با دانلود تحقیق در مورد
مفهوم و مباني تئوريك خسارت معنوي
در خدمت شما عزیزان هستیم.این تحقیق مفهوم و مباني تئوريك خسارت معنوي را با فرمت
word و قابل ویرایش و با قیمت بسیار
مناسب برای شما قرار دادیم.جهت دانلود تحقیق مفهوم و مباني تئوريك خسارت معنوي ادامه مطالب را بخوانید.
نام فایل:تحقیق در مورد مفهوم و مباني تئوريك خسارت معنوي
فرمت فایل:wordو قابل ویرایش
تعداد صفحات فایل:284 صفحه
قسمتی از
فایل:
عنوان صفحه
مقدمه . 1
بخش اول : كليات . 5
فصل اول : مفهوم و مباني تئوريك خسارت معنوي . 6
مبحث اول : معاني و ملاكها و ريشههاي تاريخي مفهوم خسارت معنوي . 7
1-1-1-
معني لغوي خسارت . 7
1-1-2-
معني اصطلاحي خسارت
. 9
1-1-3-
انواع تقسيمات خسارت و معيار آن
. 11
الف – خسارت ناشي از نقض قرارداد . 12
ب- خسارت ناشي از تقصير غير قراردادي يا عمل نامشروع . 13
ج- خسارت ناشي ازارتكاب جرم. 13
1-1-4-
ملاك تشخيص خسارت مادي از معنوي
. 16
1-1-5-
تعريف خسارت معنوي
. 18
1-1-6-
تقسيمات خسارت معنوي
. 22
1-1-7-
پيشينه تاريخي مفهوم خسارت معنوي در اسلام و قوانين كهن
. 24
1-1-8-
پيشينه تاريخي خسارت معنوي در حقوق ايران
. 26
1-1-9-
نگاهي تاريخي به خسارت معنوي در فرانسه
. 26
مبحث دوم : اركان مسئوليت ناشي از ايراد خسارت معنوي و
شرايط مطالبه آن . 27
1-2-1- وجود ضرر . 27
1-2-2- ارتكاب فعل زيانبار نامشروع . 29
1-2-3- رابطه سببيت بين فعل زيانبار نامشروع و خسارت موجود . 31
1-2-4- دفاع مشروع . 31
1-2-5- اجراي حكم قانون يا مقام صلاحيتدار . 32
1-2-6- اجبار . 33
1-2-7- اضطرار . 34
1-2-8- اجراي حق . 34
1-2-9- شرايط ضرر قابل جبران در خسارت معنوي . 35
الف –خسارت بايد قطعي و مسلم باشد. 35
ب- خسارت بايد مستقيم باشد . 37
ج - خسارت بايد جبران نشده باشد . 39
د- خسارت بايد قابل پيشبيني باشد . 41
مبحث سوم : مباني مسئوليت ناشي از ايراد خسارت معنوي . 42
1-3-1- نظريه تقصير . 42
1-3-2- ايرادها به نظريهي تقصير . 45
1-3-3- نظريه خطر . 45
1-3-4- ايرادها به نظريه خطر . 46
1-3-5- نظريه تضمين حق . 47
1-3-6- نظريه مختلط . 48
1-3-7- مباني مسئوليت مدني ناشي از ايراد خسارت معنوي درحقوق موضوعه
ايران و فرانسه . 49
1-3-8- فقه و حقوق اسلامي و نظريه تقصير و نظريه خطر . 49
فصل دوم : مسئوليت ناشي از خسارت معنوي در حقوق اسلام و انديشههاي
دكترينهاي
حقوقي فرانسه . 51
مبحث اول : خسارت معنوي در حقوق اسلام . 52
2-1-1- مستندات و مدارك قاعده لاضرر . 52
2-1-2- انطباق عنوان ضرر با خسارت معنوي . 56
2-1-3- انطباق عنوان ضرار با خسارت معنوي . 57
2-1-4- شمول لفظي قاعده لاضرر بر اثبات جواز مطالبهي خسارت معنوي. 58
2-1-5- قاعده نفي عسر و حرج و جبران خسارت معنوي . 65
2-1-6- انطباق عنوان حرج بر خسارت معنوي . 66
2-1-7- قاعده اتلاف و تسبيب . 69
2-1-8- وجوه افتراق و اشتراك ، اتلاف و مباشرت و تسبيب . 70
2-1-9- قاعده غرور . 72
2-1-10- بناي عقلا و جبران خسارت معنوي . 74
مبحث دوم : مفهوم و ماهيت ديه و جبران خسارت معنوي . 76
2-2-1-معناي ديه در لغت واصطلاح فقه و حقوق . 76
2-2-2- پيشينهي تاريخي ديه . 77
2-2-3- ماهيت ديه و جبران خسارت معنوي . 79
2-2-4- مطالبهي خسارتهاي معنوي زايد بر ديه . 81
