زمانیکه ساسانیان از دیوارهای حمال جهت تحمل بار گنبد استفاده می کردند تنها از روزن وسط گنبد یا از روزنه های تعبیه شده بر روی آن جهت نورگیری استفاده می کردند. اما پس از آن که بار سقف گنبدی را توسط قوس ها روی جرزها انتقال دادند توانستند در قسمت هایی از بدنه گنبدها نورگیرهایی را بصورت هلال تعبیه کنند.

برق کار ساختمان

برق‌کار ساختمان به کسی گفته می‌گویند که تمامی توانایی‌های لازم را برای برق‌رسانی به هر وسیله‌ای که در ساختمان (مسکونی، تجاری، اداری، تولیدی) مور دنیاز است را داشته باشد.

نمونه وظایف

- توانایی بررسی مقررات ملی برق ساختمان
- توانایی طراحی سیستم روشنایی اماکن
- توانایی نقشه کشی و نقشه خوانی مدارات برق ساختمان
- توانایی سیم‌کشی و نصب تجهیزات مدارات روشنایی
- توانایی سیم‌کشی و نصب مدارات لامپ های مخصوص
- توانایی نصب و سیم‌کشی وسایل خبری
- توانایی ایجاد شبکه اتصال زمین
- توانایی نصب و سیم‌کشی تجهیزات حفاظتی
- توانایی طراحی، نصب و سیم‌کشی سیستم اعلام حریق
- توانایی نصب و سیم‌کشی مدارات سیستم دزدگیر و دوربین مدار بسته
- توانایی انجام عملیات کابل‌کشی فشار ضعیف
- توانایی نصب و کار با باس داکت (Bus dact)
- توانایی طراحی، نصب و سیم‌کشی تابلوهای توزیع انرژی الکتریکی
- توانایی نصب و سیم‌کشی سیستم برق اضطراری و ایمنی

-توانایی بررسی سیستم برق اتوماتیک
و همچنین توانایی بستن تمام مدارهای زیر را داشته باشد:

تبدیل
یک پل- تبدیل
صلیبی
فتوسل
دیمر
رله راه پله
مدار لامپ فلورسنت

شناسایی اصول سیم‌کشی و نصب تجهیزات مدارات روشنایی
سیم‌کشی و نصب تجهیزات مدارات روشنایی
 
تلفن و تلفن مرکزی
سایت کامپیوتری
سیستم اعلام حریق
ترانسفورماتور تک فاز حفاظتی
UPS
سیستم شارژ
سیستم دزدگیر و دوربین مدار بسته
کنتور تک فاز و سه فاز
تابلوی کنتوری منازل
تابلوی توزیع منازل
روشنایی برق اضطراری
 
. آشنایی با انواع لامپ های مخصوص

لامپ بخار سدیم
لامپ بخار جیوه
لامپ متال هالید
لامپ نئون
نور افکن
آنتن مرکزی
نمراتور
آیفون تصویری
بلندگوهای داخلی (سیستم پیچ)
 
1- نحوه اجرای برق کشی ساختمان

برای اینکه بتوان در یک ساختمان عملیات سیم کشی را انجام داد ذکر مواردی ضروری است که در اینجا بیان می شود. وقتی به یک ساختمان نیمه کاره وارد میشوید به همه جای آن به خوبی نظارت کنید اگر کارفرما برایتان نقشه فنی داد که مشکل تا حدودی حل است ولی اگر نقشه نبود به صورت سلیقه ای البته با اصول و رعایت شرایط و استاندارد های مهندسی برق به پیش بروید.

ترتیب انجام برقکشی ساختمان  

مرحله اول:
1 - کشیدن نقشه ساختمانی شامل سیستمهای روشنائی – سیستم های صوتی - سوکتهای برق – تلفن – آنتن – آیفون – فن کوئیل ها – اطفاء حریق – برق اضطراری و موتور خانه.
2- اجرای نقشه روی کار.
3- تراز کردن کل قوطی کلیدها و کشیدن خطِ تراز با چک لاین.
4- شیار زدن مسیر لوله ها با شابلون ودستگاه شیارزن .
5- کندن قوطی کلیدها با دستگاه .
6- سوراخ کردن روشنائی سقفی توسط دستگاه ( در مورد سقف کاذب، روی سقف ساپورت خورده و روی آن لوله فیکس میشود).
7- نصب قوطی کلید رو

