سری کردن و انتقال خط پریزها به جعبه فیوز: همان طور که می دانید هر پریز به یک فاز و یک نول نیاز دارد پس ما باید از هر پریز به پریز دیگر دو رشته سیم 2.5 طبق استانداردهای برق ساختمان انتقال دهیم و در نهایت به جعبه فیوز برسیم. چون در هر پریز برق 4 رشته سیم قرار می گیرد می توانیم برای ارتباط با پریز از ترمینال ها که در اندازه های مختلفی وجود دارند استفاده کنیم و روش دیگر اتصال سیم ها به یکدگر و پریز است.یکی از سیم هایی که وارد جعبه فیوز می شود (سیمی که برای فاز در نظر گرفته ایم) طبق استانداردهای برق ساختمان به یک فیوز متصل می شود و از فیوز اصلی یک انشعاب برق به آن می دهیم , سیم نول را نیز به شمش نول متصل می کنیم . 

همانطور که می دانید برای شروع سیم کشی یک ساختمان باید یک سری استانداردها را در نظر بگیریم. در این پست به ذکر این استانداردها می پردازیم و در پست های بعد راجع به آغاز به کار سیم کشی ساختمان صحبت خواهیم کرد.

فصله ها

*فاصله کلیدها از کف تمام شده ساختمان باید بین 110 تا 120 سانتیمتر باشد.

*فاصله ی پریزهای برق, تلفن و آنتن از کف باید بین 30 تا 40 سانتیمتر باشد.

*فاصله ی جعبه فیوز از کف ساختمان باید بین 150 تا 170 سانتیمتر باشد.

*فاصله جعبه فیوز از لوله های آب و گاز باید 1 متر باشد.

*فاصله ی پنل و گوشی آیفون از کف باید 140 تا 150 سانتیمتر باشد.

*فاصله ی آویز لامپ ها از سقف ساختمان باید 30 تا 50 سانتیمتر باشد.

*فاصله ی کلیه قوطی ها از چهارچوب در باید بین 15 تا 25 سانتیمتر باشد.

سطح مقطع سیم ها

* سطح مقطع سیم های روشنایی 1.5 و سیم های پریز 2.5 و سیم های برق اصلی 4 میلیمتر مربع می باشد.

* سطح مقطع سیم های کولر آبی 2.5 و سیم های کولر گازی 4 میلیمتر مربع می باشد.

ظرفیت فیوزها

* ظرفیت فیوزهای روشنایی 10 , فیوزهای پریز 16 , فیوز کولر گازی و فیوز اصلی 20 , فیوز کنتور 25 آمپر (A) می باشد.

مختصری درباره سیم کشی ساختمان ها

- هر مدار پریز باید حداکثر شامل 15 پریز باشد.
- مدار کلیدها و پریزها باید به صورت مجزا نصب شوند. در حالت اگر در سیستم برق هرگونه اتصالی و یا ایرادی پیش بیاید ، به راحتی قابل تشخیص و عیب یابی می باشد.
- در آشپزخانه ها باید برای هریک از موارد زیر یک پریز نصب شود:
*ماشین لباس شویی *اجاق گاز(این پریز باید در فاصله 30 سانتیمتری از کف تمام شده نصب شود)
*ظرفشویی (برای استفاده از دستگاه تصفیه آب) *ماشین ظرفشویی *پکیج *یخچال
نکته 1 : فیوز مورد نظر برای آشپزخانه حداقل 16 آمپر می باشد.
نکته 2 : مانند دیگر بخش های ساختمان مدار روشنایی و پریزها در آشپزخانه باید از هم تفکیک شوند.
- نمره سیم برای پریز 2.5 و برای روشنایی 1.5 می باشد.
- سیم برق اصلی ساختمان باید کابل 4*3 باشد.
- برای کولرهای آبی باید کابل 2.5*3 مستقیما از کلید کولر به جعبه فیوز کشیده شود و یک فیوز 16 آمپر برای آن تعبیه گردد.
- برای مدار روشنایی هر بخش از ساختمان باید یک فیوز 10 آمپر مجزا نصب شود.
- در سرویس های بهداشتی از پریزهای ارت دار ضد آب و درجه حفاظتی بالا استفاده شود.
- برق مشاعات ساختمان باید به صورت مستقیم به کنتور مربوطه کشیده شود و به هیچ عنوان از برق داخل واحدها برای مشاعات استفاده نشود.
- برای برق رسانی به هر واحد در ساختمان ها باید از باکس های راه پله و یا رایزر استفاده شود و به هیچ عنوان سیم های مربوط به هر واحد نباید از واحدهای دیگر عبور نماید.
- برای انتقال کابل ها در مشاعات بزرگ و پارکینگ ها باید از سینی کابل استاندارد استفاده شود.
- در حیاط ها و محوطه های باز و محل های مرطوب باید از کلیدها و پریزهای عایق و ارت دار استفاده شود. همچنین برای روشنایی ها از نوع حفاظتی ضد آب (روشنایی با بدنه و حباب غیرقابل نفوذ) استفاده گردد.