مبحث سوم : تعزير و جبران خسارت معنوي . 83
2-3-1- معناي تعزير در لغت و اصطلاح فقه . 84
2-3-2- مفهوم و ماهيت تعزير و جبران خسارت معنوي . 85
2-3-3- تعزير مالي كيفر خصوصي يا جبران خسارت معنوي . 87
2-3-4- تعزير مالي دردهاي جسماني ناشي از جنايت بر جسم ، لطمه به عرض و
خسارت ناشي از سب . 88
مبحث چهارم : قصاص ، حد قذف و امكان جبران مالي خسارت معنوي . 90
2-4-1- معناي قصاص در لغت و اصطلاح فقه . 90
2-4-2- مفهوم و ماهيت قصاص و امكان جبران مالي خسارت معنوي . 91
2-4-3- معناي قذف در لغت و اصطلاح فقه . 92
2-4-4- ماهيت حد قذف و احكام قذف . 93
2-4-5- امكان تبديل حد قذف به جبران مالي خسارت معنوي . 94
2-4-6- ايلاء و خسارت معنوي . 95
مبحث پنجم : ديدگاه فقهاي اسلام در جبران مالي خسارت معنوي . 96
2-5-1- نظريهي عدم جواز جبران مالي خسارت معنوي . 96
2-5-2- نظريه مالي . 97
2-5-3- نظريه امكان جبران خسارت مالي . 97
مبحث ششم : خسارت معنوي درانديشههاي حقوق فرانسه. 99
2-6-1- اصول نظريهي امكان جبران مالي خسارت معنوي . 99
2-6-2- اصول نظريهي امكان جبران خسارت معنوي . 105
بخش دوم : جايگاه خسارت معنوي در قوانين موضوعه ايران و فرانسه و
مصاديق و روشهاي جبران آن 110
فصل سوم : مطالعهي
تطبيقي و مصاديق خاص خسارت معنوي . 111
مبحث اول : جايگاه خسارت معنوي در قوانين موضوعه . 112
3-1-1- مسئوليت ناشي از ايراد
خسارت معنوي در قانون اساسي . 112
3-1-2- مسئوليت ناشي از ايراد خسارت معنوي در مسئوليت مدني . 119
3-1-3- مسئوليت ناشي از ايراد خسارت معنوي در حقوق مدني . 125
3-1-4- مسئوليت ناشي از ايراد خسارت معنوي در قانون آيين دادرسي كيفري . 129
3-1-5- خسارت معنوي در آئين دادرسي مدني . 132
3-1-6- مسئوليت ناشي از ايراد خسارت معنوي در حقوق اداري . 132
3-1-7- مسئوليت ناشي از ايراد خسارت معنوي در قانون مجازات اسلامي . 136
3-1-8- موضع قوانين مطبوعات نسبت به ايراد خسارت معنوي . 146
مبحث دوم : مصاديق خاص خسارت معنوي در مطبوعات . 149
3-2-1- توهين به اشخاص و افترا به وسيله مطبوعات . 149
3-2-2- توهين به مقدسات در مطبوعات . 153
3-2-3- توهين به مقامات رسمي در مطبوعات . 155
3-2-4- خسارت معنوي در رسانهها . 156
3-2-5- سوء استفاده از عنوان صاحب پروانه و نام و علامت روزنامه ديگر . 156
مبحث سوم : مصاديقي از افعال زيانبار خسارت معنوي . 158
3-3-1- تجاوز به حق معنوي پديد آورنده . 158
3-3-2- تجاوز به حق مخترع . 164
3-3-3- سوءاستفاده از اسم تجارتي . 167
3-3-4- سوء استفاده از طرح و مدلهاي صنعتي . 169
3-3-5- رقابت نامشروع يا رقابت مكارانه . 170
3-3-6- خسارت تأخير تأديه . 171
3-3-7- بازداشت قانوني . 174
3-3-8- لطمه به عواطف و احساسات . 178
3-3-9- غصب نام خانوادگي . 181
3-3- 10- سلب آزادي . 183
3-3-11- به هم زدن وصلت . 186
مبحث چهارم: ايراد خسارت معنوي
به جمع نامحصور . 189
3-4-1- ايراد خسارت معنوي به سنديكاها . 191
3-4-2-ايراد خسارت معنوي به انجمنها . 192
مبحث پنجم : كودكان و خسارت معنوي . 194
3-5-1- مسئوليت كودكان در فقه و حقوق اسلامي . 195
3-5-2- جبران ضرر و خسارت به عهده ي كيست . 197
الف ) تقصير سرپرست . 198