مرحله اول

1 - کشیدن نقشه ساختمانی شامل سیستمهای روشنائی – سیستم های صوتی - سوکتهای برق – تلفن – آنتن – آیفون – فن کوئیل ها – اطفاء حریق – برق اضطراری و موتور خانه.
2- اجرای نقشه روی کار.
3- تراز کردن کل قوطی کلیدها و کشیدن خطِ تراز با چک لاین.
4- شیار زدن مسیر لوله ها با شابلون و دستگاه شیارزن .
5- کندن جای قوطی کلید و پریزها با دستگاه.
6- سوراخ کردن روشنائی سقفی توسط دستگاه (در مورد سقف کاذب، روی سقف ساپورت خورده و روی آن لوله فیکس میشود).
7- نصب قوطی کلید روی دیوار توسط شابلون و تراز کردن دقیق آنها.
8- جوشکاری و ساپورت زدن برای فیکس کردن لوله پولیکاهای که برای ورودی
 و خروجی لوله های که داخل جعبه فیوز آورده می شود.
۹- جوشکاری و ساپورت زدن برای فیکس کردن لوله پولیکاهای که برای ورودی و خروجی لوله هایی که داخل جعبه آنتن و تلفن آورده می شود.
10- اجرای لوله پولیکا گذاری توسط گرما و خم کاری توسط مشعل و فنر و آب بندی آن توسط چسب پولیکا.
11- جوشکاری و ساخت ساپورت برای سینی برق بر روی داکت مشخص شده از روی نقشه ( این سینی برق ها برای ورود کابل های برق تلفن، آنتن، ماهواره و ....... نیازهای ساختمان به طور مجزا داخل داکت های ساختمان فیکس و وارد باکس های مورد نیاز خود می شود).
12- پوشش کامل روی لوله پولیکا های که در کف ساختمان کار شده است.
13- نصب جعبه فیوز و تراز کردن آن در جاهای مشخص توسط نقشه.
14- نصب جعبه آنتن و ماهواره و تلفن و تراز کردن آن در جاهای مشخص توسط نقشه.
15- تامین ارتینگ ساختمان( نصب پلیت و سیم مسی و زغال ونمک برای راه اندازی چاه ارت و از آنجا به سینی برق و به مصرف کننده ها)
16- لوله فولادی گذاری در شرایطی که نقشه تعیین کرده است (در پارکینگ های اداره جات، داخل روشنائی آسانسور و روشنائی موتور خانه).
مرحله دوم:(بعد از کف سازی و کاشی کاری و سفید کاری دیوار)
1- تمیز کردن قوطی کلیدها و بریدن لوله های اضافی روی کار.
2- سیم گذاری داخل لوله پولیکا (رنگ سیم ها و قطر سیم ها و جنس سیم ها از روی استاندارد انتخاب میشود)
3- انداختن کابل شیلد دار برای بلندگوها و از آنجا به ولوم های همان اتاق و از آنجا به فیشهای پشت آمپلی فایرها.
4-کابل کشی برق از داخل جعبه فیوز و رد کردن داخل سینی برق و بست زدن و از آنجا به زیر کنتور(درصورت داشتن دیزل ژنراتور این کابل ها داخل موتور خانه و وارد تابلو های مخصوص خودش میشود).
5- کابل کشی تلفن، آنتن ماهواره وآیفون ازتابلوهای مخصوص خودش و رد کردن داخل سینی مخصوص خودش و بست زدن کابل ها و از آنجا به باکس های مخصوص خودشان.
6- اتصالات سر سیم ها در داخل قوطی کلید، جعبه فیوزها، روشنائیها، توکارها، جعبه آنتن، ماهواره، تلفن، اطفاء حریق، UPS(نصب دستگاه های تغذیه UPS به شرکتهای مسئول مرتبط میشود)
7- قلع اندود کردن کل اتصالات و سر سیم ها توسط حوضچه قلع
8- عایق کاری اتصالات توسط وارنیش حرارتی (جایگزین لنت برق).
9- اجرای کابل کشی مربوط به بیرون ساختمان نصب نور افکن ها در نما احیانا برای تغذیه دوربینهای مدار بسته نمای بیرونی ساختمان
مرحله سوم: ( بعد از نقاشی و کف تمام شده)