آموزش سیم کشی تلفن و خط ADSL
سیم کشی بین پریزهای تلفن بسیار ساده می باشد. به این صورت که سیم ها از پریزی به پریز دیگر متصل می شود و از نزدیک ترین پریز تلفن به باکس راه پله و از آنجا هم به باکس پارکینگ و کابل تلفن مخابرات متصل می شود. انتخاب تعداد زوج های کابل تلفن بستگی به تعداد خط های هر واحد دارد ولی نوع معمول آن یک خط برای هر واحد می باشد. با توجه به احتمالات برای واحد تک خطه از کابل دو زوج فویل دار مرغوب استفاده می شود تا اگر در آینده قطعی در سیم ها رخ داد از زوج دیگر استفاده شود.
سیم کشی و راه اندازی خط ADSL
هر بسته ی مودم حاوی موارد زیر می باشد:

- مودم

- اسپلیتر(splitter)

- یک کابل شبکه

- آدابتور برق مودم

- کابل های سوکت دار تلفن

خط اصلی تلفن ابتدا باید وارد اسپلتر(Line) شود و سپس از دو خروجی دیگر به تلفن(phone) و مودم(ADSL) متصل گردد

مودم:
تلفن از اسپلیتر وارد می شود. در مودم ها یک سوکت برای تلفن تعبیه شده است. سوکت های LAN برای اتصال مودم به کارت شبکه در کامپیوترها می باشد. و یک سوکت هم برای منبع تغذیه آن وجود دارد:
 
این هم از نقشه نهایی نصب ADSL :
 
نقشه سیم کشی پروژکتورها (نور افکن)

این نقشه به صورت کلی شامل پروژکتورها خواهد بود. هنگام خرید, پروژکتورها به صورت آماده و سیم کشی شده تحویل نمی گردند و باید ترانس و استارت را جا زده و خودتان سیم کشی نمائید

توضیحات نقشه:

سیم فاز مستقیما وارد یکی از پیچ های ترانس شده و از پیچ دیگر ترانس یک سیم به کنتاکت B استارت وارد می شود.

سیم نول اصلی و نول لامپ با هم یکی شده و یک نول هم به کنتاکت N استارت وصل می شود. و در نهایت یک سیم از کنتاکت LP به سیم دیگر لامپ وصل می شود:

مراحل مختلف سیم کشی ساختمان

سیم کشی کامل یک ساختمان دارای مراحل متعددی می باشد که هر مرحله از کار طی زمان خاصی انجام می شود بدین معنی که شما نمی توانید تمام مراحل را در یک زمان و پشت سرهم انجام دهید زیرا باید شرایط برای ادامه کار شما آماده باشد. در زیر مراحل برق کشی را خواهم شمرد و توضیحاتی در رابطه با هر کدام خواهم داد:

آموزش برق ساختمان ( جعبه فیوز )

همانطور که در آموزش ها و نقشه های گذشته ملاحظه کردید تمامی خطوط برق قسمت های مختلف را روی نقشه یک خانه از قبیل پذیرایی کلیدها و پریزها , خواب های یک و دو , سرویس ها وآشپزخانه رسم کردیم و اکنون نوبت به جعبه فیوز این خانه می رسد. طبق استانداردهای برق ساختمان برای هر خط مشخص شده یک فیوز با بار (آمپر) مورد نیاز قرار داده شده است. تصویر زیر به وضوح گویای این توضیحات می باشد:

آموزش برق ساختمان (نقشه برق پذیرایی: پریزها)

خط آنتن ( خط زرد رنگ ) از پشت بام وارد اولین پریز آنتن شده و پس از عبور از سوکت آنت دیگر به خواب یک و سپس خواب دو ختم می شود

خط تلفن ( خط سبز رنگ) از باکس حیاط یا راه پله وارد خانه می شود و پس از دور زدن در پریزهای تلفن موجود در پذیرایی به خواب ختم می شود

خط برق (خط قرمز رنگ) پریزهای پذیرایی از جعبه فیوز به تمامی پریزهای موجود در پذیرایی وارد می شود. 