ب) عدم تقصير سرپرست . 199
فصل چهارم : روشهاي
جبران خسارت معنوي و افراد مستحق مطالبهي آن . 203
مبحث اول : راههاي جبران انواع خسارت معنوي . 204
4-1-1- نگاه كلي به روشهاي جبران خسارت معنوي . 204
4-1-2- انواع جبران خسارت معنوي . 206
4-1-3- اعاده وضعيت سابق يا روش عيني . 207
4-1-4- پرداخت غرامت يا جبران خسارت معنوي از راه دادن معادل . 210
4-1-5- جبران خسارت به روش نمادين و اسمي . 217
4-1-6- پرداخت غرامت كيفري و تنبيهي . 218
مبحث دوم :نحوهي ارزيابي و تعيين ميزان انواع خسارت معنوي . 219
4-2-1- نحوهي ارزيابي خسارت معنوي و تفاوت تألم پذيري افراد . 219
4-2-2- روش تعيين مبلغ جبران خسارت . 221
4-2-3- ملاك زمان ارزيابي . 222
4-2-4- ملاك ارزيابي خسارت در فرض تعدد اسباب . 224
4-2-5- ارزيابي و تقويم خسارت معنوي ناشي از آسيبهاي جسمي . 227
4-2-6- روشهاي جبران خسارت معنوي در لطمههاي روحي . 231
مبحث سوم : مطالبهي خسارت معنوي . 235
4-3-1- افراد مستحق مطالبهي خسارت معنوي . 235
4-3-2- مطالبه خسارت معنوي وارده به متوفي از ناحيهي وراث وبازماندگان
زيان ديده. 241
4-3-3- مطالبهي خسارت معنوي وارده قبل ازفوت متوفي . 241
4-3-4- نظريهي عدم امكان انتقال حق مطالبهي خسارت معنوي به ورثه . 242
4-3-5- نظريهي انتقال حق مطالبهي ورثه درصورت مطالبه زيان ديده قبل
از فوت . 243
4-3-6- نظريهي امكان انتقال حق مطالبه به ورثه . 244
4-3-7- دعواي مطالبهي خسارت معنوي ناشي از فوت مجني عليه ازناحيه وراث
246
4-3-8- مطالبهي خسارت معنوي ناشي از جرح منجر به فوت مجني عليه
ازناحيه وراث به عنوان قائم مقام او 247
4-3-9- قوانين و رويههاي قضايي در زمينهي مطالبه جبران خسارت شخصي . 249
مبحث چهارم : اسباب رفع يا كاهش مسئوليت مدني در خسارت معنوي . 251
4-4-1- اسباب معافيت . 252
4-4-2- قوه قاهره يا حوادث پيشبيني نشده . 254
4-4-3- تقصير زيان ديده . 255
4-4-4- رضايت زيان ديده . 257
نتيجهگيري و پيشنهاد . 260
5-1- نتيجهگيري . 261
5-2- پيشنهادات . 264
1- فهرست منابع . 266
الف - كتب فارسي . 266
ب - پايان نامههاي فارسي . 269
ج - قوانين . 270
د - نشريات فارسي . 270
2 - كتب عربي . 271
3 - منابع لاتين . 276
الف - كتب فرانسه . 276
چكيده انگليسي .
مقدمه
از نظر اسلام
، انسان ، برترين موجود عالم است كه خداوند از روح خود در او دميده و فرشتگان را
امر كرد تا بر او سجده كنند و او را به عنوان خليفهي خود در زمين برگزيد اگر
چنانچه آدمي حرمت خود را حفظ كند و حركت تكاملي را به درستي طي كند به جايي ميرسد
كه از ملائك هم بالاتر ميرود و به موقعيتي ميرسد كه در خيال نميگنجد .
« رسدآدمي به
جايي كه به جز خدا نبيند بنگر كه تا چه حد است مقام آدميت »
انسان با چنين
موقعيت و جايگاه ممتازي هم سلامت و تماميت جسماني و اموال و متعلقات او مورد تأكيد
است و بايد از هر گونه تعرض مصون بماند و هم حفظ حرمت و شخصيت او از جنبههاي
گوناگون در اسلام مورد احترام بوده و بر صيانت آن تاكيد شده است ، و بر خسارتهاي
وارده بر آن عنايت بيشتري دارد . زيرا پيامبر عظيم الشأن اسلام هدف از بعثت خود را
كامل نمودن فضايل اخلاقي عنوان ميكند كه يكي از وجوه فضايل اخلاقي رعايت حقوق
معنوي افراد است .