1- بستن کلید و پریز و تراز کردن آنها
2- بستن ترمینال روی سر سیم ها.
4- نصب دتکتور های دود و شستی آنها روی جاهای تعیین شده
5- نصب فیوزها داخل جعبه فیوز و وایرشو زدن سرسیم ها و فیوز بندی آنها
چند نمونه وایرشو(کابل شو)
6- نصب آیفون تصویری بستن سوکتها و شستی های مربوط به آن.
7- نصب آنتن مرکزی و سوئچینگهای مربوط به آن
9- نصب چشم لایتینگ در راه پله و پارکینگ ها
10- نصب چشم لایتینگ در سرویسها برای هود مرکزی ( این چشم ها پس از عمل کردن به کنتاکتور و سپس کنتاکتور به سانتیفوژ فرمان داده و باعث تهویه سرویسها می شود)
11- نصب نور مخفی های داخل سقف کاذب و کفی های روی سرامیک.
نصب تجهزات برقی موتور خانه
1- نصب تابلوی برق موتورخانه (تجهیزات داخل تابلو برق بر اساس نیازهای موتور خانه انتخاب و توسط تابلو ساز ساخته میشود)
2- نصب پایه سینی برق روی دیوار و فیکس کردن سینی برق روی آن.
3- نصب لوله زیرسینی برق و از آنجا روی الکتروموتورها و ترموستات ها و مصرف کننده های دیگر.
4- کابل کشی از تابلو برق روی سینی برق و داخل لوله تا سرالکتروموتورها و ترموستات ها و مصرف کننده ها.
5- وایرشو زدن و شماره زدن سر سیم ها و بستن آن روی تخته کِلِم الکتروموتورها و ترموستات ها و مصرف کننده ها واز آنجا به ترمینال زیر تابلو برق.
منابع تغذیه اضطراری
برخی از سیستمهای حساس و مهم در منازل و اماکن عمومی یا در ادارات و کارخانه ها باید هنگام قطع برق شهر به طریقی از یک منبع تغذیه دیگر استفاده کنند و به کار خود ادامه دهند. منابع تغذیه ای که وظیفه تامین برق را در هنگام قطع برق شبکه به عهده دارند منابع تغذیه اضطراری نامیده میشوند. منابع تغذیه اضطراری بسته به سیستم مورد تغذیه خصوصیات متفاوتی دارند برخی از منابع برق اضطراری که از باطری برای تولید انرژی الکتریکی استفاده می کنند فقط قادرند برای مدت محدودی بسته به مقدار مصرف سیستم مورد تغذیه برق آن تامین نمایند ولی برخی دیگر قادرند به مدت نامحدودی تا زمان وصل شدن مجدد برق شهر برق اضطراری را تامین کنند. اینگونه سیستمها دارای موتور مکانیکی و ژنراتور میباشند و تا زمانی که سوخت موتور مکانیکی تامین شود میتوانند در محدوده قدرت نامی ژنراتور برق اضطراری را تامین نمایند. خصوصیت دیگری که منابع تغذیه اضطراری را از یکدیگر متمایز میکند مدت زمانی است که طول میکشد تا بعد از قطع برق شبکه برق اضطراری وصل شود. برخی از این سیستمها قادرند بدون تاخیر بعد از قطع برق شهر در عرض چند میلی ثانیه برق اضطراری را وصل نمایند. اینگونه منابع تغذیه اضطراری که معمولا انرژی خود را از باطری تامین میکنند در مکانهایی مانند اتاق عمل، اتاق کامپیوتر، سیستمهای نظامی و غیره مورد استفاده قرار میگیرند. در مقابل سیستمهایی که از موتور مکانیکی و مولد برای تولید برق اضطراری استفاده میکنند بدلیل اینکه موتور مکانیکی برای راه اندازی نیازمند زمان است دارای تاخیر در وصل برق اضطراری خواهند بود.
لذا با توجه به خصوصیات و نیاز محل مورد استفاده، یکی از این سیستمها یا ترکیبی از هر دو نوع ممکن است استفاده گردد.