درجه حفاظت تاسیسات الکتریکی ( استاندارد IP )

IP چیست؟ در واقع IP کدی است که برای نشان دادن قدرت حفاظت دستگاه در برابر نفوذ می باشد. این نفوذ می تواند شامل اجسام خارجی ، گرد و خاک و آب باشد. این کلمه اختصاری مخفف دو کلمه International Protection (به معنی حفاظت بین المللی) می باشد.

درجه حفاظت زمانی مشخص می شود که دو عدد جلوی IP به شکل IPxx قرار بگیرد. مثلا IP11 یا IP44

فلسفه استفاده از حفاظت تجهیزات چیست؟

تجهیزات و دستگاه های الکتریکی می توانند در شرایط محیطی مختلفی مورد استفاده قرار بگیرند مثلا یک پریز برق که در محیط بازی مانند حیاط یک خانه نصب شده است و یا کلید برقی که در داخل یک کارگاه صنعتی پر دود و پر گردوغبار بکار گرفته شده است. اگر در این شرایط از کلید و پریزهای معمولی (بدون درجه حفاظت متناسب با محیط ) استفاده شود چه اتفاقی خواهد افتاد؟ مسلما پریز داخل حیاط بر اثر یک بارندگی نمی تواند در برابر نفوذ آب مقاومت کند و در نتیجه نفوذ آب می تواند عواقب خطرناکی داشته باشد. خطراتی مانند اتصالی ، برق گرفتگی و ... . در کل نفوذ آب و یا گردوغبار به هر شکلی می توانند باعث اختلال در کارکرد تجهیز مورد نظر شود. پس بهترین کار آن است که از پیش اقدامات حفاظتی لازم را انجام دهیم که یکی از مهمترین آنها همین انتخاب IP مناسب می باشد. و به قولی علاج واقعه قبل از وقوع باید کرد!

اصول شماره گذاری IP تجهیزات :

چنانچه تعیین کد عددی ضرورت نداشته باشد از X و یا 0 به جای آن استفاده می شود.(در مواردی حفاظت تعریف شده نباشد)

ارقام مشخصه :

الف)رقم اول مشخصه:

 اولین رقمی که در جلوی IP ذکر می شود نشان دهند دو مفهوم می باشد:
1- حفاظت انسان در برابر دسترسی به قسمت ها خطرآفرین یا محدود کردن نفوذ قسمتی از بدن فرد.

2- حفاظت تجهیز در برابر نفوذ اجسام جامد خارجی.

این رقم یک عدد بین 1 تا 6 می باشد . هرچه عدد پایین تر باشد حفاظت دستگاه در برابر نفوذ دو مورد بالا کمتر می شود.

ب)دومین رقم مشخصه:
    
تعیین دومین رقم مشخصه بیانگر درجه حفاظت تأمین شده توسط محفظه نسبت به اثرات زیان آور نفوذ آب روی وسیله می باشد .

درجه حفاظت یک تجهیز در برابر نفوذ آب توسط یکی از اعداد 1 تا 8 مشخص می شود که هر چه عدد پایین تر باشد حفاظت تجهیز در برابر نفوذ آب کمتر می باشد. جدول دوم این اعداد و توضیحات را کاملا تشریح می کند.

 ( نول ، ارت )

نول چیست و از کجا می آید؟

هر لامپ یا مصرف کننده خانگی برای روشن شدن و شروع به کار نیاز به یک سیم دارای الکترون (فاز) دارد. همان طور که می دانیم زمانی جریان در یک مدار برقرار می شود که الکترون ها از پتانسیل بالاتر (ولتاژ بیشتر) به سمت ولتاژ پایین تر حرکت کند. حال اگر ما لیک لامپ و سیم فاز داشته باشیم و بخواهیم آن را روشن کنیم باید یک مسیر ایجاد نمائیم که طی آن جریان جاری شود و در حقیقت اختلاف پتانسیل بین دو سر لامپ حاصل شود. در این موقع اگر یک سیم که به زمین (زمین دارای ولتاژ صفر می باشد) متصل شده است را به سر دیگر لامپ متصل کنیم این اختلاف پتانسیل ایجاد شده و جریان مسیر خود را پیدا می کند و لامپ یا هر مصرف کننده ی دیگری روشن می شود.