پس خسارت
منحصر به ضرر مادي نبوده ،بلكه خسارت معنوي ناشي از جرم ، به مهمترين بعد از
ابعاد وجود شخصيت انسان كه همان بعد معنوي و روحاني باشد ايراد لطمه نموده و آن را
متضرّر مينمايد كه غالباً زيانهاي مادي قابل جبران و طريق جبران آن نيز مشخص است
و در بسياري موارد اعاده وضع به حالت سابق آن به نحو كامل وجود دارد ، اما به دليل
دشواري اندازهگيري زيان معنوي و تقويم آن به پول و گاهي عدم امكان اين اندازهگيري
و سنجش آن با پول ، و يا مرسوم نبودن چنين ارزيابي در نظامهاي مختلف حقوقي ، در
خصوص امكان جبران آن ،وحدت نظر وجود ندارد ، اگر چه در اكثر كشورها ، اين نوع
خسارت ، نيز مشمول قاعدهي جبران خسارت دانسته شده است . و از اين حيث تفاوتي با
خسارتهاي مالي ندارد . ولي در برخي كشورها به طور صريح غير قابل جبران اعلام
گرديده ، يا حداقل در امكان جبران آن ترديد شده است . در نظام حقوقي ما نيز ، نسبت
به امكان جبران اين گونه خسارتها و حدود و ثغور آن ابهام جدي وجود دارد و درپارهاي
از اظهار نظرها كه از سوي مراجع قانوني چون شوراي نگهبان و شوراي عالي قضايي سابق
مبني بر عدم امكان جبران اين خسارت به طريق مادي و مغايرت آن با موازين شرعي شده
است ، اين ترديد را بوجود آورده كه امكان مطالبهي خسارت معنوي وجود ندارد . هر
چند شريعت مقدس اسلام براساس اصول و قواعد كلي از جمله قاعدهي « لاضرر و لاضرار
في الاسلام » و قاعده نفي عسر و حرج ، ايراد هر گونه ضرر وخسارت را به اشخاص چه
ضررهاي مادي و چه ضررهاي معنوي به طور كلي ممنوع نموده است . بر همين اساس چگونه
ممكن است به جبران خسارتهاي مادي تاكيد داشته باشد ، اما توجهي به خسارت معنوي و
لزوم جبران آن نداشته باشد ؟
در قانون
اساسي جمهوري اسلامي ايران ، از جمله در اصول 39 و 40 ايراد هر گونه ضرر و خسارت
ممنوع شده و طبق اصل 22 و 23 32 ق 10 . از لطمه به حقوق معنوي انسانها منع شده است
و اگر خسارتي به حيثيت و شرافت و سرمايه معنوي كسي وارد آيد طبق اصل 171 ق . ا
بايد جبران شود و در قوانين عادي نيز تلويحاًو يا با الصراحه اشاراتي راجع به
خسارت معنوي شده است كه اين امر نشانگر توجه شايان قانونگذار ما به موضوع خسارت
معنوي ميباشد . به هر صورت حقير سعي بر آن دارم كه با بررسي در محدودهي قوانين و
مقررات لازم الاجراء فعلي ، بالاخص قانون اساسي و قانون مسئوليت مدني و آيين
دادرسي كيفري و مجازات اسلامي و منابع معتبر فقهي به بحث و تجزيه و تحليل پيرامون
خسارت معنوي ناشي از جرم به ويژه در آثار حقوقي وكيفري آن بپردازم ، تا انشاء الله
با تبيين وجاهت و مشروعيت اين موضوع ، توجه و رسيدگي وجبران خسارت معنوي ناشي از
جرم ، مورد عمل مراجع محترم قضايي و مورد توجه و تاكيد اساتيد گرامي واقعي گردد،
باشد تا زمينهي دستيابي بيشتر به نظم واقعي و استقرار عدالت و ايجاد محيط مساعد
جهت ارتقاء فضائل اخلاقي ، تامين آزاديهاي سياسي و اجتماعي ،ايجاد امنيت و آسايش
همگاني و ساير اهداف مندرج در قانون اساسي فراهم آيد ، و با وضع قوانين متقن و
محكم ، و مرتفع نمودن نواقص موجود در اين زمينه ، مراجع محترم قضايي و امنيتي ،
همانگونه كه اموال مردم را از تعديات و تجاوزات محفوظ ميدارند ، با اتكا به چنين
قوانين مستحكم ، حيثيت و اعتبار و احساسات اشخاص حقيقي را نيز كه از اهميت و
اولويت بيشتري برخوردار است از تعرضات و تعديات محفوظ و مصون دارند و ضمانتهاي
اجرايي براي اين قوانين الزام آور وجود داشته باشد تا متجاوزين را از فكر تجاوز و
تعدي به افراد باز دارد و خسارهاي وارده به زيان ديدگان را مرتفع نمايد .