برق اضطراری سیستمهای ایمنی و حفاظتی
در سیستمهای ایمنی و حفاظتی نظیر سیستم اعلام حریق و سیستم تلویزیون مدار بسته یا سیستم اعلام سرقت برق اضطراری جزو ضروریات سیستم بوده و بسیار مهم میباشد. معمولا چون ولتاژ تغذیه این سیستمها ولتاژ پایین dc و در حدود 6 و 12و 24 ولت میباشد لذا در خود تابلوی اصلی سیستم محلی برای باطریهای اضطراری در نظر میگیرند. این باطریها به مدار الکترونیکی تابلو وصل میگردند و در زمان وجود برق شهر توسط سیستم شارژ وآماده نگه داشته میشوند وهنگام قطع برق شبکه بدون تاخیر وارد مدار شده و برق اضطراری سیستم را تامین مینمایند. مدت زمان تامین برق اضطراری بستگی به ظرفیت باطریهای مورد استفاده و مصرف سیستم دارد. مشخصات باطری مورد نیاز معمولا در راهنمای پانل اصلی ذکر میگردد. در صورت طولانی شدن زمان قطع برق شهر در اینگونه سیستمها باید قبل از اینکه شارژ باطری پایین بیاید و باطری کارآیی خود را از دست بدهد آنرا با باطری پر تعویض نمود.

برق اضطراری برای کامپیوترها

برای کامپیوترها و سایر دستگاههایی که در صورت قطع برق امکان از دست رفتن اطلاعات درآنها وجود دارد یا برای مواردی مانند تجهیزات اتاق عمل که نیاز به اعمال برق اضطراری به سیستم بدون تاخیر میباشد از منابع تغذیه اضطراری بدون تاخیر(UPS)( uninterruptable power systems) استفاده میگردد. در UPS ها برق باطریها توسط مدار اینورتر به ولتاژ220 V AC تبدیل میگردد و در صورت قطع برق شهر درعرض چند میلی ثانیه در اختیار سیستم قرار میگیرد. UPS در توانهای متفاوتی نظیر 300 -700 -1000 -6000 ولت آمپر ساخته میشوند وباید با توجه به تعداد ومصرف دستگاههایی که باید تغذیه شوند UPS با توان مناسب را انتخاب نمود. البته علاوه بر محدودیتی که توان خروجی UPS در تعداد دستگاههای مورد تغذیه ایجاد میکند محدودیتی نیز در زمان تغذیه دستگاهها وجود دارد. هر چه ظرفیت باطریها بیشتر باشد مدت طولانی تری میتوان دستگاهها را تغذیه کرد. باطریها بطور جداگانه یا در کابینتهای خاصی (BATTERY PACK) قرار میگیرد و به ترمینال ورودی DC در پشت UPS وصل می شوند. UPS ها با ولتاژ 12و 24و48 تغذیه می شوند. برای ولتاژ24ولت دو باطری 12ولت و برای 48 ولت 4 باطری کاملا یکسان را با هم سری کرده و به UPS وصل می کنند. معمولاً UPS ها دارای تنظیم کننده اتوماتیک ولتاژ( AVR ) (AUTOMATIC VOLTAGE REGULATION ) می باشند تا درهنگام وجود برق شبکه عمل تثبیت ولتاژ را نیز در محدوده مشخصی انجام دهند. مقدار محدوده تثبیت ولتاژ معمولاٌ بصورت درصد در مشخصات فنی UPS ذکر می گردد. هنگامی که ولتاژ ورودی پایین است AVR ولتاژ را بالا می برد (BOOST) و هنگامی که ولتاژ ورودی بالا است AVR ولتاژ را پایین می آورد (BUCK). در UPS های جدید یک پورت RS 232 وجود دارد که در پشت UPS قرار میگیرد و از آن جهت اتصال به کامپیوتر استفاده می شود. بعد از وصل کردن UPS به کامپیوتر می توان با نرم افزار ارائه شده به همراه آن تنظیمات مربوطه را انجام داد. کانکتور اتصال به برق شهر نیز در پشت UPS قرار می گیرد و خروجیهای برق 220 ولت از پریزهای پشت UPS گرفته می شود. در پانل جلوی UPS معمولا نشانگرهای زیر وجود دارد:

نشانگر مقدار شارژ باطری
نشانگر مقدار بار
نشانگر اضافه بار
نشانگر اضافه ولتاژ در شبکه
نشانگر استفاده از برق باطری
نشانگر استفاده از برق شبکه
نشانگر تعویض باطری
نشانگر کم بودن ولتاژ در شبکه
دکمه خاموش
دکمه روشن و تست

دستورالعمل خلاصه طراحی و نحوه کنترل نقشه هاي برق ساختمان هاي مسکونی

وظایف طراح و کنترل کننده
- کنترل نقشه ها در سازمان، نافی مسئولیت هاي طراح نمی باشد.

- وظیفه طراح برآورده نمودن هدف تعریف شده فوق از طریق ارائه نقشه هایی است که قابل اجرا بوده و کلیه مقررات در آن رعایت شده باشد.

- وظیفه کنترل کننده، بررسی فنی نقشه ها بر اساس مقررات، براي رسیدن به هدف تعریف شده
فوق است .

- فقط آیتم هاي معین و تعریف شده کنترل می شوند ولی این موضوع مسئولیت طراح در انجام وظایف خود را منتفی نمی نماید.

- کنترل کنندگان می کوشند با راهنمایی خیلی مختصر و اشاره به مقررات مربوطه، با ارائه آدرس آن و یا استدلالهاي منطقی و فنی در ارتقاء دانش و فرهنگ سازي و کمک به طراح در برطرف کردن عیب کمک کنند.
– از مجبور کردن طراح به انجام کار از یک راه خاص خودداري می گردد. طراح و کارفرما می توانند کار را از هر راه قانونی مورد نظر خودشان انجام دهند.

اشکالاتی که در حال حاضر چشم پوشی می گردد
– به منظور تسهیل در کار براي اشکالات کم اهمیت، نقشه ها به طراح برگردانده نمی شود و فقط به تذکر و پیشنهاد بر روي نقشه اکتفا می شود.
– به آنچه که بیش از نیاز باشد ایراد گرفته نمی شود مگر اینکه به نحوي نامعقول و فاحش، از واقعیت دور باشد.

1- مقررات ملی ساختمان
2- استاندارد ملی ایران شماره 1937 (آیین نامه تاسیسات الکتریکی ساختمانه ا)و نشریات معاونت برنامه ریزي و راهبردي مرتبط