حال این سوال پیش می آید که اصلا نول کجا تولید شده و چگونه منتقل می شود؟

در پاسخ باید بگویم که نول در اصل در پست های برقی که در سطح شهر دیده اید تولید می شود. این پست ها وظیفه کاهش ولتاژ برق برای مصارف خانگی را دارند. بنده در اینجا نمی خواهم وارد مباحث تخصصی شود و فقط به ذکر این نکته اکتفا می کنم که در این پست ها ترانس های 3 فاز را به صورت اتصال ستاره (مباحث برق قدرت) متصل می کنند (بارهای متعادل) و در این حالت مرکز ستاره بدون جریان می باشد و نسب به فازها دارای اختلاف پتانسیل صفر می باشد که این نقطه به عنوان نول برای مصارف خانگی استفاده می کنند. حال از این نقطه به کمک کابل ها و تیرهای برق، نول را به خانه ها و ساختمان ها می رسانند.

سوال دیگری که پیش می آید این است که آیا می توان نول را از زمین گرفت؟

بله این امکان وجود دارد که البته در شراط خاصی اختلاف پتانسیل 220 را با سیم فاز ایجاد می کنند و همیشه کارایی ندارد.

و سوالی دیگر : تفاوت نول و ارت چیست؟

در قسمت بالا درباره نول صحبت شد. ارت سیم است که الکترون های آزاد دستگاه ها و مصرف کننده های الکتریکی را به منظور حفاظت به زمین منتقل می کند.

سوال مهم : آیا می توان از سیم نول بجای ارت استفاده کرد؟

در مدارات احتمال برق دار شدن سیم نول وجود دارد و اگر از این سیم به عنوان ارت استفاده شود ممکن است سبب اتصالی شده و به دستگاه ها آسیب وارد کند.

سوال بسیار مهم : آیا می توان از لوله های آب به عنوان ارت استفاده کرد؟

خیر نمی توان! هنگامی که الکترون های آزاد به لوله های فلزی آب برسند دارای جریان شده و این جریان برق هنگام استفاده از آب به بدن انسان منتقل می شود. شاید این برق اکثرا ناچیز باشد ولی در شرایط خاص باعث برق گرفتگی می شود.

کلید حفاظت جان

کلید محافظ جان که با RCCB یا RCD نیز شناخته می‌شود، نوعی کلید است که با مقایسهٔ جریان سیم‌های رفت و برگشت، در صورتی که اختلافی بین جریان رفت و برگشت وجود داشته باشد مدار را قطع می‌کند. در حالت عادی مدارهای الکتریکی، جریان رفت با جریان برگشت برابر است، اما اگر به هر دلیلی جریان بین سیم فاز و نول (در مدارهای تکفاز) اختلاف داشته باشد کلید محافظ جان عمل خواهد کرد. وجود این اختلاف ممکن است بر اثر اتصال بدنهٔ یکی از دستگاه‌های الکتریکی باشد که در آن جریان الکتریکی به جای برگشتن از راه سیم نول از راه زمین به منبع برمی‌گردد که اصطلاحاً می‌گویند جریان نشت پیدا کرده است. این دستگاه جریان‌های نشتی کوچکی را که توسط فیوز شناسایی نمی‌شوند اما می‌توانند زمینه‌سازآتش‌سوزی یا برق‌گرفتگی شوند شناسایی و مدار را در چند دهم یا صدم ثانیه قطع می‌کند.

جریان نشتی ممکن است از راه بدن فردی که با زمین تماس دارد و تصادفاً دستش با قسمت برقدار مدار تماس پیداکرده است به وجود آید، کلیدهای محافظ جان به گونه‌ای طراحی می‌شوند که پیش از آسیب‌رسیدن به فرد مدار را قطع می‌کنند. این کلیدها برای قطع مدار در برابر اضافه‌بار و اتصال‌کوتاه طراحی نشده‌اند. گونهٔ دیگری از این کلیدها که افزون بر جریان نشتی به اضافه‌بار هم واکنش نشان می‌دهند RCBO[واژه‌نامه ۳] نامیده می‌شوند. RCD ممکن به در اشاره به کلیدهای RCC