حقيقت امر آن
است كه برخلاف خسارتهاي مادي ، مصاديق ديگر خسارت تحت عنوان « خسارت معنوي » به
جهت آن كه كثرت بروز اين نوع خسارتها واهميت آن در جامعهي امروز به گونهاي است
كه در خيلي از موارد خسارات وارده بر روح و روان و شخصيت و احساسات و عواطف فرد
سنگينتر از خسارت جسمي و مالي بوده و قابل مقايسه با آن نيست و از سوي ديگر غفلت
و بيتوجهي نسبت به اين گونه خسارات در نظام حقوقي مبتني بر اسلام ، باروح و
قوانين اسلامي مغايرت دارد و آن را غير عادلانه و غيركارآمد جلوه ميدهد و موجب
تضييع حقوق اشخاص ميشود ، لذا پرداختن به اين موضوع و دستيابي به راهكارهاي آن
از اهميت خاصي برخوردار است . بنابراين با وسع اندك علمي خود تنگناهاي نظري و عملي
، خسارت معنوي ناشي از جرم را مورد بحث و فحص قرار داده ، تا پاسخ قانع كنندهاي
در مسايل مورد نظر خود بيابم . لذا در اين پايان نامه سعي بر آن است تا به پرسشهاي
ذيل پاسخ داده شود .
1-
آيا خسارات معنوي قابل جبران هستند يا خير و در صورت قابل جبران بودن
به چه ترتيبي بايد آن را جبران نمود ؟
2-
اصولاً چگونه ميتوان سرمايههاي معنوي از بين رفته را با معيارهاي
مادي مورد ارزشيابي قرار داد ؟
3-
شيوهها و ملاكهاي جبران خسارت معنوي چيست ؟
4- آيا در نظام حقوقي اسلام روشهايي براي جبران
خسارت معنوي پيش بيني شده است ؟
5- خسارت معنوي ناشي از فوت توسط چه اشخاصي قابل
مطالبه است ؟ و آيا اين نوع خسارتها قابل انتقال و ورّاث هست يا خير ؟
6-
موضع مقننين ايران و فرانسه و عملكرد آنان در خصوص اين موضوع به چه نحو
است ؟
7-
آيا در حقوق كشورهاي ديگر منجمله كشور فرانسه جبران مالي خسارت معنوي
مورد پذيرش است يا نه ؟
دراين نوشتار
سعي شده است با تتبع در منابع فقهي و منابع حقوقي ايران و فرانسه و بكارگيري روش
تحقيق كتابخانهاي و گردآوري منابع و اطلاعات وتحليل و نقد وارزيابي آنها فرضيههاي
زير اثبات شود :
1- همانگونه كه ضررهاي مادي صرف بايد با وسايل
مادي از جمله پول جبران گردند ، ضررهاي صرف معنوي نيز در درجهي اول ، بايد با
وسايل صرف معنوي مثل اعاده حيثيت و عذرخواهي در مجامع يا جرائد جبران گردند .
2- اگر خسارت
معنوي با توسل به روشهاي غير مادي قابل جبران نباشد ضمن اقدامات غير مادي (مثل
اعاده حيثيت و .) اقدامات جبران كنندهي مادي نيز بايد به عمل آيد .
3- شناسايي
حقوق و سرمايههاي معنوي و حمايت از آن ريشه در مفاهيم اخلاقي و قواعد حقوق اسلامي
دارد .
4- حقوق
كشورهاي ديگر ، جبران مالي خسارت معنوي را مورد پذيرش قرار دادهاند .
اهداف اين
تحقيق ، ارائه بحث تحليلي و عميق از خسارت معنوي و تبيين نقاط مبهم و خطاهاي
قانوني در حقوق ايران و بررسي اين موضوع به خصوص با نگاه نو به مسائل ديني و
مطالعهي تطبيقي بحث در نظام حقوقي كشورهاي ايران و فرانسه و يافتن راه حل مناسب و
ارائه در موارد ابهام و اجمال بوده است .
برچسب ها:
download-tahghigh-darmored-mafhoom-va-mabani-tiorik-khesarat-manavi