استاندارد 364
4- سایر استانداردهاي مندرج در پیوست 6 مبحث سیزدهم
آنچه که کنترل می شود:
- موجود بودن همه نقشه هاي لازم مطابق چک لیست کنترل نقشه هاي برق
نکات لازم در طراحی و کنترل :
هر وسیله اي که در مکانهاي مرطوب نصب می شود. (مثل فن در حمام البته براي روشنایی درج IPاستفاده از چراغ حباب دار کفایت می کند)
- تطبیق کلیه نقشه هاي معماري و تاسیسات برق و مکانیک
- ترکیب بندي صحیح مدارات از نظر بار مجاز خط، افت ولتاژ، حفظ تعادل بار در مدارات سه فاز،خودداري از استفاده از خطوط تغذیه متعدد در فضاهاي کوچک، خودداري از استفاده از خطوط تغذیه متداخل
- در همه نقشه هاي پلان بایستی خطوط تغذیه آدرس دهی شوند.
- توجه شود که یک خط، اشتباها با دو فیدر تغذیه نشود و یا تغذیه آن از قلم نیفتاده باشد و یا خط مورد نظر رینگ نشده باشد.
- با توجه به وابستگی تاسیسات برق به کاربري فضاهاي مختلف لازم است کاربرد هر فضا مشخص و معلوم باشد .(گاهی در نقشه هاي ساختمانهاي بزرگ مسکونی و نیز در اغلب ساختمانهاي اداري،درمانی و . . با مشکل نامشخص بودن کاربري فضاها مواجه می شویم(
- مشخصه هاي تجهیزات بکار رفته، بایستی درج گردد .(در حدي که بتوان براي اجرا تجهیز مورد نظر را بدون ابهام، انتخاب و خریداري کرد)
- بایستی بین کلیه تجهیزات انتخاب شده، تطابق منطقی و فنی موجود باشد. مثلا کلید قطع و وصل تک فاز براي تجهیز سه فاز استفاده نشده باشد.
- نقشه هاي لازم براي تمامی ساختمان موجود باشد. مثلاً گاهی طراحی روشنایی و پریز براي حیاط ساختمان و یا تراس از قلم می افتد.
نکات در پلانهاي روشنایی
- چراغهاي مناسب انتخاب شده و توزیع نور یکنواخت باشد.
- کوچکترین فیدر قابل قبول براي خطوط روشنایی برابر 10 آمپر است.
- سیم ارت براي چراغ ها منظور شود .
- حداکثر تعداد چراغ (نقطه روشنائی) روي هر خط در فضاهاي متعدد برابر 12عدد است . ولی یک فضاي واحد محدودیت تعداد ندارد و فقط محدود به بار مجاز خط می باشد.
- استفاده از کلید مینیاتوري براي خاموش و روشن کردن چراغ یا هر وسیله دیگر ممنوع است. (گاهی براي کنترل روشنایی فضاهاي بزرگ این کار اشتباه را انجام می دهند(
- در صورت استفاده از چشم الکترونیک، لازم است نوع چشم، (از نظر نحوه نصب) زاویه دید و بردچشم، ذکر گردد.
- در مکانهایی ازقبیل حمام، پشت بام، حیاط و هر جا که خطر پاشیدن آب به چراغ وجود دارد، باید از چراغ حباب دار استفاده شود.
- حداکثر افت ولتاژ مجاز در خطوط روشنایی برابر 3% از تابلو کنتور تا انتهاي خط روشنایی است . (این مشکل در روشنایی محوطه هاي وسیع مانند پارکینگ مجتمع ها، فضاي باز مجموعه ها و یا راه پله ساختمان هاي بلند پیش می آید) توجه شود که بار روشنایی برخلاف پریز از نوع بار گسترده است.
- کلیدها باید با توجه به کاربرد، از نوع مناسب انتخاب و در جاي صحیح و مناسب جانمایی گردند. (مثلا کلید تک پل براي راه پله استفاده نشود و نیز براي اتاق خواب از کلید تبدیل استفاده شود(
- از تغذیه چراغها از خط پریز و بالعکس خود داري گردد.
