کیفیت