- روشنایی ایمنی ( اضطراري) در صورت نیاز براي مشاعات ساختمان از قبیل راه هاي خروج، راه پله ها، ورودي ساختمان، هال عمومی و . . . منظور شده باشد و منبع تامین انرژي آن مشخص باشد.
- فاز تغذیه لازم است به کلید داده شود .
نکات در پلانهاي پریز
- در تمام ساختمان از پریز ارت دار استفاده شود .
- از نصب پریز در حمام حتی المقدور خودداري شود.
- در مکانهاي مرطوب (پارکینگ، حیاط، دستشویی، تراس، پشت بام، پاسیو و ... ) از پریز ارت دار و درب دار استفاده شود.
- حداکثر تعداد پریز روي هر خط برابر 12 عدد است. اغلب در فضاهایی مانند پارکینگ هاي بزرگ و انباریهاي مجتمع ها با این مشکل مواجه می شویم.
- حداکثر افت ولتاژ مجاز در خطوط پریز و سایر تجهیزات برابر 5 % از تابلو کنتور تا آخرین پریز روي هر خط است. (این مشکل در محوطه هاي وسیع مانند پارکینگ مجتمع ها پیش می آید ) براي محاسبه آن، یک بار 16 آمپر روي آخرین پریز در خط مربوطه در نظر گرفته و افت آن را بدست می آوریم.
- تعداد پریز متناسب با کاربري هر فضا باشد .
نکات در پلانهاي آیفون و زنگ اخبار
- لازم است براي درب ورودي هر آپارتمان یک زنگ اخبار منظور گردد .
- گوشی آیفون و پنل پشت درب ورودي در محل هاي مناسب جانمایی شود .
- پریز برقی جهت آیفون هاي تصویري در جائیکه گوشی آیفون نصب می شود در نظر گرفته شود.
نکات در جزئیات چاه ارت
- در نقشه دیتایل چاه یا میله ارت علاوه بر ترسیم شکل هاي لازم بایستی سطح مقطع سیم ارت، ابعاد صفحه مسی و لزوم اندازه گیري مقاومت چاه ارت و حداکثر مجاز آن مطابق با استاندارد و مقررات شرکت توزیع برق باشد .
- استفاده از چاههاي ارت مستقل (چاههایی که به هم متصل نمی شوند) در ساختمان ممنوع است .
نکات در پلانهاي تغذیه تجهیزات مکانیک
- براي کولر آبی، بایستی محل نصب کلید کولر و آدرس خط تغذیه کننده و تعداد رشته سیم و سطح مقطع سیمهاي خروجی کلید به سمت کولر مشخص شود. (تعداد کلید کولر باید مطابق تعداد کولر در نقشه مکانیک باشد(
- براي تغذیه فن کوئل، بایستی رادیاتور و ترموستات جانمایی شده و ارتباط آنها ترسیم و آدرس خط تغذیه برق ترموستات، درج شود.
- اینکه سیم برق در سمت چپ یا راست فن کوئل قرار گیرد، قاعده خاص ندارد و به سفارش ساخت و نظر طراح مکانیک و برق بستگی دارد.
- موتورخانه هاي مرکزي در ساختمان ها، مصرف کننده هاي عمده اي محسوب می شوند .معمولا بخش عمده تجهیزات آنها در اتاق موتورخانه قرار می گیرد ولی بخش هایی نیز ممکن است درجاي دیگر جانمایی شده باشند. مثلا برج خنک کننده اغلب روي پشت بام قرار دارد.
- مهندس مکانیک لیست تجهیزات و جانمایی و مشخصه هاي الکتریکی آنها از قبیل تعداد فاز، توان، ضریب قدرت و غیره را در نقشه هاي مکانیک قرار می دهد.
- جهت پکیج بهتر است یک فیدر مجزا 10 آمپر در نظر گرفته شود.
- معمولاً هر موتورخانه به یک تابلو مستقل نیاز دارد. این تابلو بایستی داراي خروجیهاي لازم براي همه تجهیزات موتورخانه، روشنایی و پریز هاي آن باشد.
- اسپلیت یونیت ها که بتازگی رایج شده اند، مصرف برق زیادي دارند.

- هر اسپلیت از دو بخش، کندانسور و اواپراتور تشکیل شده است .مهندس مکانیک اولی را در فضاي باز مانند تراس یا پشت بام و دومی را داخل آپارتمان جانمایی می کند.
- بعضی از کندانسورها می توانند 2 یا 3 اواپراتور را تغذیه کنند .
- معمولاً در اسپلیت ها باید خط تغذیه برق را به کندانسور متصل نمود. (ولی براي دقت بیشتر بایستی به کاتالوگ شرکت سازنده مراجعه کرد (
- در همه حالات مختلف، ترسیم یک خط ارتباطی بین کندانسور و اواپراتور لازم است. در نقشه هاي پلان بایستی تغذیه برق و خط ارتباطی بین کندانسور و اواپراتور ترسیم گردد و با توجه به مصرف بسیار بالاي این وسیله، بایستی براي هر اسپلیت یک فیدر جداگانه منظور گردد.
- همیشه در آشپزخانه ها یک عدد هود نصب می شود و اغلب تغذیه آن از قلم می افتد. مصرف هود اندك است. (از خط پریز آشپزخانه تغذیه شود(
نکات در پلان هاي تلفن و تلویزیون
- با توجه به اینکه در حال حاضر براي پلان هاي تلویزیون محاسبه اي انجام نمی شود لذا تعداد پریز آنتن روي هر خط 3 عدد پیشنهاد می شود .مگر آنکه محاسبه اي ارائه شود.
- در کنار هر پریز تلویزیون، حداقل یک پریز برق لازم است. (کنترل کننده، پلان هاي پریز برق و تلویزیون را تطبیق می دهد(
- لازم است در جاهاي مناسب و براساس نیاز، پریز تلویزیون و تلفن منظور گردد .
- وجود پریز برق در نزدیکی پریز تلفن مفید است ولی اجباري نیست .
- به منظور حفظ حریم خصوصی افراد و جلوگیري از اشتباه و یا سوء استفاده دیگران، در ساختمانهاي معمولی از جعبه تقسیم اصلی تلفن تا داخل هر آپارتمان، بایستی از یک کابل اختصاصی یکپارچه استفاده شود و از قطع این کابل و ترمینال بندي آن در جعبه هاي سر راه خودداري گردد. در صورت نیاز و در طول مسیر، فقط از جعبه هاي عبور کابل استفاده می شود.
- ممکن است در برج هاي بلند و پرجمعیت، بعلت تعدد و طولانی شدن کابلها نتوان از این روش استفاده کرد. در این صورت میتوان در بعضی طبقات جعبه تقسیم هایی را قرار داد و از هر کدام ،آپارتمانهاي چند طبقه را با کابل اختصاصی یکپارچه تغذیه نمود.
توجه: این جعبه ها بایستی فقط در دسترس افراد صلاحیت دار قرار گیرد.
- بطور کلی هر روشی که بتواند در این مورد خاص، حریم خصوصی افراد را حفظ کند، قابل قبول است.
نکات در تابلوي کنتور
- کلید اصلی تابلو باید متناسب با دیماند مورد نیاز ساختمان باشد .
- براي مشاعات حداقل یک انشعاب 25 آمپر سه فاز لازم است. اگر مصرف بیشتر باشد، مقدار آن را افزایش می دهیم.
- کابل ورودي و کابلهاي خروجی با منظور نمودن ضرایب مرتبط ( نظیر دماي محیط و .... ) محاسبه وتعیین می گردند. در صورت لزوم براي مقابله با افت ولتاژ سایز کابلها بالاتر انتخاب می شود.
- تعداد رشته سیم براي هر یک از خروجی هاي تک فاز برابر 3 و براي خروجی هاي سه فاز برابر 5 رشته می باشد.
- سطح مقطع سیم هاي خروجی ها باید متناسب با فیدر مربوطه باشد .
- براي ایجاد تناسب بین کلید مینیاتوري تابلو و کنتور ترجیحا تیپ کلیدها رعایت شود.
محافظ جان ) نصب RCD و ( RCCB بعد از کلید مینیاتوري ورودي تابلو آپارتمان و مشاعات کلید شود.
- براي مدارات سه فاز باید از کلید محافظ جان چهارسیمه استفاده شود .
- یک رشته سیم مسی از چاه ارت به تابلو کنتور وارد شده و روي شینه ارت بسته می شود .سطح مقطع این سیم باید نوشته شود. (حداقل مقدار آن طبق تفاهم نامه برابر 35 میلیمتر مربع و در صورت نیاز بالاتراز این خواهد بود) لازم به ذکر است که این سیم نمی تواند افشان باشد.
- تابلو کنتور در مکان مناسب جانمایی شود .
نکات در تابلوي اصلی مشاعات
تابلو مشاعات، باید خروجی هاي زیر را دارا باشد :
- یک خروجی سه فاز براي تابلوي که درپشت بام نصب میشود درنظر گرفته شود که این تابلو بایستی فیدر جهت تابلو آسانسور – روشنائی و پریز برق پشت بام همچنین تقویت کننده آنتن داشته باشد. با 3 رشته سیم) F.A.C.P - یک خروجی تک فاز 6 آمپر براي پانل)
- یک خروجی تک فاز 6 آمپر براي تغذیه آیفون (با 3 رشته سیم)
- چند خروجی براي تغذیه خطوط روشنایی و پریز در فضاهاي مشاع
- یک یا چند خروجی براي اگزوست فن هایی که باید از این تابلو تغذیه شوند (در صورت وجود)
- یک یا چند خروجی براي تابلوهاي فرعی مشاع که از تابلو اصلی مشاعات تغذیه می شوند (در صورت وجود(
محل نصب تابلو اصلی مشاعات معمولا در نزدیکی تابلو کنتور، در طبقه همکف است. در صورتیکه ساختمان نیاز به برق اضطراري دارد باید خروجیهاي تابلو مشاعات بر مواردي که نیاز به برق اضطراري دارد از تابلو دیگر استفاده شود.

---

برچسب ها: برق تجهیزات برق ساختمان الکتریکی وسایل و تجهیزات برقی برق برقکشی ساختمان برق کشی برق برق کشی ساختمان اصول برقکشی نقشه برق ساختمان کلید